پیشینه
پیشرفتها در جراحی برای اهداکنندگان زنده کلیه با حداقل تهاجم، باعث پیشرفت و توسعه «نفروکتومی لاپارواندوسکوپی single site در اهداکننده» (LESS-DN) شده است. در حال حاضر، نفروکتومی لاپاراسکوپیک در اهداکننده، تکنیک انتخابی برای نفروکتومی در اهداکنندگان کلیه در سطح جهان است. نفروکتومی لاپاروسکوپیک در اهداکننده در مقایسه با جراحی باز، با کاهش موربیدیتی، زمان ریکاوری و برگشت به فعالیت نرمال سریعتر و مدت بستری کوتاهتر در بیمارستان همراه است. LESS-DN متفاوت از روش استاندارد نفروکتومی لاپاراسکوپیک در اهداکننده است. LESS-DN نیازمند یک برش (incision) منفرد و تک است که از طریق آن، این پروسیجر انجام میشود و کلیه اهداکننده برداشته میشود. مطالعات قبلی این فرضیه را مطرح کردهاند که LESS-DN ممکن است مزایای بیشتری برای اهداکنندگان کلیه فراهم کند و باعث افزایش میزان اهدای کلیه شود.
اهداف
این مطالعه مروری، نگاهی است به مزایا و مضرات LESS-DN در مقایسه با نفروکتومی لاپاراسکوپیک استاندارد در اهداکنندگان زنده کلیه.
روش های جستجو
ما مرکز ثبت تخصصی کلیه و پیوند در کاکرین (Cochrane Kidney and Transplant's Specialised Register) را تا 28 ژانویه 2016 جستوجو کردیم و این کار را از طریق تماس با متخصص اطلاعات با استفاده از جستوجوی واژگان مربوط به این مطالعه مروری انجام دادیم.
معیارهای انتخاب
ما کارآزماییهای تصادفیسازی و کنترلشده (RCT ؛Randomised Controlled Trials) را انتخاب کردیم که در آنها LESS-DN با نفروکتومی لاپاراسکوپیک استاندارد در بزرگسالان مقایسه شده بود.
گردآوری و تحلیل دادهها
سه نویسنده بهطور مستقل مطالعات را برای شایستگی ورود به بررسی و خطر سوگیری (Bias) ارزیابی کردند. خلاصه تخمینهای اثر (estimates of effect) با استفاده از مدل اثرات تصادفی (random-effects) بهدست آمد. نتایج برای پیامدهای دوتایی به صورت خطر نسبی (RR) یا خطر تفاوت (RD) و 95% فاصله اطمینان (CI) آنها؛ و برای پیامدهای پیوسته به صورت میانگین تفاوت و 95% فاصله اطمینان (CI) آنها بیان شدند.
نتایج اصلی
ما سه مطالعه (با 179 شرکتکننده) را لحاظ کردیم. در این مطالعات LESS-DN با نفروکتومی لاپاراسکوپیک در اهداکننده مقایسه شده بود. تفاوت معناداری میان LESS-DN و نفروکتومی لاپاراسکوپیک در اهداکننده در موارد زیر وجود نداشت: میانگین زمان عمل (2 مطالعه؛ 79 شرکتکننده؛ MD: 6.36 دقیقه؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 11.85 - تا 24.57)، خونریزی (ازدستدادن خون) حین عمل (2مطالعه؛ 79 شرکتکننده؛ MD؛ 8.31- mL؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 23.70 - تا 7.09) و میزان عوارض (3 مطالعه؛ 179 شرکت کننده؛ RD: 0.05؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.04 - تا 0.14). نمره درد در هنگام ترخیص درگروه LESS-DN به طور معناداری کمتر بود (2 مطالعه؛ 79 شرکتکننده؛ MD: 1.19 - ؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 2.17 - تا 0.21 - ). تفاوت معناداری برای پیامدهای دیگر (مدت زمان بستری، مدت زمان برگشت به فعالیت نرمال، ترانسفیوژن خون، تبدیل و تغییر به فرم دیگر جراحی، زمان ایسکمی گرم، از دستدادن گرافت، نیاز به ضددرد به طور کلی) مشاهده نشد. اگرچه خطر سوگیری بهطور کلی پائین ارزیابی شد، یک مطالعه در خطر بالای سوگیری فرسایشی (attrition) قرار داشت.
زمان ایسکمی گرم: مدت زمانی است که یک ارگان وقتی جریان خون آن قطع شده یا کاهش یافته، در دمای بدن باقی میماند.
نتیجهگیریهای نویسندگان
با توجه تعداد کم و اندازه کوچک مطالعات لحاظ شده، اینکه آیا LESS-DN بهتر از نفروکتومی لاپاراسکوپیک است، نامشخص و غیرقطعی است. RCTهای با قوت کافی و طراحی خوب نیاز است تا نقش LESS-DN را به مثابه یک جراحی با حداقل تهاجم در اهداکنندگان کلیه بهتر معین کند.
خلاصه به زبان ساده
نفروکتومی لاپارااندوسکوپیک single site (LESS-DN) درمقایسه با نفروکتومی لاپاراسکوپیک استاندارد در اهداکنندگان کلیه
پیشینه
پیوند کلیه به خوبی تثبیتشده و نقشی حیاتی در بهبود کیفیت زندگی و طولانی شدن آن در افراد مبتلا به بیماری کلیوی مرحله انتهایی (ESKD) دارد. تکنیکهای جراحی باز باعث درد بعد از عمل بیشتر، طولانیشدن مدت بستری، و پیامد زیبایی شناختی بدتری برای اهداکنندگان کلیه دارد. پیشرفت در تکنیکهای جراحی باعث شده تا جراحی Keyhole اکنون استاندارد طلایی برداشت کلیه اهداکننده برای پیوند است. جراحی Keyhole زمان ریکاوری کوتاهتر، اسکار کم و پیامدهای بهتری برای اهداکننده و دریافتکننده کلیه دارد. بدیلی از این تکنیک این است که جراح یک برش منفرد و تک (single site) در شکم بیمار ایجاد کند تا بتواند کلیه را بردارد. هدف ما در این مطالعه مروری این بود که ارزیابی کنیم آیا LESS-DN در مقایسه با نفروکتومی لاپاراسکوپی استاندارد در اهداکننده کلیه، مزایایی دارد یا خیر.
ویژگیهای مطالعه
ما منابع علمی مربوط را تا ژانویه 2016 جستوجو کردیم و سه مطالعه ( گزارش شده در 5 نشریه با 179 شرکتکننده) را یافتیم که این دو نوع جراحی کلیه را در اهداکنندگان مقایسه کرده بودند.
نتایج اصلی
DN بهاندازه کافی ایمن بود تا تکنیک استاندارد جراحی Keyhole باشد. درد در هنگام ترخیص با LESS-DN کمتر بود. اما LESS-DN نسبت به دیگر تکنیکهای استاندارد، مزایای متمایز و ظاهری دیگری نداشت.
کیفیت شواهد
بهطور کلی، همه مطالعات در خطر پائین سوگیری بودند؛ اما منابع سرمایهگذاری در دو تا از مطالعات گزارش نشده بود. خطر بالایی از سوگیری فرسایشی (attrition) در یک مطالعه وجود داشت. تعداد کم مطالعات با کم بودن شرکتکنندگان که مناسب ورود برای این مطالعه مروری باشند نشاندهنده این است که مطالعات بیشتری در این حوزه نیاز است.