بتا-بلاکرها (مسدودکنندههای بتا) به گروهی مرکب از داروها با خواص فارماکودینامیک و فارماکوکینتیک متفاوت گفته میشوند. هنگامی که این داروها توسط افراد مبتلا به نارسایی قلبی یا انفارکتوس میوکارد (سکته قلبی) حاد استفاده شدند، اثرات مفید طولانیمدتی بر مرگومیر و بیماری قلبیعروقی (CVD) نشان دادند. هنگامی که بتا-بلاکرها بهعنوان درمان خط اول برای پرفشاری خون استفاده میشوند، بهنظر میرسد اثرات مثبت مشابهی داشته باشند. با این حال، مزایای بتا-بلاکرها به عنوان درمان خط اول برای پرفشاری خون بدون علائم قانعکننده، بحثبرانگیز است. این مرور، یک بهروزرسانی از مرور کاکرین است که ابتدا در سال 2007 منتشر و در سال 2012 بهروز رسانی شد.
ارزیابی اثرات بتا-بلاکرها بر میزان مرگومیر و بیماری در بزرگسالان مبتلا به پرفشاری خون
متخصصین اطلاعات پرفشاری خون در کاکرین، بانکهای اطلاعاتی زیر را برای کارآزماییهای تصادفیسازی و کنترلشده تا جون 2016 جستوجو کردند: پایگاه ثبت تخصصی پرفشاری خون در کاکرین، ثبت مرکزی کارآرماییهای کنترلشده کاکرین (CENTRAL) (2016، شماره 6)، MEDLINE (از سال 1946)، Embase (از سال 1974) و ClinicalTrials.gov. ما فهرست منابع مرورهای مرتبط و فهرست منابع مطالعات بالقوه واجد شرایط در این مرور را بررسی کردیم و همچنین پلتفرم بینالمللی ثبت کارآزماییهای بالینی سازمان جهانی بهداشت را در 6 جولای 2015 جستوجو کردیم.
کارآزماییهای تصادفیسازی و کنترلشده (RCT) که حداقل یک سال، اثرات بتا-بلاکرها را بهعنوان خط اول درمان، در مقایسه با دارونما یا سایر داروها بر پرفشاری خون، مرگومیر و بیماری در بزرگسالان ارزیابی کردند.
ما مطالعات را انتخاب و دادههای تکراری را استخراج کرده و اختلافات را از طریق بحث حل کردیم. ما نتایج مطالعه را با نسبت خطر (RR) و 95% فاصله اطمینان (CI) بیان کردیم و متاآنالیز اثرات ثابت یا تصادفی را بهصورت مناسب انجام دادیم. ما همچنین از رویکرد GRADE (نظام درجهبندی کیفیت شواهد و قدرت توصیهها) برای ارزیابی اطمینان شواهد استفاده کردیم. رویکرد GRADE، اطمینان شواهد را بهصورت: بالا (اگر ما مطمئن هستیم که اثر واقعی به اثر تخمین زده شده نزدیک است)، متوسط (اگر اثر واقعی احتمالا به اثر تخمین زده شده نزدیک باشد)، پائین (اگر اثر واقعی بهطور قابل ملاحظهای با اثر تخمین زده شده متفاوت باشد) و بسیار پائین (اگر ما در مورد برآورد اثر، بسیار نامطمئن هستیم) طبقهبندی میکند.
سیزده RCT، معیارهای ورود به مطالعه را داشتند. آنها بتا-بلاکرها را با دارونما (4 RCT؛ 23613 شرکتکننده)، دیورتیکها (diuretics) (RCT 5؛ 18241 شرکتکننده)، بلاکرهای کانال کلسیم (CCB) (RCT 4؛ 44825 شرکتکننده) و مهارکنندههای سیستم رنین-آنژیوتنسین (renin-angiotensin system) (RAS) (RCT 3؛ 10828 شرکتکننده) مقایسه کردند. این RCT ها، بین دهه 1970 و دهه 2000 انجام گرفته بودند و بیشتر آنها بهدلیل محدودیت در طراحی مطالعه، نحوه انجام و تحلیل داده، در معرض خطر سوگیری (Bias) نتایج قرار داشتند. 40245 شرکتکننده دریافتکننده بتا-بلاکرها وجود داشت، سه چهارم شرکتکنندگان، آتنولول (atenolol) دریافت کردند. ما پیامد کارآزماییهایی را که بتا-بلاکرهای وازودیلاتی جدیدتر (بهعنوان مثال نبیوولول (nebivolol)) را بررسی کرده بودند، نیافتیم.
