پیشینه
درباره اینکه آیا اسیدهای چرب غیراشباع چندگانه با زنجیره بلند (LCPUFA ؛longchain polyunsaturated fatty acids) برای نوزادان نارس (preterm infants) مواد غذایی ضروری هستند یا خیر، اختلافنظر وجود دارد. زیرا این نوزادان ممکن است توانایی سنتز کردن مقدار کافی از اسیدهای چرب غیراشباع چندگانه با زنجیره بلند موردنیاز را برای تشکیل مغز و شبکیه چشم (retina) نداشته باشند.
اهداف
ارزیابی ایمنی و فایده مکملیاری با (formula milk) شیر فرمولا حاوی اسیدهای چرب غیراشباع چندگانه با زنجیره بلند در نوزادان نارس. حوزههای اصلی موردنظر، اثرات مکملیاری بر کارکرد بینایی، تکامل و رشد نوزادان نارس بودند.
روش های جستجو
کارآزماییها از طریق جستوجو در پایگاه کارآزماییهای بالینی ثبت شده کاکرین (CENTRAL ؛Cochrane Central Register of Controlled Trials)؛ شماره 2؛ 2016) در کتابخانه کاکرین (ochrane Library)؛ (جستوجو تا 28 فوریه 2016؛ MEDLINE ovid (از 1966 تا 28 فوریه 2016)؛ Embase Ovid (از 1980 تا 28 فوریه 2016)؛ CINAHL EBSCO؛ (Cumulative Index to Nursing and Allied Health Literature؛ از 1980 تا 28 فوریه 2016)؛ MEDLINE In Process & Other Non-indexed Citations (از 1966 تا 28 فوریه 2016) و بررسی فهرست منابع مقالات و چکیده مقالات کنفرانسها شناسایی شدند. ما همچنین در سایت ClinicalTrials.gov (از 13 اپریل 2016) به جستوجو پرداختیم. هیچ نوع محدودیتی به لحاظ زبان اعمال نشد.
معیارهای انتخاب
تمامی کارآزماییهای تصادفیسازی که به ارزیابی اثر فرمولای غنی شده با اسیدهای چرب غیراشباع چندگانه با زنجیره بلند (در مقایسه با فرمولای استاندارد) بر تکامل قدرت بینایی (visual development)، تکامل سیستم عصبی (neurodevelopment) و رشد جسمانی (physical growth) در نوزادان نارس تغذیه شده از طریق روده پرداخته بودند. کارآزماییهایی که فقط پیامدهای بیوشیمیایی (biochemical outcomes) را گزارش کرده بودند، وارد مطالعه مروری نشدند.
گردآوری و تحلیل دادهها
تمامی نویسندگان به ارزیابی مقبولیت و کیفیت کارآزمایی پرداختند. دو نویسنده به صورت جداگانه به استخراج دادهها پرداختند و برای به دست آوردن اطلاعات بیشتر با نویسندگان مطالعات تماس گرفته شد.
نتایج اصلی
17 کارآزمایی شامل 2260 نوزاد نارس وارد مطالعه مروری شدند. خطر سوگیری (Bias) بین کارآزماییهای منتخب متغیر بود، به طوری که 10 مطالعه دارای خطر پائینی از سوگیری در قسمت عمدهای از حوزهها بودند. میانه سن حاملگی (GA ؛gestational age) در کارآزماییهای منتخب 30 هفته و میانه وزن هنگام تولد (BW ؛birth weight )؛ 1300 گرم بود. غلظت دوکوزاهگزانوئیک اسید (DHA ؛docosahexaenoic acid)؛ 0.33% (دامنه تغییر: 0.15% تا 1%) و غلظت آراشیدونیک اسید (AA ؛arachidonic acid )؛ 0.37 % (دامنه تغییر: 0.02% تا 0.84%) بود.
حدت بینایی (Visual acuity)
حدت بینایی در طول اولین سال در 8 مطالعه با استفاده از کارتهای حدت بینایی تلر یا لی (Teller or Lea acuity cards)، در 6 مطالعه با استفاده از پتانسیل برانگیخته بینایی (VEP ؛visual evoked potential) و در 2 مطالعه با استفاده از الکترورتینوگرام (ERG ؛electroretinogram) مورد ارزیابی قرار گرفتند.
