پیشینه
تست ژنوتیپ MTBDRsl یک آزمون سریع مبتنی بر DNA است که از آن به منظور تشخیص برخی جهشهای خاص در مایکوباکتریومهای مقاوم به فلوروکینولونها و داروهای خط دوم تزریقی (SLID) برای درمان سل استفاده میشود. ورژن 2 MTBDRsl (که در سال 2015 منتشر شده است) جهشهای قابل شناسایی از طریق ورژن 1، به علاوه چندین جهش دیگر را میتواند تشخیص دهد. این تست را میتوان روی یک کشت یا نمونه گرفته شده از بیمار انجام داد، انجام تست روی کشت با تاخیر بیشتری همراه خواهد بود. برای ورژن 1 به یک نمونه اسمیر مثبت نیاز است، در حالی که برای ورژن 2 میتوان از نمونه اسمیر مثبت یا منفی استفاده کرد. ما این بهروزرسانی مطالعه مروری را به عنوان قسمتی از پروسههای سازمان جهانی بهداشت برای نشر گایدلاینهای به روز شده برای استفاده از MTBDRsl انجام دادیم.
اهداف
ارزیابی و مقایسه دقت تشخیص MTBDRsl برای: 1) سل مقاوم به فلوروکینولون، 2) سل مقاوم به SLID و 3) سل دارای مقاومت گسترده به چند دارو، که بهطور غیرمستقیم روی یک ایزوله مایکوباکتریوم توبرکلوزیس رشد کرده در کشت یا به طور مستقیم روی یک نمونه اخذ شده از بیمار به انجام رسیده بودند. شرکتکنندگان افرادی بودند که سل مقاوم به ریفامپیسین یا سل مقاوم به چند دارو داشتند. MTBDRsl به عنوان اولین تست، جایگزین تست حساسیت دارویی مبتنی بر کشت (DST) بوده و نقش آن تشخیص مقاومت به داروهای خط دوم است.
روش های جستجو
ما در منابع اطلاعاتی زیر، بدون اعمال کردن محدودیتهای زبانی، تا 21 سپتامبر 2015 به جستوجو پرداختیم: ثبت تخصصی گروه بیماریهای عفونی در کاکرین (Cochrane Infectious Diseases Group Specialized Register)؛ MEDLINE؛ EMBASE OVID؛ Science Citation Index Expanded؛ فهرست علمی ارجاعات مجموعه مقالات کنفرانسها، و BIOSIS Previews (سه مورد اخیر از طریق Web of Science)؛ LILACS؛ SCOPUS؛ مرکز ثبت کارآزماییهای درحال انجام؛ و ProQuest Dissertations & Theses A&I. ما فهرست منابع مطالعات انتخابی را نیز مورد بررسی قرار داده و با متخصصین حوزه مربوطه ارتباط برقرار کردیم.
معیارهای انتخاب
ما مطالعات مقطعی (Cross-Sectional) و مورد شاهدی (Case-Control) را که به بررسی تست MTBDRsl در مقایسه با استاندارد تعریف شده مرجع (DST مبتنی بر کشت، سکانس ژنتیکی، یا هردو) پرداخته بودند انتخاب کردیم.
گردآوری و تحلیل دادهها
دو نویسنده مطالعه مروری به طور مستقل از هم به استخراج دادهها و ارزیابی کیفیت آنها با استفاده از ابزار QUADAS-2 پرداختند. اطلاعات مربوط به ورژن 1 و 2 را بهطور جداگانه سنتز کردیم. حساسیت و اختصاصیت MTBDRsl را برای موارد مقاوم به فلوروکینولون، مقاوم به SLID و دارای مقاومت چند دارویی گسترده را، وقتی تست به دو صورت مستقیم و غیرمستقیم انجام شده بود، برآورد کردیم (نمونه اسمیر مثبت برای ورژن 1 و نمونه اسمیر مثبت یا منفی برای ورژن 2). همچنین تاثیر داروهای فرد را در قالب کلاس دارویی و استاندارهای مرجع متفاوت بر دقت برآورد شده مورد بررسی قرار دادیم. ما اکثر تجزیه و تحلیلها را با استفاده از مدل اثر تصادفی دو متغیری و با DST مبتنی بر کشت به عنوان مرجع استاندارد انجام دادیم.
