پیشینه
اختلالات طیف اوتیسم (ASD) شامل اختلالاتی چون اوتیسم، آسپرگر و اختلالات نافذ رشد و دیگر اختلالاتی میشود که بهصورت دیگری طبقهبندی نشدهاند (PPD-NOS). داروهای ضد سایکوز برای مداخله دارویی در کجخلقیهای مربوط به اختلالات طیف اوتیسم بهکار برده میشوند. آریپیپرازول (Aripiprazole) که یک ضد سایکوز آتیپیک نسل سوم است، داروی جدیدی است با مکانیسم عمل منحصربهفرد و متفاوت با دیگر داروهای ضد روانپریشی. این مطالعه مروری، بهروزرسانی شده مطالعه مروری است که پیش از این در کاکرین برای بررسی ایمنی و اثربخشی داروی آریپیپرازول برای مبتلایان به اختلالات طیف اوتیسم در سال 2011 صورت گرفته و چاپ شده بود.
اهداف
ارزیابی ایمنی و اثربخشی داروی آریپیپرازول برای درمان دارویی مبتلایان به اختلالات طیف اوتیسم.
روش های جستجو
در اکتبر 2015، ما در پایگاه ثبت مرکزی کارآزماییهای کنترل شده کاکرین (CENTRAL ؛Cochrane Central Register of Controlled Trials)، MEDLINE Ovid ،Embase (Cumulative Index to Nursing and Allied Health Literature (CINAHL و 7 مرکز داده دیگر از جمله دو مرکز ثبت کارآزمایی ها را جستوجو کردیم. ما در مقالات چاپشده مربوط به 1990 و بعد از آن جستوجو کردیم، زیرا داروی آریپیپرازول بعد از این سال در دسترس قرار گرفته است.
معیارهای انتخاب
کارآزماییهای تصادفیسازی و کنترلشدهای (RCT ؛Randomised Controlled Trial) وارد مطالعه شدند که به بررسی مصرف داروی آریپیپرازول (که با هر دوزی و بهصورت خوراکی تجویز شده بود) در مقایسه با دارونما در بیماران مبتلا به اختلالات طیف اوتیسم پرداخته بودند.
گردآوری و تحلیل دادهها
دو نویسنده این مطالعه مروری بهطور جداگانه به انتخاب و ارزیابی و تجزیه و تحلیل مطالعات پرداختند. ما در مواردی که امکان داشت، از متاآنالیز (meta-analysis) در مورد دادههای اولیه و ثانویه استفاده کردیم. همینطور از GRADE (درجهبندی توصیهها، ارزیابی، ارتقا و بررسی) برای بررسی کلی کیفیت شواهد استفاده شد.
نتایج اصلی
ما 3 کارآزمایی را وارد این مطالعه مروری کردیم. 2 تا از آنها در مقاله مطالعه مروری چاپشده قبلی حضور داشتند و نتایج یک مطالعه دیگر که بهصورت دارونما-کنترل بود، به آنها اضافه شد. اگرچه ما برای همه سنین جستوجو کرده بودیم، فقط مطالعاتی را پیدا کردیم که درباره کودکان وجوانان بود. آزمونهای انتخابشده در بیشتر حوزهها خطر سوگیری (Bias) کمی داشتند و فقط در یک مطالعه خطر بالای سوگیری بهعلت دادههای ناتمام وجود داشت. بنابراین قضاوت کلی ما در باره کیفیت مدارک این بود که از این نظر در رتبه متوسط قرار دارند.
