پیشینه
کارآزماییهای بالینی متعددی مربوط به پیشگیری از حملات آسم و بهبود کنترل آسم با ویتامین D در کودکان و بزرگسالان انجام شده است؛ اما متاآنالیزی (meta-analysis) که به کارآزماییهای تصادفیسازی و کنترلشده با دارونما و دوسو کور درباره این مداخله محدود باشد، وجود نداشت.
اهداف
ارزیابی اثربخشی مصرف ویتامین D و متابولیتهای هیدروکسیله آن در کاهش خطر حملات آسم شدید (آسم شدید یعنی افرادی که نیازمند درمان با کورتیکواستروئیدهای سیستمیک هستند، تعریف میشود) و بهبود کنترل علائم آسم.
روش های جستجو
ما در مرکز ثبت کارآزمایی گروه راههای هوایی در کاکرین (Cochrane Airways Group Trial Register) و فهرست منابع مقالات جستوجو کردیم. با نویسندگان مطالعات به منظور شناسایی کارآزماییهای بیشتر تماس گرفتیم. تاریخ آخرین جستوجو: ژانویه .2016
معیارهای انتخاب
کارآزماییهای کنترلشده با دارونما، تصادفیسازی و دوسو کور مربوط به ویتامین D در کودکان و بزرگسالان مبتلا به آسم که خطر حملات یا کنترل علائم آسم یا هردو را ارزیابی کرده بودند.
گردآوری و تحلیل دادهها
دو نویسنده مطالعه مروری به طور مستقل معیارهای ورود را به مطالعه اعمال، دادهها را استخراج و خطر سوگیری (Bias) را ارزیابی کردند. ما دادههای گمشده را با تماس با نویسندگان در صورت امکان به دست آوردیم و نتایج را با 95% فاصله اطمینان (CI) گزارش کردیم.
نتایج اصلی
ما هفت کارآزمایی را، مجموعا شامل 435 کودک، و دو کارآزمایی را، مجموعا شامل 658 بزرگسال، در تجزیهوتحلیل اولیه وارد کردیم. از این تعداد، یک کارآزمایی شامل 22 کودک و دو کارآزمایی شامل 658 بزرگسال در تجزیه و تحلیل میزان حملات نیازمند کورتیکواستروئیدهای خوراکی شرکت داشتند. مدت این کارآزماییها از 4 تا 12 ماه متفاوت بود و اکثریت این شرکتکنندگان، مبتلا به آسم خفیف تا متوسط بودند. مصرف ویتامین D، نرخ حملات نیازمند کورتیکواستروئیدهای خوراکی را کاهش میدهد (نسبت نرخ: 0.64؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.44 تا 0.90؛ 680 شرکتکننده؛ 3 مطالعه؛ شواهد با کیفیت بالا) و خطر ابتلا به حداقل یک حمله نیازمند مراجعه به بخش اورژانس یا بستری یا هردو را پایین میآورد (نسبت شانس (OR): 0.39؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.19 تا 0.78؛ تعدادی موردنیاز برای درمان برای یک پیامد مثبت اضافی = 27؛ 963 شرکتکننده؛ 7 مطالعه؛ شواهد با کیفیت بالا). ویتامین D، تأثیری بر درصد (%) پیشبینیشده حجم بازدمی اجباری در یک ثانیه (میانگین تفاوت (MD): 0.48؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.93 - تا 1.89؛ 387 شرکتکننده؛ 4 مطالعه؛ شواهد با کیفیت بالا) یا نمرات آزمون کنترل آسم نداشت (MD: - 0.08؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.70 - تا 0.54؛ 713 شرکتکننده؛ 3 مطالعه؛ شواهد با کیفیت بالا). مصرف ویتامین D، خطر عوارض جانبی جدی را تحت تأثیر قرار نداد (OR: 1.01؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.54 تا 1.89؛ 879 شرکتکننده؛ 5 مطالعه؛ شواهد با کیفیت متوسط). یک کارآزمایی که ویتامین D با دوز کم را با دوز زیاد مقایسه کرده بود، دو اپیزود از هیپرکلسیاوری را گزارش کرد که هرکدام در یک بازو وجود داشتند. هیچ مطالعه دیگری، عارضه جانبی بالقوه مرتبط را با تجویز ویتامین D گزارش نکرده بود. هیچ شرکتکنندهای در کارآزماییهای انتخابی، مبتلا به حملات (تشدید) آسم کشنده، نشده بود. ما به دلیل عدم دسترسی به دادههای جداگانه مناسب، تجزیه و تحلیل زیرگروه را انجام ندادیم تا مشخص کنیم آیا تأثیر ویتامین D بر خطر حمله حاد شدید، بهوسیله وضعیت ویتامین D پایه تغییر میکند یا خیر. ما دو کارآزمایی را ارزیابی کردیم که در حداقل یک زمینه، خطر سوگیری بالایی داشتند؛ هیچیک از این دو کارآزمایی، دارای دادههای مرتبط با تجزیه و تحلیل پیامدهای اعلامشده در بالا نبودند.