نتایج اصلی
ما 27 مطالعه را انتخاب کردیم. 26 مطالعه ورژن 1 و یک مطالعه ورژن 2 را ارزیابی کرده بودند. از 26 مطالعه، 15 مطالعه (58%) بیماران کشورهای با درآمد پائین یا متوسط را مورد بررسی قرار داده بودند. به طور کلی کیفیت روش شناسی مطالعات را بالا برآورد کردیم. با این وجود فقط در سه مطالعه (11%) خطر وجود سوگیری (bias) کم بود؛ این مطالعات در DST مبتنی بر کشت برای تمامی داروها از غلظتهای حیاتی توصیه شده توسط سازمان جهانی بهداشت استفاده کرده بودند.
ورژن 1 MTBDRsl
مقاوم به فلوروکینولون: تستهای غیرمستقیم در رابطه با حساسیت و اختصاصیت (95% فاصله اطمینان (CI)) ادغام شده MTBDRsl به ترتیب 85.6% (79.2% تا 90.4%) و 98.5% (95.7% تا 99.5%) بودند (19 مطالعه، 2223 شرکتکننده)؛ در تستهای مستقیم (نمونه اسمیر مثبت)، حساسیت و اختصاصیت ادغام شده 86.2% (74.6% تا 93.0%) و 98.6% (96.9% تا 99.4%) بودند (9 مطالعه، 1771 شرکتکننده، شواهد با کیفیت متوسط).
مقاوم به SLID: تستهای غیرمستقیم در رابطه با حساسیت و اختصاصیت ادغام شده MTBDRsl به ترتیب 76.5% (63.3% تا 86.0%) و 99.1% (97.3% تا 99.7%) بودند (16 مطالعه، 1921 شرکتکننده)؛ در تستهای مستقیم (نمونه اسمیر مثبت)، حساسیت و اختصاصیت ادغام شده 87.0% (38.1% تا 98.6%) و 99.5% (93.6% تا 100.0%) بودند (8 مطالعه، 1639 شرکتکننده، شواهد با کیفیت پائین).
سل مقاوم به چند دارو: تستهای غیرمستقیم در رابطه با حساسیت و اختصاصیت ادغام شده MTBDRsl به ترتیب 70.9% (42.9% تا 88.8%) و 98.8% (96.1% تا 99.6%) بودند (8 مطالعه، 880 شرکتکننده)؛ در تستهای مستقیم (نمونه اسمیر مثبت)، حساسیت و اختصاصیت ادغام شده 69.4% (38.8% تا 89.0%) و 99.4% (95.0% تا 99.3%) بودند (6 مطالعه، 1420 شرکتکننده، شواهد با کیفیت پائین).
مشابه مطالعه مروری کاکرین قبلی، هیچ شواهدی دال بر وجود تفاوت قابل ملاحظه در ورژن 1 MTBDRsl بین تستهای مستقیم و غیرمستقیم از نظر تشخیص انواع مقاوم به فلوروکینولون، مقاوم به SLID، و مقاوم به چند دارو وجود نداشت.
ورژن 2 MTBDRsl
مقاوم به فلوروکینولون: در تستهای مستقیم حساسیت و اختصاصیت MTBDRsl؛ 97% (83% تا 100%) و 98% (93% تا 100%) در نمونه اسمیر مثبت؛ و 80% (28% تا 99%) و 100% (40% تا 100%) در نمونه اسمیر منفی بودند.
