سندروم پُستترومبوزی (PTS ؛post-thrombotic syndrome) یک عارضه طولانیمدت پس از بروز ترومبوز ورید عمقی (DVT) است که با درد، تورم و تغییرات پوستی در اندام آسیبدیده مشخص میشود. یک بیمار از هر سه مورد مبتلا به DVT عوارض پُستترومبوزی را در ظرف پنج سال نشان خواهد داد. روتوزیدها (Rutosides) گروهی از ترکیبات مشتق از شاه بلوط هندی (Aesculus hippocastanum) و نوعی داروی گیاهی سنتی برای درمان ادم در نارسایی مزمن وریدی (CVI) هستند. با این حال، مشخص نیست آیا روتوزیدها در درمان PTS موثر و بیخطر هستند یا خیر. این یک بهروز رسانی از یک مطالعه مروری است که برای نخستینبار در سال 2013 منتشر شده است.
تعیین اثربخشی (بهبود یا وخامت علائم) و ایمنی روتوزیدها در درمان سندروم پُستترومبوزی (PTS) در بیماران مبتلا به DVT در مقایسه با دارونما، عدم مداخله، استفاده از جوراب متراکم کشسان (ECS) یا هر نوع درمان دیگر.
برای این بهروزرسانی هماهنگکننده جستوجوی کارآزماییهای گروه عروق در کاکرین، ثبت تخصصی (آخرین جستوجو سپتامبر 2015) و ثبت مطالعات کاکرین (CRS)؛ (CENTRAL؛ (شماره 8؛ 2015)) را جستوجو کرد. پایگاههای اطلاعاتی کارآزماییها هم برای یافتن جزئیات کارآزماییهای در حال انجام و چاپ نشده جستوجو شدند.
دو نویسنده مطالعه مروری (JM و DNK) بهطور مستقل مطالعات را برای گنجاندن در مطالعه مروری ارزیابی کردند. مطالعات گنجانده شده در مطالعه مروری، مقایسه روتوزیدها را با دارونما یا عدم درمان، ECS و هر نوع درمان دیگر ممکن میکنند. دو نویسنده مطالعه مروری (JM و SEY) اطلاعات را از کارآزماییها استخراج کردند. اختلافات با بحث بیشتر حل و فصل شد.
دادهها با استفاده از فرمهای استخراج داده از قبل طراحی شده استخراج شد. ابزار خطر سوگیری (risk of bias) کاکرین برای کمک به ارزیابی کیفیت تمام مطالعات استفاده شد. معیارهای پیامد اولیه، وقوع زخم پا در طول زمان (بله یا خیر) و هر گونه بهبود یا وخامت در سندروم پُستترومبوزی (بله یا خیر) بود. پیامدهای ثانویه شامل کاهش ادم، درد، عود ترومبوز ورید عمقی یا آمبولی ریوی، پذیرش درمان و عوارض جانبی بود. همه معیارهای پیامد با استفاده از مدل ثابتاثر نسبت شانس Mantel-Haenzel تجزیه و تحلیل شدند. واحد تجزیه و تحلیل تعداد بیماران بود.
پس از جستوجو، 10 گزارش از 9 مطالعه شناسایی شد و سه آزمایش با مجموع 233 شرکت کننده دارای معیارهای ورود به مطالعه بودند. کیفیت کلی شواهد مطالعات گنجانده شده در این مطالعه مروری با استفاده از روش GRADE، عمدتا به دلیل عدم کورسازی شرکت کنندگان و محقق، پائین یا بسیار پائین بود. کیفیت شواهد به این علت که فقط سه مطالعه کوچک در یافتههای این مطالعه مروری شرکت کرده بودند، دارای محدودیت بیشتری شد. یک سیستم امتیازدهی ذهنی برای به دست آوردن علائم PTS مورد استفاده قرار گرفت، بنابراین خیلی مهم بود که تجزیه و تحلیلگران نسبت به مداخله کورسازی شوند. یک مطالعه روتوزید را با دارونما، یک مطالعه روتوزید را با ECS و روتوزید به علاوه ECS را باECS به تنهایی، و یک مطالعه روتوزید را با یک درمان جایگزین فعال کننده وریدی مقایسه کرد. وقوع زخم پا در هیچیک از مطالعات گزارش نشد. یک شانس بهبود 29 درصدی در PTS در گروه تحت درمان با روتوزید در برابر گروه دارونما یا گروه بدون درمان وجود داشت و میزان کمتری از بهبود در PTS در گروه تحت درمان با روتوزید در مقایسه با گروه تحت درمان با ECS مشاهده شد، با این حال این موارد از نظر آماری معنیدار نبودند. نرخ پایئنتری از بهبود در PTS در گروه تحت درمان با روتوزید در مقایسه با درمان جایگزین فعالکننده وریدی دیده شد. وخامت بیشتری در PTS در گروه دارونما یا گروه بدون درمان در مقایسه با درمان با روتوزید مشاهده شد اما از نظر آماری معنیدار نبود. روتوزید در مقایسه با ECS، شانس بیشتری را برای وخیمشدن PTS نشان داد اما این هم از نظر آماری معنیدار نبود. یکی از مطالعات که عوارض جانبی را گزارش کرد، شانس بالاتری را از تجربه عوارض جانبی خفیف در گروه تحت درمان با روتوزید نسبت به گروه دارونما نشان داد، اما این اختلاف از نظر آماری معنیدار نبود.
هیچ مدرکی وجود نداشت که نشان دهد روتوزید نسبت به استفاده از دارونما یا ECS برتری دارد. به طور کلی، در حال حاضر شواهد محدود و با کیفیت پائین یا بسیار پائینی وجود دارد که نشان میدهد درمانهای فعال کننده وریدی یا فلوبوتومی از جمله روتوزیدها علائمPTS را کاهش میدهد. عوارض جانبی خفیف در یک مطالعه مشاهده شد. سه مطالعهای که در این مطالعه مروری گنجانده شدند هیچ شواهدی برای استفاده از روتوزیدها در درمان PTS فراهم نکردند.