در 2 مطالعه که روشهای مشابهی داشتند، تاثیر استفاده از آریپیپرازول به مدت 8 هفته در 316 کودک و نوجوان مبتلابه اوتیسم مورد ارزیابی قرار گرفته بود. متاآنالیز نتایج بهدست آمده، میانگین بهبود 6.17 - نمره از چکلیست رفتارهای نابهجا (Aberrant Behavior Checklist) یا ABC را در خردهمقیاس تحریکپذیری (95% فاصله اطمینان (CI): 9.07 - تا 3.26 - ؛ 2 مطالعه؛ 308 کودک و نوجوان؛ شواهد با کیفیت متوسط)، 7.93 - نمره ازABC را در خردهمقیاس بیشفعالی (95% فاصله اطمینان (CI): 10.98 - تا 4.88 - ؛ 2 مطالعه؛ 308 کودک و نوجوان؛ شواهد با کیفیت متوسط) و 2.66 - مورد از ABC را در خردهمقیاس رفتارهای کلیشهای (95% فاصله اطمینان (CI): 3.55 - تا 1.77 - ؛ 2 مطالعه؛ 308 کودک و نوجوان؛ شواهد با کیفیت متوسط) در کودکان و نوجوانانی که از آریپیپرازول استفاده کرده بودند در برابر کسانی که از دارونما استفاده کرده بودند، نشان داد.
در بررسی عوارض جانبی، مشخص شد کودکان و نوجوانانی که دارو مصرف کرده بودند با اضافه وزن مواجه شده بودند که میانگین این افزایش 1.13 کیلوگرم در مقایسه با گروه دارونما بود (95% فاصله اطمینان (CI): 0.71 تا 1.54؛ 2 مطالعه؛ 308 کودک و نوجوان؛ کیفیت متوسط)، و خطر نسبی (RR) بالاتری برای خوابآلودگی (RR: 4.28؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 1.58 تا 11.60؛ 2 مطالعه؛ 313 کودک و نوجوان؛ شواهد با کیفیت متوسط) و لرزش یا ترمور (RR: 10.26؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 1.37 تا 76.63؛ 2 مطالعه؛ 313 کودک و نوجوان؛ شواهد با کیفیت متوسط) در این مبتلایان وجود داشت. یک مطالعه تصادفیسازی و کنترلشده با دارونما نشان داد که 35% از کودکان و نوجوانان که به درمان با دارو ادامه داده بودند در مدت زمان مشخص دچار عود تحریکپذیری شدند و این میزان عود در گروه دارونما 52% گزارش شد. نسبت خطر (HR) در این مورد 0.57 بود (95% فاصله اطمینان (CI): 0.28 تا 1.12؛ 85 کودک و نوجوان؛ شواهد با کیفیت پائین).
همه این 3 مطالعه توسط Bristol-Myers Squibb؛ (Princeton ؛NJ) و شرکت دارویی اوتسوکا (Otsuka) در ژاپن و حامیان دیگری مثل شرکت آموزش پزشکی اوگیلوی (Ogilvy) حمایت شده بودند.
نتیجهگیریهای نویسندگان
شواهد بهدست آمده از دو مطالعه نشان داد که آریپیپرازول میتواند به عنوان یک درمان کوتاهمدت برای برخی رفتارهای ناشی از اختلالات طیف اوتیسم در کودکان و نوجوانان موثر واقع شود. بعد از این مداخله درمانی کوتاهمدت، کودکان و نوجوانان تحریکپذیری کمتر، بیشفعالی کمتر و رفتارهای کلیشهای (اعمال تکراری و بیهدف) کمتری نشان میدهند، اگرچه عوارض جانبی مثل اضافهوزن وخوابآلودگی، ریزش آب دهان و لرزش را نیز نباید نادیده گرفت. از آنجا که یک مطالعه که بهطور طولانیمدت استفاده از دارو را با استفاده از دارونما مقایسه کرده بود، تفاوت معناداری بین عود در بین این دوگروه مشاهده نکرده بود؛ بهنظر میرسد که استفاده از آریپیپرازول بعد از یک مدت زمان خاص که باعث ثبات علایم تحریکپذیری شده، به بازبینی و ارزیابی دوباره نیاز دارد. مطالعاتی که در این مطالعه مروری از آنها استفاده شد، تشخیص اختلال طیف اوتیسم را بر اساس معیارهای DSM-IV؛ (2000) گذاشته بودند که البته در ویرایش جدید تر آن (DSM-5) در 2013، معیارهای تشخیصی بهطور قابل ملاحظهای تغییر کرده است.