مقاوم به SLID: در تستهای مستقیم حساسیت و اختصاصیت MTBDRsl؛ 89% (72% تا 98%) و 90% (84% تا 95%) در نمونه اسمیر مثبت؛ و 80% (28% تا 99%) و 100% (40% تا 100%) در نمونه اسمیر منفی بودند.
مقاوم به چند دارو: در تستهای مستقیم حساسیت و اختصاصیت MTBDRsl؛ 79% (49% تا 95%) و 97% (93% تا 99%) در نمونه اسمیر مثبت؛ و 50% (1% تا 99%) و 100% (59% تا 100%) در نمونه اسمیر منفی بودند.
ما اطلاعات کافی برای ارائه یکی جمعبندی از حساسیت و اختصاصیت ورژن 2 (نمونه های اسمیر مثبت و اسمیر منفی) یا مقایسه دقت این دو ورژن در اختیار نداشتیم.
محدودیت این مطالعه مروری این بود که مطالعات انتخابی به طور هماهنگ از غلظتهای توصیه شده توسط سازمان جهانی بهداشت برای داروهای مرجع استاندارد DST مبتنی بر کشت استفاده نکرده بودند.
نتیجهگیریهای نویسندگان
در افرادی که سل مقاوم به ریفامپیسین یا چند دارو دارند، استفاده از MTBDRsl در یک ایزوله کشت یا نمونه اسمیر مثبت ممکن است در شناسایی مقاومت به داروهای خط دوم موثر باشد. MTBDRsl (نمونه اسمیر مثبت) در بین شش تا هفت بیماری که مقاومت به فلوروکینولون یا SLID داشتند، به درستی طبقهبندی شده بود، هرچند حساسیت اندازهگیری شده برای مقاومت به SLID متغیر بود. این تست به ندرت برای افرادی که مقاومت دارویی نداشتند نتیجه مثبت نشان داد. درهرحال، زمانی که مقاومت به داروهای خط دوم تشخیص داده نشد (نتیجه MTBDRsl منفی باشد)، میتوان از DST متداول برای ارزیابی مقاومت بیماران به فلوروکینولون یا SLID استفاده کرد.
توصیه میکنیم ارزیابیهای بیشتری در رابطه با ورژن 2 MTBDRsl، خصوصا در نمونههای اسمیر منفی در شرایط مختلف صورت گیرد، چراکه جهشهای مولد مقاومت در هر سوش ممکن است متفاومت باشد. محققین باید غلظتهای حیاتی توصیه شده را توسط WHO در استاندارهای مرجع مبتنی بر کشت خود در نظر بگیرند.
خلاصه به زبان ساده
آزمون ژنوتیپ MTBDRsl برای موارد مقاوم به داروهای خط دوم ضدسل
پیشینه
داروهای مختلفی برای درمان سل (TB) در دسترس هستند، اما مقاومت به این داروها مشکلی است که روز به روز بزرگتر میشود. بیماران مبتلا به سل مقاوم، به داروهای خط دوم سل نیاز پیدا میکنند که در مقایسه با داروهای خط اول، برای مدت طولانیتری باید مصرف شوند و احتمال بروز عوارض در آنها بیشتر است. تشخیص سریع سل مقاوم به درمان برای بهبود سلامت، کاهش موارد مرگومیر، و کاهش سرعت گسترش سل مقاوم به درمان دارویی اهمیت دارد.
تعاریف
سل مقاوم به چند دارو (MDR-TB) توسط انواعی از باکتریهای سل ایجاد میشود که حداقل به ایزونیازید و ریفامپیسین، و دو مورد از قویترین داروهای سل مقاوم باشند.
سل با مقاومت دارویی گسترده (XDR-TB) نوعی MDR-TB است که تقریبا به تمامی داروهای ضدسل مقاوم هستند.