نتیجهگیریهای نویسندگان
با آنکه مطمئن هستیم ویتامین D، خطر حملات آسم را در این کارآزماییها کاهش دادهباشد (کیفیت بالا بر اساس ارزیابی GRADE)؛ دریافتیم که تردید درباره نحوه اعمال این یافتهها در عمل وجود دارد. تحقیقات بیشتری برای روشن کردن اینکه آیا تفاوتی در اثربخشی میان بزرگسالان و کودکان، با توجه به شدت آسم، وضعیت ویتامین D پایه و دوزها وجود دارد یا خیر، مورد نیاز است.
خلاصه به زبان ساده
ویتامین D برای پیشگیری از حملات آسم
سوال مطالعه مروری
آیا ویتامین D از حملات آسم پیشگیری میکند یا کنترل علائم آسم را بهبود میبخشد یا هردو آنها؟
پیشینه
میزان کم ویتامین D (ویتامین آفتاب) در خون، با افزایش خطر حملات آسم در کودکان و بزرگسالان مبتلا به آسم ارتباط دارد. کارآزماییهای بالینی متعددی مربوط به پیشگیری از حملات آسم و بهبود کنترل علائم آسم با ویتامین D در کودکان و بزرگسالان انجام شده؛ اما نتایج حاصل از مطالعات با علمیترین و دقیقترین طراحیها، پیش از این به صورت گروهی ارزشیابی نشده بود.
ویژگیهای مطالعه
ما از بررسیهای انجامشده تا ژانویه 2016، هفت کارآزمایی را شامل 435 کودک و دو کارآزمایی را شامل 658 بزرگسال در این بررسی انتخاب کردیم. از این تعداد، یک کارآزمایی شامل 22 کودک و دو کارآزمایی شامل 658 بزرگسال در تجزیه و تحلیل میزان حملات آسم شدید شرکت داشتند. مدت این مطالعات از 4 تا 12 ماه متفاوت بود و اکثریت شرکتکنندگان، دارای آسم خفیف یا متوسط بودند. همه مطالعات، ویتامین D را با دارونما مقایسه کرده بودند.
نتایج اصلی
افرادی که ویتامین D دریافت کرده بودند، دچار حملات آسم نیازمند درمان با استروئیدهای خوراکی کمتری شدند. تعداد متوسط حملات به ازای هر فرد در سال، با ویتامین D از 0.44 به 0.28 کاهش یافت (شواهد با کیفیت بالا). ویتامین D، خطر بستری را در بیمارستان به دلیل حمله حاد آسم از 6 به ازای هر 100 نفر به 3 به ازای هر 100 نفر کاهش داد (شواهد با کیفیت بالا).
ویتامین D بر عملکرد ریوی یا علائم آسم روز به روز، بیتأثیر بود یا تأثیر اندکی داشت (شواهد با کیفیت بالا). ما پی بردیم که ویتامین D، خطر عوارض جانبی جدی را در دوزهایی که آزمایش شد، افزایش نمیدهد (شواهد با کیفیت متوسط).
مبنای تمام این یافتهها، مطالعاتی بود که دارای کیفیت بالا ارزیابی شدند.
نتیجهگیری
ثابت شده که ویتامین D، حفاظت نسبی در برابر حملات شدید آسم در بزرگسالان مبتلا به آسم خفیف تا متوسط ایجاد میکند. قبل از ارائه توصیههای بالینی قطعی، نیاز به کارآزماییهای بیشتری با تمرکز بر کودکان و افراد مبتلا به حملات مکرر شدید آسم وجود دارد.