شواهد در حال افزایش نشان می‌دهد افرادی که بیماری شدید روانی (SMI) گسترده دارند، به دلیل افزایش خطر ابتلا به وقایع آسیب‌زا یا تروماتیک و سختی‌های اجتماعی، در معرض اختلال استرس پس از تروما (PTSD) نیز قرار دارند. اثربخشی مداخلات روان‌شناختی مبتنی بر تروما (TFPIs) برای اختلال استرس پس از تروما در جمعیت عمومی به خوبی اثبات شده است. مداخلات روان‌شناختی مبتنی بر تروما شامل شناسایی و تغییر باورهای نادرست در مورد تجربیات آسیب‌زا، پردازش خاطرات تلخ و توسعه راه‌های جدید پاسخ به نشانه‌های مرتبط با تروما است. در مورد امکانات بالقوه، مقبولیت و اثربخشی مداخلات روان‌شناختی مبتنی بر تروما برای افرادی که دارای بیماری شدید روانی و اختلال استرس پس از تروما هستند، اطلاعات کمی وجود دارد.

بررسی اثربخشی مداخلات روانی برای علائم اختلال استرس پس از تروما یا سایر نشانه‌های دیسترس روانی ناشی از تروما، در افراد مبتلا به بیماری شدید روانی.

ما ثبت کارآزمایی‌های مبتنی بر مطالعه گروه اسکیزوفرنی در کاکرین (Cochrane Schizophrenia Group’s Trials Study-Based Register)؛ (تا 10 مارچ، 2016)، فهرست منابع غربالگری‌شده گزارش‌ها و مطالعات مروری مربوطه را جست‌وجو کرده و با نویسندگان کارآزمایی برای داده‌های پیامدهای منتشرنشده و/یا ویژه تماس گرفتیم.

ما تمام کارآزمایی‌های تصادفی‌سازی و کنترل‌شده (RCT ؛Randomised Controlled Trials) را که مداخلات روان‌شناختی مبتنی بر تروما را در افراد مبتلا به بیماری شدید روانی و اختلال استرس پس از تروما بررسی، و داده‌های قابل استفاده را گزارش کردند، انتخاب کردیم.

سه نویسنده مطالعه مروری (DS؛ MS؛ IN) به‌طور جداگانه، کارآزمایی‌ها و خلاصه تمام مراجع شناسایی‌شده را غربالگری و مقالات با متن کامل کوتاه را خواندند. ما خطر سوگیری (Bias) را در هر مورد ارزیابی کردیم. ما خطر نسبی (RR) و 95% فاصله اطمینان (CI) را برای پیامدهای دوتایی، و میانگین تفاوت (MD) و 95% فاصله اطمینان (CI) را برای داده‌های پیوسته، بر اساس قصد درمان محاسبه کردیم. ما کیفیت شواهد را با استفاده از درجه‌بندی توصیه‌ها، ارزیابی، ارتقا و بررسی (GRADE ؛Grading of Recommendations Assessment, Development and Evaluation) ارزیابی و جداول «خلاصه‌ای از یافته‌ها» را تهیه کردیم.