بیشتر مطالعات هیچ اختلاف معناداری به لحاظ حدت بینایی میان گروه نوزادان تحت مکملیاری و گروه نوزادان کنترل به دست نیاوردند. شیوه ارائه دادهها و روشهای متنوع ارزیابی، امکان استفاده را از فراتجزیه و تحلیل فراهم نکردند. استفاده از رویکرد تجزیه و تحلیل درجهبندی توصیهها، ارزیابی، ارتقا و بررسی (GRADE ؛Grading of Recommendations Assessment, Development and Evaluation) نشان داد که کیفیت کلی شواهد پایین بود.
تکامل سیستم عصبی (Neurodevelopment)
3 مطالعه از میان 7 مطالعه برخی اثرات مثبت اسیدهای چرب غیراشباع چندگانه با زنجیره بلند را بر تکامل سیستم عصبی در سنین مختلف حاملگی گزارش کرده بودند. متاآنالیز (meta-analysis)؛ 4 مطالعه که مقیاسهای بیلی تکامل نوزاد (Bayley Scales of Infant Development) را در 12 ماهگی ارزیابی کرده بودند (N = 364)، هیچ اثر معناداری از مکملیاری نشان نداد (نمایه تکامل روانی (MDI ؛Mental Development Index)): میانگین تفاوت (MD): 0.96؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 1.42 - تا 3.34؛ 0.43 = P؛ I2 = 71%؛ نمایه تکامل روانی (PDI ؛Psychomotor Development Index)؛ MD: 0.23؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 2.77 - تا 3.22 - ؛ P = 0.88؛ I2 = 81%). به علاوه 3 مطالعه انجام شده در 18 ماهگی (تعداد: 494) نیز هیچ اثر معناداری از اسیدهای چرب غیراشباع چندگانه با زنجیره بلند بر تکامل سیستم عصبی نشان نداد (نمایه تکامل روانی (MDI)؛ MD: 2.40؛ 95% فاصله اطمینان (CI)؛ 0.33 - تا 5.12؛ P = 0.08؛ I2 = 0%؛ نمایه تکامل روانی (PMI)؛ MD: 0.74؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 1.90 - تا 3.37؛ P = 0.58؛ I2 = 54%). استفاده از رویکرد GRADE برای این پیامدها نشان داد که کیفیت کلی شواهد پائین بود.
رشد جسمانی (Physical growth)
4 مطالعه از 15 مطالعه اثرات مثبت اسیدهای چرب غیراشباع چندگانه با زنجیره بلند را بر رشد نوزادان مکملیاری شده در سنین مختلف بعد از قاعدگی (PMA ؛postmenstrual ages) گزارش کرده بودند، در حالی که 2 مطالعه پیشنهاد داده بودند نوزادان مکملیاری شده با اسیدهای چرب غیراشباع چندگانه با زنجیره بلند، کمتر به خوبی رشد کرده بودند. 1 کارآزمایی کاهش ملایم مقیاس Z قد و وزن نوزادان را در 18 ماهگی گزارش کرده بود. متاآنالیز 5 مطالعه (تعداد: 297) افزایش قد و وزن نوزادان را از 2 ماهگی به بعد در نوزادان مکملیاری شده نشان داد (وزن: MD: 0.21؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.08 تا 0.33؛ P = 0.0010؛ I2 = 69%؛ قد: MD: 0.47؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.00 تا 0.94؛ P = 0.05؛ I2 = 0%). متاآنالیز 4 مطالعه در سن اصلاح شده 12 ماهگی (تعداد: 271) هیچ اثر معناداری از مکملیاری بر پیامدهای مربوط به رشد نشان نداد (وزن: MD: 0.10 - ؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.31 - تا 0.12؛ P = 0.34؛ I2 = 65%؛ قد: MD: 0.25؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.33 تا 0.84؛ P = 0.40؛ I2 = 71%؛ دورسر: MD: 0.15 - ؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.53 - تا 0.23؛ P = 0.45؛ I2 = 0%). در متاآنالیز 2 مطالعه انجام شده در 18 ماهگی، هیچ اثر معناداری از اسیدهای چرب غیراشباع چندگانه با زنجیره بلند بر وزن، قد و دور سر مشاهده نشد (تعداد: 396 نوزاد) (وزن: MD: 0.14 - ؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.39 - تا 0.10؛ P = 0.26؛ I2 = 66%؛ قد: MD: 0.28 - ؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.91 - تا 0.35؛ P = 0.38؛ I2 = 90%؛ دور سر: MD: 0.18 - ؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.53 - تا 0.18؛ P = 0.32؛ I2 = 0%). استفاده از رویکرد تجزیه و تحلیل GRADE برای این پیامد نشان داد که کیفیت کلی شواهد پائین بود.
