امروزه در پزشکی نوین، از تزریق پلاکت برای جلوگیری از خونریزی در افراد ترومبوسایتوپنیک به دلیل نارسایی مغز استخوان بهوفور استفاده میشود. گرچه پیشرفتهای چشمگیری در 40 سال گذشته در زمینه تزریق پلاکت صورت گرفته، در برخی از زمینهها مخصوصا در مورد استفاده از تزریق پروفیلاکتیک پلاکت برای پیشگیری از خونریزی ترومبوسایتوپنیک، همچنان جای بحث وجود دارد.
این مطالعه بهروزرسانی مطالعه مروری کاکرین است که اولینبار در سال 2004 منتشر شد و بهروزرسانی سال 2012 نیز چهار سوال را عنوان کرد: سیاست تزریق پلاکت به صورت پروفیلاکتیک در مقابل تزریق صرفا درمانی، آستانه پروفیلاکتیک تزریق پلاکت، تزریق پلاکت در مقایسه با درمانهای جایگزین و دوز پروفیلاکتیک پلاکت. این مطالعه مروری حالا به چهار مطالعه مروری کوچکتر در ارتباط با هر یک از سوالها، تقیسم شده است. مطالعه پیشرو آستانههای پروفیلاکتیک تزریق پلاکت را مقایسه میکند.
تعیین اینکه آیا آستانههای تزریق پلاکت برای تجویز پلاکت به صورت پروفیلاکتیک (برای جلوگیری از خونریزی)، اثر و ایمنی تزریق پلاکت را در افراد مبتلا به اختلالات خونی که تحت شیمیدرمانی میلوساپرسیو یا پیوند سلولهای بنیادی خونی قرار میگیرند، متاثر میکند یا خیر.
کارآزماییهای تصادفیسازی و کنترل شدهای (RCT) را در پایگاه کارآزماییهای بالینی ثبت شده کاکرین (CENTRAL؛ Cochrane Central Register of Controlled Trials) (کتابخانه کاکرین (The Cochrane Library)) (شماره 6، 23 جولای 2015)، MEDLINE (از 1946)، EMBASE (از 1974)، CINAHL (از 1937)، کتابخانه شواهد تزریق خون (Transfusion Evidence Library) (از 1950) و پایگاههای اطلاعاتی کارآزماییهای در حال انجام را تا 23 جولای 2015 جستوجو کردیم.
RCTهایی را در این مطالعه گرد آوردهایم که شامل تزریق پلاکتی است که از واحدهای تکی خون کامل یا به وسیله آفرزیس به دست آمده بود و برای جلوگیری از خونریزی در بیماران مبتلا به اختلالات خونی (که شیمیدرمانی میلوساپرسیو یا HSCT انجام میدهند) داده میشد و آستانههای مختلف را برای تجویز تزریق پروفیلاکتیک پلاکت مقایسه میکرد (آستانه پایین (L/ 109 X 5)، آستانه استاندارد (L/10 X 109)، آستانه بالا (20 x 109 /L, 30 x 109 /L, 50 x 109 /L) و یا یک آستانه پلاکتی دیگر (مثل PLT mass)).
از روشهای استاندارد روششناسی مورد انتظار کاکرین استفاده کردیم.
سه کارآزمایی متناسب با معیارهای انتخاب ما بوده و برای تجزیه و تحلیل در این مطالعه مروری انتخاب شدند (499 شرکتکننده). تمامی 3 کارآزمایی آستانه استاندارد را با آستانه بالا مقایسه کردند. هیچیک از کارآزماییها آستانه پایین را با آستانه استاندارد یا دیگر آستانهها مقایسه نکردند. این کارآزماییها بین سالهای 1991 تا 2001 انجام شدند و از جمعیتهای بیمار قابل مقایسه عضوگیری کردند.
مطالعه مروری اصلی 4 کارآزمایی را در برمیگرفت (658 شرکتکننده). در آخرین بهروزرسانی این مطالعه مروری یک کارآزمایی را حذف کردیم (با 159 شرکتکننده)، به دلیل اینکه کمتر از 80% شرکتکنندگان در آن آن مبتلا به یک اختلال خونی بودند. کارآزمایی جدیدی را برای این بهروزرسانی شناسایی نکردیم.
به طور کلی، کیفیت روششناسی مطالعات در نتایج مختلف، براساس روششناسی GRADE پایین بود. هیچیک از مطالعات گردآوری شده، در هرحیطهای، در خطر سوگیری پایین قرار نداشتند و تمامی این مطالعات جایی برای کاهش اعتبار داشتند.