4 کارآزمایی در مجموع شامل 300 بزرگسال مبتلا به بیماری شدید روانی و اختلال استرس پس از تروما انتخاب شدند. این کارآزمایی‌ها، سه مداخله درمانی فعال را بررسی کردند: درمان شناختی رفتاری متمرکز بر تروما (TF-CBT)، حساسیت‌زدایی با حرکات چشم و پردازش مجدد (EMDR) و آموزش روانی کوتاه برای اختلال استرس پس از تروما، همگی از طریق جلسات فردی ارائه شدند. پیامدهای اصلی مورد پذیرش، علائم اختلال استرس پس از تروما، کیفیت زندگی/ خوب بودن، علائم روان‌پریشی مرضی کوموربید، علایم اضطراب، علائم افسردگی، عوارض جانبی و پیامدهای اقتصادی سلامت بودند.
.1 TF-CBT در مقابل مراقبت معمول/ لیست انتظار
3 کارآزمایی برای این مقایسه، داده‌هایی را ارائه کردند، با این حال، داده‌های پیامدهای مداوم موجود که در اغلب موارد، چوله (نسبت به غیرچوله) تشخیص داده شدند، منجر به ضرورت انجام تجزیه و تحلیل ‌های جداگانه برای دو نوع داده پیوسته شد. نتایج، فقط با استفاده از داده‌های غیرچوله، تفاوت معنی‌داری در کاهش علائم پزشکی مرتبط با اختلال استرس پس از تروما بین رفتاردرمانی شناختی متمرکز بر تروما (TF-CBT) و مراقبت معمول در کوتاه مدت نشان نداد (1 RCT؛ 13 = n؛ میانگین تفاوت (MD): 13.15؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 4.09 - تا 30.39؛ شواهد با کیفیت پائین). داده‌های غیرچوله محدودی، نتایج مشابهی را بین گروه‌ها از نظر کیفیت کلی زندگی (1 RCT؛ 39 = n؛ MD: 0.60 - ؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 4.47 - تا 3.27؛ شواهد با کیفیت پائین) علائم روان‌پریشی (1 RCT؛ 9 = n؛ MD: 6.93 - ؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 34.17 - تا 20.31؛ شواهد با کیفیت پائین) و اضطراب (1 RCT؛ 9 = n؛ MD: 12.57 - ؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 5.54 - تا 30.68؛ شواهد با کیفیت بسیار پائین)، در میان‌مدت نشان دادند.
فقط اطلاعات موجود درباره علائم افسردگی دارای چولگی و در تمام گروه‌ها در میان‌مدت دارای ابهام بودند (2 RCT؛ 48 = n؛ MD: 3.26؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 3.66 - تا 10.18؛ شواهد با کیفیت بسیار پائین). رفتاردرمانی شناختی متمرکز بر تروما در میان‌مدت با بسیاری از عوارض جانبی همراه نبود (1 RCT؛ 100 = n؛ RR: 0.44؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.09 تا 2.31؛ شواهد با کیفیت پائین). هیچ داده‌ای درباره پیامدهای اقتصادی سلامت در دسترس نبود. داده‌های بسیار محدودی درباره اختلال استرس پس از تروما و سایر علایم در دراز مدت در دسترس نبود.
.2 حساسیت‌زدایی با حرکات چشم و پردازش مجدد (EMDR) در مقابل لیست انتظار
یک کارآزمایی، داده‌های این مقایسه را فراهم کرد. اثرات مساعد برای حساسیت‌زدایی با حرکات چشم و پردازش مجدد از نظر شدت علائم اختلال استرس پس از تروما در میان‌مدت پیدا شده بود؛ اما داده‌ها دارای چولگی بودند (1 RCT؛ 83 = n؛ MD: 12.31 - ؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 22.72 - تا 1.90 - ؛ شواهد با کیفیت بسیار پائین). حساسیت‌زدایی با حرکات چشم و پردازش مجدد با بسیاری از عوارض جانبی مرتبط نبود (1 RCT؛ 102 = n؛ RR: 0.21؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.02 تا 1.85؛ شواهد با کیفیت پائین). هیچ داده‌ای درباره کیفیت زندگی، نشانه‌های روان‌پریشی کوموربید، افسردگی، اضطراب و اقتصاد سلامت در دسترس نبود.
.3 TF-CBT در مقابل EMDR
یک کارآزمایی، TF-CBT را با EMDR مقایسه کرد. شدت علائم اختلال استرس پس از تروما، بر اساس داده‌های چوله (1 RCT؛ 88 = n؛ MD: 1.69 - ؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 12.63 - تا 9.23؛ شواهد با کیفیت بسیار پائین) بین گروه‌های درمان مشابه بود. هیچ داده‌ای درباره سایر پیامدهای اصلی در دسترس نبود.
.4 TF-CBT در مقابل آموزش روانی
یک کارآزمایی، TF-CBT را با آموزش روانی مقایسه کرد. نتایج مربوط به شدت نشانه اختلال استرس پس از تروما (1 RCT؛ 52 = n؛ MD: 0.23؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 14.66 - تا 15.12؛ شواهد با کیفیت پائین) و کیفیت عمومی زندگی (1 RCT؛ 49 = n؛ MD: 0.11؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.74 - تا 0.95؛ شواهد با کیفیت پائین) در میان‌مدت دارای ابهام بود. هیچ داده‌ای برای سایر پیامدهای دلخواه در دسترس نبود.

تعداد بسیار کمی از کارآزمایی‌ها، مداخلات روان‌شناختی مبتنی بر تروما را در افراد مبتلا به بیماری شدید روانی و اختلال استرس پس از تروما بررسی کردند. نتایج به‌دست آمده از کارآزمایی‌ها درباره TF-CBT، در مورد اثربخشی آن بر اختلال استرس پس از تروما، یا بر علائم روان‌پریشی یا نشانه‌های دیگر بیماری روانی، محدود و بی‌نتیجه هستند.
فقط یک کارآزمایی، حساسیت‌زدایی را با حرکات چشم و پردازش مجدد ارزیابی کرد، و شواهد اولیه محدودی درباره مقبولیت حساسیت‌زدایی با حرکات چشم و پردازش مجدد در مقایسه با لیست انتظار ارائه کرد. مقایسه سر به سر رفتاردرمانی شناختی متمرکز بر تروما با حساسیت‌زدایی با حرکات چشم و پردازش مجدد و آموزش روانی کوتاه به ترتیب، هیچ اثر روشنی درباره هر یک از درمان‌ها نشان نداد.به نظر نمی‌رسد هم رفتاردرمانی شناختی متمرکز بر تروما، و هم حساسیت‌زدایی با حرکات چشم و پردازش مجدد در مقایسه با لیست انتظار یا مراقبت معمول، باعث عوارض جانبی بیشتری (یا کمتری) شوند؛ با این حال، این یافته‌ها اغلب بر پایه شواهدی با کیفیت پائین تا بسیار پائین استوار هستند. کارآزمایی‌های بیشتری با مقیاس بزرگتر برای ارائه شواهدی با کیفیت بالا برای تایید یا رد این یافته‌های اولیه و برای ایجاد روش‌ها و تکنیک‌های مداخله‌ای که با پیامدهای بهبود یافته، به ویژه در طولانی‌مدت، مرتبط باشد، در حال حاضر مورد نیاز هستند.