به طور کلی کلومیفن سیترات (CC)، بهعنوان خط اول درمان در زنان مبتلا به عدم تخمکگذاری (anovulation) ناشی از سندروم تخمدان پلیکیستیک (PCOS) در نظر گرفته میشود. القای تخمکگذاری با هورمون محرک فولیکول (FSH؛ گنادوتروپینها)، خط دوم درمان برای زنانی است که در هنگام مصرف CC، تخمکگذاری نمیکنند یا بارور نمیشوند. متفورمین میتواند اثربخشی القای تخمکگذاری را با گنادوتروپینها افزایش داده و از طریق جلوگیری از حاملگی متعدد، ایمنی را بالا ببرد.
تعیین اثربخشی و ایمنی درمان همزمان با متفورمین و گنادوتروپینها در حین القای تخمکگذاری با توجه به نرخهای تولد زنده و حاملگی متعدد در زنان مبتلا به PCOS.
ما در 8 جون 2016، مرکز ثبت تخصصی گروه زنان و باروری در کاکرین (CGF)، پایگاه ثبت مرکزی کارآزماییهای کنترل شده کاکرین (CENTRAL)، ،MEDLINE ،Embase ،PsycINFO، CINAHL و فهرست منابع مطالعات انتخابی و سایر مطالعات مرتبط را جستوجو کردیم. ما مراکز ثبت کارآزماییهای در جریان را در پورتال سازمان جهانی بهداشت (WHO) و clinicaltrials.gov را در 4 سپتامبر 2016 جستوجو کردیم.
ما کارآزماییهای تصادفیسازی و کنترل شده (RCT) را انتخاب کردیم که دادههای مربوط به مقایسه پیامدهای بالینی را در زنان مبتلا به PCOS تحت القای تخمکگذاری با گنادوتروپینها بهعلاوه متفورمین، در مقابل گنادوتروپینها بهتنهایی یا گنادوتروپینها بهعلاوه دارونما گزارش کرده بودند.
ما از شیوههای روششناختی استاندارد توصیهشده توسط کاکرین استفاده کردیم. پیامدهای اولیه بررسی شامل نرخ تولد زنده و میزان حاملگی متعدد بود. پیامدهای ثانویه شامل نرخ تخمکگذاری، نرخ بارداری بالینی، میزان سندروم تحریک بیشازحد تخمدان (OHSS)، نرخ سقط جنین، میزان کنسل شدن سیکل و عوارض جانبی بود.
ما پنج RCT (با 264 زن) مربوط به مقایسه گنادوتروپینها همراه با متفورمین را در مقایسه با گنادوتروپینها انتخاب کردیم. گنادوتروپین استفادهشده در چهار مطالعه، FSH نوترکیب و در یک مطالعه، FSH با خلوص بالا بود. کیفیت شواهد پائین بود: محدودیتهای اصلی، خطر سوگیری جدی به دلیل گزارشدهی ضعیف از روشهای مطالعه و کورسازی شرکتکنندگان و ارزیابان پیامدها بود.
تولد زنده
متفورمین همراه با FSH، در قیاس با FSH با نرخ تولد زنده تجمعی بالاتر همراه بود (نسبت شانس (OR): 2.31؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 1.23 تا 4.34؛ 2 RCT؛ n = 180؛ I2 = 0%؛ شواهد با کیفیت پائین). این نتایج نشان میدهد که اگر احتمال تولد زنده بعد از FSH؛ 27% در نظر گرفته شود، پس این احتمال بعد از افزودن متفورمین، بین 32% و 60% خواهد بود.
سایر پیامدهای بارداری
مصرف متفورمین با نرخ بارداری در جریان بیشتر (OR: 2.46؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 1.36 تا 4.46؛ 4 RCT؛ n = 232؛ I2 = 0%؛ شواهد با کیفیت پائین) و میزان بارداری بالینی بالاتر (OR: 2.51؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 1.46 تا 4.31؛ 5 RCT؛ n = 264؛ 0% = I2؛ شواهد با کیفیت پائین) همراه بود.
حاملگی متعدد
نتایج بیانگر عدم وجود شواهدی حاکی از تفاوت میان متفورمین همراه با FSH و FSH به تنهایی در نرخ حاملگی چند قلویی (multiple pregnancy) (OR: 0.55؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.15 تا 1.95؛ 4 RCT؛ n = 232؛ I2 = 0%؛ شواهد با کیفیت پائین) و نرخهای سقط جنین یا OHSS بود.
عوارض جانبی دیگر
به خاطر دادههای محدود موجود درباره عوارض جانبی پس از مصرف متفورمین در مقایسه با عدم مصرف متفورمین، شواهد ناکافی بود (OR: 1.78؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.39 تا 8.09؛ 2 RCT؛ n = 91؛ I2 = 0%؛ شواهد با کیفیت بسیار پائین).
شواهد مقدماتی نشان میدهد که متفورمین میتواند نرخ تولد زنده را در میان زنانی که تحت القای تخمکگذاری با گنادوتروپینها قرار دارند؛ افزایش دهد. در حال حاضر، شواهد برای اثبات تأثیر متفورمین بر میزان حاملگی چند قلویی و عوارض جانبی، ناکافی هستند. پیش از آنکه نتیجهگیریهای بیشتری انجام دهیم که ممکن است طبابت بالینی را تحت تأثیر قرار دهد، نیاز به کارآزماییهای اضافه وجود دارد.