3 مطالعه، تعداد اعضایی را که حداقل دچار یکبار خونریزی زیاد در 30 روز مطالعه شده بودند، گزارش دادند. هیچ شواهدی دال بر تفاوت بین تعداد خونریزی در گروه با آستانه بالا و گروه آستانه پایین یافت نشد (خطر نسبی (RR): 1.35،؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.95 تا 1.90؛ 3 مطالعه؛ 499 شرکتکننده؛ شواهد با کیفیت پائین).
یک مطالعه تعداد روزهایی را که در آنها خونریزی چشمگیر از لحاظ بالینی رخ داد، گزارش دادند. هیچ شواهدی دال بر تفاوت تعداد روزهای خونریزی به ازای هر عضو بین گروه با آستانه استاندارد و گروه با آستانه بالا پیدا نشد ( سهم نسبی روزهای خونریزی با درجه 2 WHO یا بیشتر (RR: 1.71؛ 95% فاصله اطمینان: 0.84 تا 3.48؛ 0.162 = P؛ یک مطالعه؛ 255 شرکتکننده؛نتایج خود نویسندگان، شواهد با کیفیت پائین)).
2 مطالعه تعداد شرکتکنندگان مبتلا به خونریزی شدید و تهدید کننده حیات را گزارش دادند. هیچ شواهدی دال بر تفاوت در تعداد شرکتکنندگان با خونریزی شدید و تهدید کننده بین سطح آستانهای استانداد و بالا پیدا نشد (RR: 0.99؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.52 تا 1.88؛ دو مطالعه؛ 421 شرکتکننده؛ شواهد با کیفیت پائین).
فقط یک مطالعه زمان را تا نخستین اپیزود خونریزی گزارش کردند. شواهدی مبنی بر تفاوت این زمان میان سطح آستانهای استاندارد و بالا دیده نشد (نسبت خطر (HR): 1.11؛ 95% فاصله اطمینان(CI): 0.64 تا 1.91؛ یک مطالعه؛ 255 شرکتکننده؛ شواهد با کیفیت پائین).
تنها یک مطالعه، مرگ و میر را به هر دلیلی در 30 روز نخست از شروع مطالعه گزارش داد. هیچ شواهدی دال بر تفاوت مرگ و میر بین گروه با آستانه استاندارد و بالا یافت نشد (RR: 1.78؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.83 تا 3.81؛ یک مطالعه؛ 255 شرکتکننده؛ شواهد با کیفیت پایین).
سه مطالعه تعداد دفعات تزریق پلاکت را به ازای هر فرد شرکتکننده و دو مطالعه متوسط تعداد دفعات تزریق پلاکت را به ازای هر فرد شرکتکننده را گزارش دادند. کاهش چشمگیری در تعداد دفعات تزریق پلاکت به ازای هر فرد شرکتکننده در گروه با آستانه متوسط وجود داشت (میانگین تفاوت(MD): 2.09 - ؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 3.20 - تا 0.99 - ؛ 2 مطالعه؛ شواهد با کیفیت پایین).
یک مطالعه تعداد واکنشهای تزریق را گزارش داد. هیچ شواهدی برای اثبات تفاوت بین واکنشهای تزریق در گروه با آستانه استاندارد و بالا وجود نداشت (RR: 0.07؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.00 تا1.09 ؛ یک مطالعه؛ 79 شرکتکننده).
هیچیک از مطالعات کیفیت زندگی را گزارش نکردند.
در بیماران مبتلا به اختلالات خونی که به دلیل شیمیدرمانی میلوساپرسیو و HSCT دچار ترومبوسایتوپنیک شدهاند، شواهد با کیفیت پایینی یافتیم که سطح آستانه استاندارد (10 x 109 /L) باعث هیچ افزایشی در خطر خونریزی در مقایسه با سطح آستانهای بالاتر نمیشود (20 x 109 /L or 30 x 109 /L). شواهد با کیفیت پایینی دال بر اینکه سطح آستانهای استاندارد با کاهشی در تعداد اپیزودهای تزریق در مقایسه با سطح آستانهای بالاتر همراه است، وجود داشت (20 x 109 /L or 30 x 109 /L). یافتههای این مطالعه مبتنی بر 3 مطالعه و 499 شرکتکننده بود. بدون شواهد بیشتری، ادامه به استفاده از سطح آستانهای استاندارد برای تجویز تزریق پروفیلاکسی پلاکت کار معقولی است.