پرسشنامه آگاهیدهنده برای زوال شناختی در پیری (The Informant Questionnaire for Cognitive Decline in the Elderly؛ IQCODE) مصاحبه سازماندهی شدهای است مبتنی بر پاسخهای آگاهیدهنده و برای بررسی دمانس احتمالی استفاده میشود. IQCODE برای بررسی گذشتهنگر یا بررسی حال حاضر (contemporaneous) زوال شناختی استفاده شدهاست. این آزمونها بسیار مفید هستند به دلیل اینکه میتوانند افراد در معرض خطر ابتلا به دمانس را شناسایی کنند. بررسی جمعیتی که هیچ درجهای از دمانس ندارند، از نظر ابتلا به دمانس در آینده، رویکردی است که اغلب در مطالعات نشانگرهای زیستی (biomarker) دمانس استفاده میشود. به طوری نظری، از بررسیهای مبتنی بر پرسشنامه، مثل IQCODE، میتوان به صورت مشابه، با بررسی دمانسی که در بررسی بعدی (تاخیری) تشخیص داده میشود، استفاده کرد.
تعیین دقت تشخیصی IQCODE در جمعیت عاری از دمانس برای تشخیص تاخیری دمانس (دقت آزمون با طراحی مطالعه تائید تاخیری).
برای این مطالعه مروری، منابع زیر را تا تاریخ 16 ژانویه 2016 جستوجو کردیم: ALOIS (گروه دمانس و بهبود شناختی کاکرین)، MEDLINE Ovid SP، Embase Ovid SP، PsycINFO Ovid SP، پیشنمایشهای (Preview) BIOSIS در Thomson Reuters Web of Science، Web of Science Core Collection (شامل شاخص استنادی مجموع مقالات کنفرانس (Conference Proceedings Citation Index)) در Thomson Reuters Web of Science، CINAHL EBSCOhost و LILACS BIREME. همچنین، منابع مخصوص دقت آزمون تشخیصی را جستوجو کردیم: MEDION (دانشگاه Maastricht و Leuven)؛ DARE (پایگاه اطلاعاتی چکیدههای مطالعات مروری اثرات، در کتابخانه کاکرین)؛ پایگاه اطلاعاتی HTA (پایگاه اطلاعاتی بررسی فناوری سلامت، در کتابخانه کاکرین)، و ARIF (دانشگاه بیرمنگهام). فهرست منابع مطالعات گردآوریشده و مطالعات مروری را بررسی، از جستوجوهای مطالعات گردآوریشده در PubMed برای پیگیری مقالات مرتبط استفاده کردیم. همچنین برای پیدا کردن مطالعات بیشتر با گروه پژوهشی که روی IQCODE برای تشخیص دمانس کار میکردند، ارتباط برقرار کردیم. یک استراتژی جستوجوی حساس به وجود آوردیم؛ اصطلاحات جستوجو به جهت پوشش مفاهیم کلیدی با استفاده از چندین رویکرد مختلف که به صورت موازی اجرا شدند، طراحی شد؛ و شامل اصطلاحات زیر بود: آزمونهای شناختی، غربالگری شناختی و دمانس. از عناوین موضوعی استانداردشده پایگاه اطلاعاتی مثل اصطلاحات MeSH (در MEDLINE) و دیگر عناوین استانداردشده (واژگان کنترلشده) در پایگاههای اطلاعاتی دیگر استفاده کردیم.
مطالعاتی را انتخاب کردیم که از ابتدا جمعیتشان دمانس نداشت، یعنی کسانی که با IQCODE بررسی شدند و متعاقبا برای ابتلا به دمانس طی زمان تحت نظر قرار گرفتند. پیامد به این صورت بود که در زمان آزمون، فرد یک مشکل شناختی کافی برای منجر شدن به یک امتیاز IQCODE غیرطبیعی (که توسط نویسندگان مطالعه تعریف شدهبود) داشت، اما هنوز معیارهای تشخیصی دمانس را نداشت.
