فشارخون بالا عامل خطر مهمی برای بیماری قلبی-عروقی است، و علت حدود 50% رخدادهای قلبیعروقی در سراسر جهان و 37% مرگهای مرتبط با حوادث قلبی-عروقی را در جوامع غربی تشکیل میدهد. نشان داده شده زردینههایی (Flavanol) که در کاکائو یافت میشود، تولید اکسیدنیتریک (nitric oxide) اندوتلیال را افزایش داده و باعث گشادشدن عروق (vasodilation) و بنابراین کاهش فشارخون میشود. در اینجا متاآنالیزهای گذشته را درباره اثر کاکائو بر فشارخون بهروزرسانی میکنیم.
بررسی اثرات محصولات کاکائویی یا شکلاتی بر فشارخون در مقابل محصولات با زردینه کم یا دارونما در بزرگسالان با یا بدون فشارخون بالا با مدت زمان مصرف 2 هفته یا بیشتر.
این مطالعه مروری، نسخه بهروزرسانی شده مطالعه اولیهای است که در سال 2012 منتشر کردیم. در این نسخه بهروز شده، پایگاههای اطلاعاتی الکترونیکی زیر را از ابتدا تا تاریخ نوامبر 2016 جستوجو کردیم: مرکز ثبت تخصصی گروه پرفشاری خون در کاکرین، CENTRAL، MEDLINE و Embase. همچنین، مراکز ثبت بینالمللی کارآزماییها، فهرست منابع مقالات مروری و کارآزماییهای گردآوریشده را جستوجو کردیم.
کارآزماییهای کنترل و تصادفیشده (RCT) که اثرات محصولات کاکائویی یا شکلاتی را بر فشارخون سیستولی یا دیاستولی در بزرگسالان برای حداقل مدت 2 هفته بررسی کردند.
دو نویسنده مطالعه مروری مستقلا دادهها را استخراج و خطرات سوگیری (bias) را در هر کارآزمایی بررسی کردند. برای مطالعات گردآوریشده، متاآنالیزهای اثرات تصادفی (random-effect) را با استفاده از Review Manager 5 به کار بردیم. ناهمگونی را با تحلیلهای زیرگروهی فشارخون پایه، میزان زردینه گروه کنترل، کور کردن، سن، و مدت بررسی کردیم. تحلیلهای حساسیت (sensitivity) اثر طراحی مطالعه غیرمعمول را بررسی کرد.
35 کارآزمایی (شامل 40 مقایسه درمانی) مناسب معیارهای انتخابمان بود. از این تعداد، 17 کارآزمایی (20 مقایسه درمانی) را به 18 کارآزمایی (20 مقایسه درمانی) نسخه قبلی این مطالعه مروری بهروزشده اضافه کردیم.
کارآزماییها به شرکتکنندههای گروه مداخله فعال بین 30 تا 1218 میلیگرم زردینه (متوسط = mg 670) در 4.1 تا 105 گرم محصولات کاکائویی به صورت روزانه دادند. گروه کنترل یا یک محصول بدون زردینه (n = 26 مقایسه درمانی) یا یک پودر کاکائویی دارای زردینه کم (طیف 6.4 تا 88 میلیگرم زردینه (متوسط = mg 55، 13 مقایسه درمانی؛ mg 229، 1 کارآزمایی) دریافت کرد.
متاآنالیزهای 40 مقایسه درمانی شامل 1804 شرکتکننده سالم، یک اثر آماری مهم اما کوچک کاهنده فشارخون محصولات کاکائویی غنی از زردینه را در مقایسه با کنترل در کارآزماییها با مدت 2 تا 18 هفته (متوسط 9 هفته) نشان داد:
اختلاف متوسط فشارخون سیستولی (SBP) ((95% فاصله اطمینان (CI): mmHg 1.76 - (3.09 - تا 0.43 - )، P = 0.009، n = 40 مقایسه درمانی، 1804 شرکتکننده؛
اختلاف متوسط فشارخون دیاستولی (DBP) (95% فاصله اطمینان (CI): mmHg 1.76 - (2.57 - تا 0.94 - )، P < 0.001، n = 39 مقایسه درمانی، 1772 شرکتکننده.)