خلاصه به زبان ساده
آریپیپرازول (Aripiprazole) در درمان اختلالات طیف اوتیسم
پیشینه
آریپیپرازول یک داروی ضد سایکوز (نوعی دارو که برای درمان اختلالات شدید روانی مثل پارانویا مورد استفاده قرار میگیرد) است. این دارو همچنین در درمان اختلالات رفتاری (مانند خشونت، از کوره دررفتن شدید) در بیماران مبتلا به اختلالات طیف اوتیسم مورد استفاده قرار میگیرد. داروی آریپیپرازول به خوبی تحمل شده و باعث بهبودی مشکلات در اختلالاتی مثل اسکیزوفرنیا و اختلالات دوقطبی میشود. از آنجا که این دارو جدید است، بسیار مهم است که میزان سودمندی آن در برابر عوارض جانبی احتمالی روی مبتلایان به اختلالات طیف اوتیسم مورد بررسی قرار گیرد.
سوال مطالعه مروری
آیا کودکان و بزرگسالان مبتلا به به اختلالات طیف اوتیسم از درمان دارویی با داروی آریپیپرازول در مقایسه با دارونما سود میبرند؟
ویژگیهای مطالعه
در این مطالعه مروری ما از 3 مطالعه استفاده کردیم که به بررسی اثر داروی آریپیپرازول پرداخته بودند. 2 تا از آنها بهصورت کوتاهمدت (8 هفته) مطالعه کرده بودند که آیا آریپیپرازول میتواند مشکلات رفتاری را بهبود بخشد یا خیر. این مطالعات 316 کودک/نوجوان را بررسی کردند. سومین مطالعه دارو را بهصورت طولانیمدت (تا 16 هفته ) در 85 کودک/نوجوان که بهطور اولیه علائمشان بهبود یافته بود، ادامه داده بودند تا ببینند کدام مشکلات عود خواهند کرد. همه شرکتکنندگان بین 6 تا 17 ساله بودند و همه از چکلیستهای رفتاری چندگانه برای ارزیابی علایم استفاده کرده بودند.
نتایج کلیدی و کیفیت شواهد
مطالعاتی که درمان کوتاهمدت را مدنظر قرار داده بودند، بهبودی در رفتارهایی مثل تحریکپذیری، بیشفعالی و رفتارهای کلیشهای و گفتار نامناسب را در کودکان / نوجوانان مبتلا به به اختلالات طیف اوتیسم در مقایسه با گروه دارونما گزارش کردند. اما محققان، بهبود در بیحالی / هوشیاری (منظور کمبودن انرژی و کاهش تیزفهمی) را گزارش نکردند. کودکان / نوجوانان سفیدپوست با مصرف دارو کمتر دچار عود رفتارهای مشکلدار شدند اما این نتیجه در بقیه نژادها گزارش نشد. نسبت مشکلات حرکتی به عنوان عارضه جانبی مثل، لرزش، سفتی عضلانی و حرکات غیر ارادی در کودکان / نوجوانان که دارو گرفته بودند در همه کارآزماییها بالاتر گزارش شد.
نتایج این مطالعه مروری نشان میدهد که استفاده کوتاهمدت از آریپیپرازول ممکن است در بهبود علائمی مانند تحریکپذیری، بیشفعالی و رفتارهای کلیشهای در کودکان / نوجوانان مبتلا به به اختلالات طیف اوتیسم موثر باشد اگرچه ممکن است با عوارضی مثل اضافهوزن و عوارض عصبی (حرکات غیر ارادی صورت و چانه) همراه باشد. کودکان و نوجوانانی که از آریپیپرازول استفاده میکنند باید از نظر بهبود علائم و بروز عوارض ناخواسته پیگیری شوند. در کل کیفیت این شواهد متوسط است. زمانی که این مطالعات در دست انجام بوده، نسخه جدیدی از کتاب راهنمای تشخیصی به چاپ رسیده است. بنابراین مطالعات دیگری مورد نیاز است تا به ارزیابی ایمنی و اثربخشی استفاده بلندمدت از داروی آرپیپرازول کمک کند.