درمان ترومبولیتیک (داروهای ضدانعقاد قدرتمند) معمولا برای بیماران مبتلا به آمبولی ریوی (PE) عمده و جدی از نظر بالینی، نگاه داشته میشود. شواهد نشان میدهد که داروهای ترومبولیتیک ممکن است لختههای خون را نسبت به هپارین با سرعت بیشتری حل کرده و میزان مرگومیر مرتبط با PE را کاهش دهند. با این حال، هنوز هم نگرانی در مورد خطر احتمالی عوارض ناخواسته درمان ترومبولیتیک، مانند خونریزی عمده یا جزئی وجود دارد .این دومین بهروز رسانی از یک مطالعه مروری کاکرین است که برای نخستینبار در سال 2006 منتشر شده است.
بررسی اثرات درمان ترومبولیتیک در بیماران مبتلا به آمبولی حاد ریوی.
برای این بهروزرسانی، گروه عروق در کاکرین، مرکز ثبت تخصصی خود (آخرین جستوجو سپتامبر 2014) و پایگاه ثبت مرکزی کارآزماییهای کنترل شده کاکرین (CENTRAL؛ Cochrane Central Register of Controlled Trials ) در کتابخانه کاکرین (the Cochrane Library) (آخرین جستوجو شماره 8؛ 2014) را جستوجو کرد. ما همچنین مجموعه کارآزماییهای فردی و پایگاههای اطلاعاتی خصوصی را همراه با فهرست منابع مقالات مرتبط جستوجو کردیم. مجلات پزشکی مرتبط را هم با روش دستی جستوجو کردیم.
کارآزماییهای تصادفیسازی و کنترل شده (RCT) که درمان ترومبولیتیک و به دنبال آن درمان با هپارین را با درمان با هپارین به تنهایی، هپارین و دارونما یا مداخله جراحی، در بیماران مبتلا به PE حاد مقایسه کردند. ما کارآزماییهایی را که دو داروی ترومبولیتیک مختلف یا دوزهای متفاوت یک داروی ترومبولیتیک را مقایسه کردند وارد مطالعه نکردیم.
دو نویسنده (BD و QH)، مناسب بودن و کیفیت کارآزماییها را ارزیابی و دادهها را استخراج کردند.
ما 18 کارآزمایی را با مجموع 2197 شرکت کننده برای ورود به این مطالعه مروری شناسایی کردیم. نتوانستیم یکی از مطالعات را وارد متاآنالیز (meta-analysis) کنیم چون دادهای برای استخراج کردن نداشت. بیشتر مطالعات به علت خطر بالا یا مبهم ناشی از تصادفیسازی و کورسازی در معرض خطر بالای سوگیری (Bias) بودند. متاآنالیز نشان داد که، درمان با ترومبولیتیکها به علاوه هپارین در مقایسه با درمان با هپارین به تنهایی یا هپارین و دارونما، میتواند احتمال مرگ (نسبت شانس (OR): 0.57؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.37 تا 0.87؛ 0.02 = P؛ شواهد با کیفیت پائین) و عود PE (OR: 0.51؛ CI 95%: 0.29 تا 0.89؛ 0.02 = P؛ شواهد با کیفیت پایین) زا کاهش دهد. وقتی که چهار مطالعه با خطر بالای سوگیری را از آنالیز حذف کردیم اثرات مرگ ضعیف شد (OR: 0.66؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.42 تا 1.06؛ 0.08 = P). بروز حوادث خونریزی دهنده عمده و جزئی، در گروه ترومبولیتیکها بالاتر از گروه کنترل بوده و این تفاوت از نظر آماری معنیدار بود (OR: 2.90؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 1.95 تا 4.31؛ 0.001 > P؛ شواهد با کیفیت پائین؛ به ترتیب). طول مدت اقامت در بیمارستان (میانگین تفاوت (MD): 1.35؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 4.27 - تا 1.58) و کیفیت زندگی در دو گروه درمان مشابه بود. سکته مغزی در یک مطالعه گزارش شد و میزان رخداد آن در گروه ترومبولیتیکها از گروه کنترل بیشتر بود، اگر چه فاصله اطمینان گسترده بود (OR: 12.10؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 1.57 تا 93.39). اطلاعات محدود از تعداد کمی از کارآزماییها نشان داد که ترومبولیتیکها ممکن است پیامدهای همودینامیک، اسکن پرفیوژن ریوی، ارزیابی آنژیوگرام ریوی، نوار قلب، افزایش فشار خون ریوی، پارامترهای انعقادی، پیامدهای بالینی و مدت زمان بقا را نسبت به هپارین به تنهایی به میزان بیشتری بهبود ببخشد. با این حال، ناهمگونی مطالعات و تعداد کم شرکت کنندگانی که در این مطالعات مشارکت کرده بودند، رعایت احتیاط هنگام تفسیر نتایج را میطلبد. بهطور مشابه، تعداد کمتر بیماران در گروه ترومبولیتیکها نیازمند تشدید درمان است. هیچ یک از مطالعات سندرم پس از ترومبوز یا مقایسه هزینههای درمانهای متفاوت را گزارش نکرد.
شواهد با کیفیت پائینی وجود دارد که نشان میدهند ترومبولیتیکها، وقوع مرگ پس از آمبولی حاد ریوی را در مقایسه با هپارین کاهش میدهند. علاوه بر این، درمانهای ترومبولیتیکی که در این مطالعه مروری وارد شده بودند، ناهمگون بودند. درمان ترومبولیتیک ممکن است در کاهش عود آمبولی ریوی مفید باشد اما، ممکن است باعث وقایع خونریزی دهنده عمده و جزئی و سکته مغزی شود. RCTهای با کیفیت بالا و دو سو کور بیشتری برای ارزیابی ایمنی و مقرون به صرفه بودن آنها مورد نیاز است.