فشارخون پایه ممکن است نقشی در اثر کاکائو بر فشارخون داشته باشد. در حالی که فشارخون سیستولی بهطور چشمگیری به اندازه mmHg 4 در افراد مبتلا به فشارخون بالا کاهش یافت (n = 9 مقایسه درمانی، 401 شرکتکننده)، و در افراد مبتلا به پیشپرفشاری خون (prehypertensive) تمایل به کاهش داشت (n = 8 مقایسه درمانی، 340 شرکتکننده)، هیچ اختلاف مهمی در افراد با فشارخون عادی وجود نداشت (n = 23 مقایسه درمانی، 1063 شرکتکننده)؛ اما، این آزمون برای اختلافهای آماری، اهمیت مرزی داشت (P = 0.08؛ I2 = 60%)، که نیازمند جستوجوی بیشتری برای تائید یافتهها است.
متاآنالیز زیرگروهی بر اساس کورشدگی، در کارآزماییهای کورنشده در مقایسه با کارآزماییهای دوسوکور گرایشی را به سمت کاهش بیشتر فشارخون نشان داد، هرچند که از لحاظ آماری مهم نبود. به انجام پژوهش بیشتری برای تائید اینکه آیا انتظار شرکتکننده ممکن است روی نتایج فشارخون تاثیر بگذارد یا خیر نیاز است. تحلیل زیرگروهی با نوع کنترل (کنترل بدون زردینه در مقابل کنترل با زردینه کم) هیچ اختلاف مهمی را نشان نداد.
اینکه آیا سن شرکتکنندهها نقشی در اثر کاکائو بر فشارخون دارد یا خیر، و اینکه شرکتکنندههای جوانتر با کاهش بیشتر فشارخون پاسخ میدهند، به پژوهش بیشتری نیاز دارد.
تحلیل حساسیت با خارج کردن کارآزماییهایی که نویسندگان آنها توسط شرکت دارویی تامین مالی میشدند (33 کارآزمایی، 1482 شرکتکننده)، کاهش کمی در اندازه اثر نشان داد، که نشاندهنده سوگیری گزارشدهی است.
به دلیل ناهمگونی باقیمانده، که نتوانستیم از نظر کورکردن آنها را توضیح دهیم، میزان زردینه گروههای کنترل، سن شرکتکنندهها، یا مدت مطالعه، کیفیت شواهد را از بالا به متوسط کاهش دادیم.
نتایج تحلیلهای زیرگروهی را باید با احتیاط تفسیر کرد و نیاز است که با استفاده از مقایسههای تصادفی مستقیم در کارآزماییها تائید یا رد شوند.
به طور کلی، محصولات کاکائویی بسیار قابل تحملاند و عوارض جانبی آنها شامل موارد زیر است: مشکلات معدهای-رودهای و تهوع با گزارش 1% شرکتکنندهها در گروه مداخله فعال کاکائو و 4.0% شرکتکنندهها در گروه کنترل (شواهد با کیفیت متوسط).
این مطالعه مروری شواهدی با کیفیت پائین دارد که نشان میدهد محصولات کاکائویی و شکلاتی غنی از زردینه، کمی اثر کاهنده فشارخون (mmHg 2) در بزرگسالان سالم در کوتاهمدت دارد.
این یافتهها به دلیل ناهمگونی بین کارآزماییها محدود هستند و نمیتوان با تحلیلهای زیرگروهی از پیشمشخص شده آنها را توضیح داد و شامل موارد زیر است: کورکردن، میزان زردینه در گروههای کنترل، سن شرکتکنندهها، یا مدت مطالعه. اما، فشارخون پایه ممکن است نقشی در اثر کاکائو بر فشارخون داشته باشد؛ تحلیل زیرگروهی کارآزماییها با شرکتکنندههای مبتلا به فشارخون بالا (پیشپرفشاری) اثر کاهنده فشارخون بیشتر کاکائو را در مقایسه با شرکتکنندههای دارای فشارخون طبیعی با اهمیت مرزی نشان داد.
همچنین، نیاز به انجام کارآزماییهای طولانیمدت که اثر کاکائو را بر نتایج بالینی ارزیابی میکنند، از این نظر که آیا کاکائو اثری بر رخدادهای قلبی-عروقی دارد یا خیر و جهت بررسی عوارض جانبی بالقوه همراه با مصرف طولانیمدت محصولات کاکائویی، وجود دارد.