چه تستهایی در این مطالعه مروری مورد ارزیابی قرار گرفتهاند؟
ژنوتیپ MTBDRsl؛ (MTBDRsl) یک تست سریع برای تشخیص مقاومت به داروهای خط دوم سل است. در افراد مبتلا به MDR-TB، از MTBDRsl برای تشخیص دیگر مقاومتهای دارویی استفاده میشود. این تست را میتوان براساس رشد باکتریهای سل در یک محیط کشت از نمونه بیمار (تست غیرمستقیم) یا روی نمونه بیمار (تست مستقیم) انجام داد، که در صورت انجام روی کشت مدت زمان تست بیشتر خواهد بود. ورژن 1 MTBDRsl به یک نمونه اسمیر مثبت در میکروسکوپ نیاز دارد، در حالی که ورژن 2 (که در 2015 منتشر شده) را میتوان برای نمونههای اسمیر مثبت یا منفی مورد استفاده قرار داد.
بازوهای این مطالعه مروری کدامند؟
ما قصد داشتیم بفهمیم دقت MTBDRsl برای تشخیص مقاومت دارویی تا چه حد است؛ تستهای مستقیم و غیرمستقیم را با هم مقایسه کنیم؛ و تفاوت عملکردی این دو ورژن را مورد بررسی قرار دهیم.
میزان به روز بودن این مطالعه مروری چقدر است؟
جهت دستیابی به مطالعات منتشر شده مرتبط، تا 21 سپتامبر 2015 به جستوجو پرداختیم.
مهمترین نتایج این مطالعه مروری چیست؟
ما 27 مطالعه بدست آوردیم؛ 26 مطالعه به بررسی ورژن 1 MTBDRsl و یک مطالعه به بررسی ورژن 2 پرداخته بود.
داروهای فلوروکینولون: ورژن 1 MTBDRsl (نمونه اسمیر مثبت) 86% بیماران مقاوم به فلوروکینولون را تشخیص داد و به ندرت نتیجه مثبت برای افراد فاقد مقاومت دربرداشت (رویکرد GRADE، شواهد با کیفیت متوسط).
داروهای خط دوم تزریقی: ورژن 1 MTBDRsl (نمونه اسمیر مثبت) 87% بیماران مقاوم به فلوروکینولون را تشخیص داد و به ندرت نتیجه مثبت برای افراد فاقد مقاومت نشان داد (رویکرد GRADE، شواهد با کیفیت پایین).
XDR-TB: ورژن 1 MTBDRsl توانایی تشخیص 69% افراد با XDR-TB را داشته و به ندرت نتیجه مثبت برای افراد فاقد مقاومت در بر داشت (رویکرد GRADE، شواهد با کیفیت پایین).
برای ورژن 1 MTBDRsl ما به نتایج مشابهی برای تستهای مستقیم و غیرمستقیم دست یافتیم (نمونه اسمیر مثبت).
از آنجایی که ما فقط یک مطالعه به دست آوردیم که ورژن 2 را ارزیابی کرده باشد، نمیتوانیم با اطمینان در مورد دقت تشخیص ورژن 2 اظهارنظر کنیم. علاوه بر این، ما نتوانستیم دقت این دو ورژن را با هم مقایسه کنیم.
کیفیت روششناسی شواهد چگونه بود؟
ما از ابزار QUADAS-2 برای ارزیابی کیفیت مطالعه بهره جستیم. در مجموع، کیفیت مطالعات انتخابی را بالا برآورد کردیم؛ با این وجود در رابطه با چگونگی اجرایی استانداردهای مرجع (معیاری برای چگونگی بررسی MTBDRsl) نگران بودیم.
نتیجهگیریهای نویسندگانچه بود؟
تست MTBDRsl (نمونه اسمیر مثبت) اکثر بیماران دارای مقاومت به داروهای خط دوم را میتواند شناسایی کند. وقتی این تست یک نتیجه منفی را گزارش میکند، میتوان از تستهای مرسوم برای مقاومت دارویی استفاده کرد.