هیچ تفاوتی در مرگومیر به هر علت بین بتا-بلاکرها و دارونما (نسبت خطر (RR): 0.99؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 95%: 0.88 تا 1.11)، دیورتیکها، یا مهارکنندههای RAS وجود نداشت، اما این تفاوت در مورد بتا-بلاکرها در مقایسه با CCB ها، بالاتر بود (RR: 1.07؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 1.00 تا 1.14). شواهد مربوط به مرگومیر در تمام مقایسهها، دارای اطمینان متوسط بود.
مجموع CVD، برای بتا-بلاکرها در مقایسه با دارونما پایینتر بود (RR: 0.88؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.79 تا 0.97، شواهد دارای اطمینان پائین)، از نظر بازتاب کاهش سکته مغزی (RR: 0.80؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.66 تا 0.96؛ شواهد دارای اطمینان پائین) تفاوتی در بیماری قلبی-عروقی وجود نداشت (RR :CDH: 0.93؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.81 تا 1.07؛ شواهد دارای اطمینان متوسط).
اثر بتا-بلاکرها بر CVD، بدتر ازCCB ها بود (RR: 1.18؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 1.08 تا 1.29؛ شواهد دارای اطمینان متوسط)، اما با اثر دیورتیکها (اطمینان متوسط) یا مهارکنندههای RAS (اطمینان پائین) تفاوت نداشت. علاوه بر این، از نظر سکته با بتا ـ بلاکرها در مقایسه با CCBها (RR: 1.24؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 1.11 تا 1.40؛ شواهد دارای اطمینان متوسط) و مهارکنندههای RAS (RR: 1.30؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 1.11 تا 1.53؛ شواهد دارای اطمینان متوسط)، افزایش وجود داشت. با این حال، در CHD، بین بتا-بلاکرها و دیورتیکها (شواهد دارای اطمینان پائین)، CCBها (شواهد دارای اطمینان متوسط) یا مهارکنندههای RAS (شواهد دارای اطمینان پائین) تفاوت کمی وجود داشت یا هیچ تفاوتی وجود نداشت.
در یک کارآزمایی واحد شامل شرکتکنندگان 65 ساله و بالاتر، آتنولول در مقایسه با دیورتیکها، با افزایش شیوع CHD مرتبط بود (RR: 1.63؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 1.15 تا 2.32). شرکتکنندگانی که بتا-بلاکر مصرف کردند نسبت به شرکتکنندگانی که مهارکنندههای RAS مصرف کردند، بیشتر احتمال داشت که به دلیل عوارض جانبی، درمان را ادامه ندهند (RR: 1.41؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 1.29 تا 1.54؛ شواهد دارای اطمینان متوسط)، اما نسبت به دارونما، دیورتیکها یا CCB ها تفاوت کمی وجود داشت یا تفاوتی وجود نداشت (شواهد دارای اطمینان پائین).
بیشترین پیامد RCTها درباره بتا-بلاکرها بهعنوان درمان اولیه برای پرفشاری خون، دارای خطر بالای سوگیری (Bias) است. آتنولول، بتا-بلاکری بود که بیشتر مورد استفاده قرار گرفت. شواهد موجود نشان میدهد که شروع درمان پرفشاری خون با بتا-بلاکرها منجر به کاهش نسبتا کم CVD میشود و تاثیر کمی بر مرگومیر دارد یا هیچ تاثیری ندارد. این تاثیرات بتا-بلاکر در مقایسه با سایر داروهای ضدپرفشاری خون، از عملکرد ضعیفتری برخوردار هستند. تحقیقات بیشتر باید از کیفیت بالایی برخوردار باشند و باید این سوالات را بررسی کنند که آیا تفاوتی بین انواع مختلف بتا-بلاکرها وجود دارد یا خیر یا اینکه آیا بتا-بلاکرها اثرات متفاوتی بر افراد جوان و مسن دارند.