حس چشایی برای سلامت عمومی یک فرد بسیار ضروری است. این حس یک جزء ضروری برای لذت بردن فرد از غذای خویش است که به نوبه خود باعث فراهم آوردن تغذیه فرد میشود. هرگونه اختلال در درک طعم میتواند کیفیت زندگی را از نظر اشتها، وزن بدن و سلامت روانی در چنین بیمارانی تحت تأثیر قرار دهد. اختلالات چشایی با استفاده از روشهای مختلفی درمان میشوند و هیچ توافقی در مورد بهترین مداخله درمانی وجود ندارد. از این رو این مطالعه مروری کاکرین انجام شد. این یک بهروزرسانی از مطالعه مروری کاکرین است که ابتدا در نوامبر 2014 منتشر شد.
ارزیابی اثرات مداخلات برای مدیریت بیماران مبتلا به اختلالات چشایی.
متخصص اطلاعات سلامت دهان در کاکرین پایگاههای اطلاعاتی زیر را جستوجو کرد: ثبت کارآزماییهای سلامت دهان در کاکرین (تا 4 جولای 2017)، پایگاه ثبت مرکزی کارآزماییهای کنترل شده کاکرین (CENTRAL ؛Cochrane Central Register of Controlled Trials، شماره 6، 2017) در کتابخانه کاکرین the Cochrane Library (در 4 جولای 2017 جستوجو شد)؛ MEDLINE Ovid (از 1946 تا 4 جولای 2017)، و Embase Ovid (از 1980 تا 4 جولای 2017)؛ CINAHL EBSCO (از 1937 تا 4 جولای 2017)؛ و AMED Ovid (از 1985 تا 4 جولای 2017). برای کارآزماییها، ClinicalTrials.gov ثبت کارآزماییهای در حال انجام موسسه ملی سلامت آمریکا (US National Institutes of Health Ongoing Trials Register ClinicalTrials.gov) (www.clinicaltrials.gov) و پلتفرم بینالمللی ثبت کارآزماییهای بالینی سازمان جهانی بهداشت World Health Organization International Clinical Trials Registry Platform جستوجو شدند. خلاصه مقالات نشستها و کنفرانسهای علمی در 25 سپتامبر 2017 جستوجو شدند. هنگام جستوجو در پایگاههای اطلاعاتی الکترونیکی هیچگونه محدودیتی از نظر زبان یا وضعیت انتشار اعمال نشد.
ما تمام کارآزماییهای تصادفیسازی و کنترل شده (RCT) را انتخاب کردیم که هرنوع عامل دارویی را با مداخله کنترل یا هر عامل غیردارویی با مداخله کنترل مقایسه کردند. ما همچنین در این مطالعه مروری، کارآزماییهای متقاطع را نیز انتخاب کردیم.
دو جفت از نویسندگان مطالعه مروری بهطور جداگانه و در دو نسخه، کیفیت کارآزماییها را ارزیابی و دادهها را استخراج کردند. ما در هر جا که ممکن بود، برای کسب اطلاعات بیشتر با نویسندگان کارآزمایی تماس گرفتیم. ما اطلاعات مربوط به عوارض جانبی را از کارآزماییها گردآوری کردیم.
ما 10 کارآزمایی (581 شرکتکننده) را انتخاب کردیم، که توانستیم در 9 کارآزمایی تجزیهوتحلیل کمی انجام دهیم (566 شرکتکننده). ما سه کارآزمایی (30%) را در معرض خطر پائین سوگیری (bias)، چهار کارآزمایی (40%) را در معرض خطر بالای سوگیری و سه کارآزمایی (30%) را در معرض خطر نامشخص سوگیری ارزیابی کردیم. ما فقط مطالعاتی را که در مورد اختلالات چشایی بودند در این مطالعه مروری انتخاب کردیم که یا ایدیوپاتیک (ناشناخته) بودند یا ناشی از کمبود روی یا نارسایی مزمن کلیه.