نتیجهگیریهای نویسندگان
نوزادانی که در این کارآزماییها شرکت داده شده بودند، نوزادان نارسِ نسبتا بالغ و سالمی بودند. چارچوب ارزیابی و روششناسی، دوز و منبع مکملیاری و ترکیب اسید چرب فرمول گروه کنترل بین کارآزماییها متغیر بودند. در تجمیع نتایج، هیچ مزایا یا مضرات بلندمدت شفافی برای نوزادان نارسی که تحت مکملیاری با فرمول اسیدهای چرب غیراشباع چندگانه با زنجیره بلند قرار گرفته بودند، نشان داده نشد.
خلاصه به زبان ساده
مکملیاری با اسیدهای چرب غیراشباع چندگانه با زنجیره بلند در نوزادان نارس
سوال مطالعه مروری
آیا تغذیه نوزادان نارس با فرمولای شیر غنی شده با اسیدهای چرب غیراشباع چندگانه با زنجیره بلند (LCPUFA ؛longchain polyunsaturated fatty acids) منجر به بهبود حدت بینایی و تکامل کلی سیستم عصبی میشود یا خیر؟
پیشینه
اسیدهای چرب غیراشباع چندگانه با زنجیره بلند یک نوع اسید چرب ضروری برای بلوغ مغز (Brain) و شبکیه چشم (Retina) هستند. برخلاف شیر مادر که حاوی سطوح بالایی از اسیدهای چرب غیراشباع چندگانه با زنجیره بلند است، گفته میشود که بیشتر فرمولاهای شیر مربوط به نوزادان فقط دربرگیرنده حداقل مقادیر اسیدهای چرب غیراشباع چندگانه با زنجیره بلند هستند. گفته میشود که نوزادانی که از شیر مادر تغذیه میکنند، نسبت به نوزادانی که از شیر فرمولا (formula milk) تغذیه میکنند، از سطح بالاتری از مهارتهای بصری تکامل یافته و بهره هوشی برخوردار هستند. گفته شده که سطوح نسبتاً بالای اسیدهای چرب غیراشباع چندگانه با زنجیره بلند موجود در شیر مادر ممکن است با سطوح بالاتر بهره هوشی و مهارتهای بصری رابطه داشته باشد. برخی از فرمولاهای شیر با اسیدهای چرب غیراشباع چندگانه با زنجیره بلند افزوده شده، معمولاً از نوع روغن ماهی، در دسترس هستند.
ویژگیهای مطالعه
در این مطالعه مروری، مطالعاتی که پیامدهای مربوط به نوزادان نارس تغذیه شده (متولد شده قبل از هفته 37 بارداری) را با شیر فرمولا غنیشده با اسیدهای چرب غیراشباع چندگانه با زنجیره بلند در مقابل شیر فرمولا غنیسازی نشده با اسیدهای چرب غیراشباع چندگانه بلند مقایسه کرده بودند، تجزیه و تحلیل شدند.
نتایج اصلی
پژوهشگران دریافتند که نوزادان نارس تغذیه شده با شیر فرمولا غنیشده با اسیدهای چرب غیراشباع چندگانه با زنجیره بلند در مقایسه با نوزادان تغذیه شده با شیر فرمولا بدون اسیدهای چرب غیراشباع چندگانه با زنجیره بلند، پیامدهای بهتری به دنبال ندارد.
کیفیت شواهد
کیفیت کلی شواهد در سطح پائین ارزیابی شد.