همه عناوینی را که با جستوجوهای الکترونیکی پایگاه اطلاعاتی به دست آمد، غربالگری و چکیدههای همه مطالعات بالقوه مرتبط را مرور کردیم. 2 فرد ارزیابیکننده مستقلا همه مقالات را برای مناسببودن بررسی و دادهها را استخراج کردند. با استفاده از ابزار QUADAS-2 کیفیت مطالعات (خطر تورش (risk of bias) و قابلیت اجرا) را تعیین و با استفاده از ابزار STARDdem کیفیت را گزارش کردیم.
از 85 مقالهای که از IQCODE استفاده کردند، 3 مقاله با دادههایی از 626 نفر انتخاب کردیم. از این مجموع، 22% (N= 626/135) از مقالهها به دلیل دمانس شایع کنار گذاشتهشدند. سایش (attrition) قابل توجهی وجود داشت: 47% (N= 295) از جمعیت مطالعه در اولین پیگیری (3 تا 6 سال) برایشان یک بررسی استاندارد منبع انجام شد و 28% (N=174) از آنها این کار برایشان در پیگیری نهایی (1 تا 3 سال) صورت گرفت. شیوع دمانس در زمان اولین پیگیری بین 12% تا 26% و در زمان پیگیری نهایی 16% تا 35% بود.
این 3 مطالعه برای ترکیبکردن باهم بسیار ناهمگون بودند، از اینرو برای توصیف تخیمنهای خلاصه مورد توجه هیچ فراتحلیلی انجام ندادیم. بیماران یا قبلا سکته مغزی کرده بودند (2 مقاله) یا شکستگی لگن (یک مقاله) داشتند. از IQCODE در 3 آستانه مثبت (بیش از 0.3؛ بیش از 3.12 و بیش از 3.3) برای پیشبینی افرادی که در معرض خطر تشخیص آتی دمانس هستند، استفاده شد. با استفاده از نقطه برش (cut-off) 0.3؛ IQCODE در یک سال پس از سکته مغزی، حساسیت 0.75 (95% فاصله اطمینان(CI): 0.51 تا 0.91) و ویژگی 0.46 (95% فاصله اطمینان(CI): 0.34 تا 0.59) داشت. با استفاده از میزان 3.12، IQCODE برای تشخیص بالینی دمانس در 6 ماه بعد از شکستگی لگن حساسیت 0.80 (95% فاصله اطمینان(CI): 0.44 تا 0.97) و ویژگی 0.53 (95% فاصله اطمینان(CI): 0.41 تا 0.65) داشت. با استفاده از میزان 3.3، IQCODE برای تشخیص بالینی دمانس یک سال بعد از سکته مغزی حساسیت 0.84 (95% فاصله اطمینان(CI): 0.68 تا 0.94) و ویژگی 0.87(95% فاصله اطمینان(CI): 0.76 تا 0.94) داشت.
به طور کلی، IQCODE برای شناسایی افرادی که مبتلا به دمانس خواهند شد، حساس بود، اما ویژگی نداشت. روشهای خارجکردن دمانس شایع در ابتدا و بررسی پیشرفت دمانس مختلف بود، که میتوانست باعث تورش شود.
مطالعات گردآوریشده ناهمگون بودند، از محیطهای تخصصی افراد مطالعه را انتخاب کردند، و تورشهای بالقوهای داشتند. با این مطالعات شناساییشده، نمیتوانیم در مورد استفاده از IQCODE برای تشخیص آتی دمانس در کار بالینی توصیههای خاصی کنیم. این مطالعات گردآوریشده، چالشهای پژوهش را در مورد دمانس با تائید تاخیری نشان میدهد. این مشکلات عبارت بودند از: مشکلات بررسی دمانس شایع، نبود پیگیری در طی زمان، و عدم تکمیل آزمون که بالقوه مطالعات را محدود میکند. جستوجوی آتی باید این مشکلات را شناسایی و پروتکلهای صریح و روشنی برای پرداختن به آنها داشته باشد.