از این تعداد، 9 کارآزمایی با 544 فرد، مکملهای روی را با پلاسبو برای بیماران مبتلا به اختلالات چشایی مقایسه کردند. شرکتکنندگان در دو کارآزمایی کودکان و نوجوانان، بهترتیب با میانگین سنی 10 سال و 11.2 سال بودند و هفت کارآزمایی دیگر شرکتکنندگان بزرگسال داشتند. از میان این 9 کارآزمایی، دو کارآزمایی، پیامدهای گزارش شده توسط بیمار در مورد بهبود چشایی را با استفاده از مکملهای روی ارزیابی کردند (خطر نسبی (RR): 1.40؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.94 تا 2.09؛ 119 شرکتکننده؛ شواهد با کیفیت بسیار پائین). ما برای بهبود حس چشایی با استفاده از پیامدهای عینی (دادههای مداوم) در بیماران مبتلا به اختلال چشایی ایدیوپاتیک و کمبود روی متاآنالیز (meta-analysis) انجام دادیم (میانگین تفاوت استاندارد شده (SMD): 0.44؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.23 تا 0.65؛ 366 شرکتکننده؛ 3 کارآزمایی؛ شواهد با کیفیت بسیار پائین).
ما همچنین یک کارآزمایی متقاطع را جداگانه با استفاده از نیمه اول نتایج برای تشخیص طعم (میانگین تفاوت (MD): 2.50؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.93 تا 4.07؛ 14 شرکتکننده؛ شواهد با کیفیت بسیار پائین) و شناخت مزه (MD: 3.00؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.66 تا 5.34؛ 14 شرکتکننده؛ شواهد با کیفیت بسیار پائین) تجزیهوتحلیل کردیم. ما با استفاده از پیامدهای عینی (دادههای دوتایی)، برای بهبود حس چشایی در افراد مبتلا به اختلال چشایی ایدیوپاتیک و کمبود روی، متاآنالیز انجام دادیم (RR: 1.42؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 1.09 تا 1.84؛ 292 شرکتکننده؛ 2 کارآزمایی؛ شواهد با کیفیت بسیار پائین). از بین 9 کارآزمایی استفاده کننده از مکمل روی، چهار کارآزمایی، عوارض جانبی مانند اگزما، تهوع، درد شکمی، اسهال، یبوست، کاهش آهن خون، افزایش آلکالین فسفاتاز خون و افزایش جزئی تریگلیسیرید خون را گزارش کردند.
یک کارآزمایی، تمیز/تشخیص طعم را با استفاده از طب سوزنی مورد آزمایش قرار داد (MD: 2.80؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 1.18 - تا 6.78؛ 37 شرکتکننده؛ شواهد با کیفیت بسیار پائین). در کارآزمایی مربوط به طب سوزنی هیچگونه عوارض جانبی گزارش نشده بود.
هیچکدام از کارآزماییهای انتخاب شده، برای انجام متاآنالیز کیفیت زندگی مرتبط با سلامت در بیماران مبتلا به اختلال چشایی انتخاب نشدند.
ما شواهدی با کیفیت بسیار پائین یافتیم که برای نتیجهگیری در مورد نقش مکملهای روی در بهبود حس چشایی گزارش شده توسط بیماران کافی نبودند و شواهد با کیفیت بسیار پائین نشان میدهند که مکملهای روی باعث بهبود حس چشایی در بیماران مبتلا به اختلالات چشایی ایدیوپاتیک / کمبود روی میشوند. ما هیچ شواهدی برای نتیجهگیری در مورد نقش مکملهای روی برای بهبود اختلالات چشایی یا هرگونه شواهدی که کیفیت زندگی مرتبط با سلامتی ناشی از اختلالات چشایی را نشان دهد، نیافتیم.
ما شواهد با کیفیت بسیار پائینی یافتیم که برای نتیجهگیری در مورد نقش طب سوزنی در بهبود تشخیص طعم و مزه به دلیل dysgeusia ایدیوپاتیک (تحریف مزه) و hypogeusia (ضعف چشایی) کافی نیست. ما قادر به نتیجهگیری در مورد برتری مکملهای روی یا طب سوزنی نبودیم زیرا هیچ یک از کارآزماییها این مداخلات را مقایسه نکردند.