پیشینه
کرانیوفارنژیوماها شایعترین تومور خوشخیم بافتی درگیرکننده ناحیه هیپوتالاموس - هیپوفیز در کودکان هستند. کرانیوفارنژیوماهای کیستیک بیش از 90% این تومورها را شامل میشوند. در مورد بهترین درمان کرانیوفارنژیوماها توافقی وجود ندارد. در بیماران با لوکالیزاسیون (localisation) توموری مناسب، درمان انتخابی برش رادیکال (radical resection) است. وقتی که لوکالیزاسیون تومور مناسب نیست، برش جزئی یا gross-total به همراه پرتودرمانی برای بزرگسالان درمان انتخابی اصلی است. اما، این کار به خصوص برای کودکان، با خطر بیماری همراه است. برای به تاخیر انداختن استفاده از پرتودرمانی یا برش رادیکال، به جهت کاهش بیماری، از بلئومایسین داخل کیستی به طور بالقوه استفاده شده است. این مطالعه مروری، دومین به روزرسانی مطالعه مروری است که قبلا در کاکرین منتشر شده است.
اهداف
بررسی مزایا و اثرات مضر بلئومایسین داخل کیستی در کودکان مبتلا به کرانیوفارنژیومای کیستیک از زمان تولد تا 18 سالگی در مقایسه با دارونما (عدم درمان)، جراحی (با یا بدون پرتودرمانی کمکی) یا دیگر درمانهای داخل کیستی.
روش های جستجو
برای این مطالعه مروری پایگاههای اطلاعاتی الکترونیکی CENTRAL؛ (شماره 1؛ 2016)؛ MEDLINE/PubMed (از 1966 تا فوریه 2016) و EMBASE/ovid (از 1980 تا فوریه 2016) را با شرایط از پیش تعیین شده جستوجو کردیم. به علاوه، فهرست منابع مقالات و مطالعات مروری مربوط، خلاصه جلسات (جامعه بینالمللی انکولوژی کودکان 2005- 2015) و پایگاههای اطلاعاتی کارآزماییهای در حال انجام (مرکز ثبت موسسه ملی سلامت و مرکز ثبت شماره کارآزمایی تصادفیسازی و کنترلشده استاندارد بینالمللی (ISRCTN؛ International Standard Randomised Controlled Trial Number) را در تاریخ فوریه 2016 جستوجو کردیم.
معیارهای انتخاب
کارآزماییهای تصادفیسازی و کنترلشده (RCT)، کارآزماییهای نیمهتصادفیسازی یا کارآزماییهای بالینی کنترل شده (CCT) که بلئومایسن داخل کیستی و دیگر درمانها را برای کرانیوفارنژیوماهای کیستیک در کودکان (از زمان تولد تا 18 سالگی) مقایسه کردند.
گردآوری و تحلیل دادهها
دو نویسنده مطالعه مروری مستقلا مطالعات را انتخاب، اطلاعات را استخراج و «خطر سوگیری (Risk of bias)» را بررسی کردند. برای دادههای دوتایی (binary data) از خطر نسبی (RR) و برای دادههای پیوسته از میانگین تفاوت (MD) استفاده کردیم. در مواردی که یکی از گروههای درمانی هیچ رخدادی را تجربه نکرد و برای نتیجه فقط یک مطالعه موجود بود، از تست دقیق فیشر (Fischer) استفاده کردیم. بر اساس راهبردهای موجود در کتابچه راهنمای کاکرین برای مرورهای ساختارمند مداخلات، تجزیه و تحلیلی انجام دادیم.
نتایج اصلی
هیچ مطالعهای را نتوانستیم پیدا کنیم که در آن، اختلاف بین گروههای درمانی فقط استفاده از بلئومایسین داخل کیستی باشد. یک RCT شناسایی کردیم که بلئومایسین داخل کیستی را با فسفر 32 داخل کیستی (32P)؛ (7 کودک) مقایسه کرد. در این بهروزرسانی، هیچ مطالعه دیگری پیدا نکردیم. مطالعه گردآوری شده خطر سوگیری بالایی داشت و در آن بقا (survival) قابل ارزیابی نبود. هیچ شواهد واضحی از اختلاف بین گروههای درمانی در کاهش کیست (MD 0.15 - ؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.69 - تا 0.39؛ P = 0.59؛ شواهد با کیفیت بسیار پائین)، وضعیت نورولوژی (مقدار دقیق P فیشر = 0.429؛ شواهد با کیفیت بسیار پائین)، فلج عصب سوم (مقدار دقیق P فیشر = 1.00؛ شواهد با کیفیت بسیار پائین)، تب (RR: 2.92؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.73 تا 11.70؛ P = 0.13؛ شواهد با کیفیت بسیار پائین) یا عوارض جانبی کلی (RR: 1.75؛ 95% CI: 0.68 تا 4.53؛ P = 0.25؛ شواهد با کیفیت بسیار پائین) وجود نداشت. اختلاف چشمگیری به نفع گروه 32P برای رخداد سردرد و استفراغ وجود داشت (مقدار دقیق P فیشر = 0.029؛ شواهد با کیفیت بسیار پائین برای هر دو نتیجه).
نتیجهگیریهای نویسندگان
به دلیل اینکه هیچ RCT، کارآزمایی نیمهتصادفی یا CCT که در آنها فقط استفاده از بلئومایسین داخل کیستی بین گروههای درمانی فرق داشته داشته باشد، در مورد کرانیوفارنژیومای کیستیک در کودکان یافت نشد، درباره اثرات بلئومایسین داخل کیستی در این بیماران نمیتوان نتیجهگیری کرد. فقط یک RCT ضعیف که بلئومایسین داخل کیستی را با 32P داخل سلولی مقایسه کرده بود، پیدا شد، اما نمیتوان هیچ نتیجهگیری مشخصی درباره تاثیرگذاری این عوامل بر کودکان مبتلا به کرانیوفارنژیوماهای کیستیک کرد. بر اساس شواهد موجود کنونی، نمیتوانیم توصیههایی برای استفاده از بلئومایسین داخل کیستی در درمان کرانیوفارنژیوماهای کودکان کینم. به RCTهای با کیفیت بالا نیاز است.
خلاصه به زبان ساده
بلئومایسین داخل کیستی برای کودکان مبتلا به کرانیوفارنژیوماهای کیستیک
کرانیوفارنژیوماها تومورهایی نادر، خوشخیم و با رشد آهسته در ناحیه هیپوتالاموس - هیپوفیز مغز هستند. گرچه این تومورها خوشخیم اند، یعنی اینکه توانایی تهاجم به بافتهای نزدیک و متاستاز (گسترش به مناطق دیگر) را ندارند، حتی وقتی که تومور به طور کامل جراحی شود، مرگومیر و ناتوانی چشمگیری به همراه دارند. کرانیوفارنژیوما کیستیک شایعترین کرانیوفارنژیوما است. این تومورها یک بخش سفتی دارند که شامل ساختارهای شبیه بادکنک پر از مایع (کیست) است. کیستها به دلیل ترشح مایع به داخلشان باعث میشوند که اندازه تومور بزرگ شده و به مغز فشار آورده و به آن آسیب برساند. برش رادیکال (از بین بردن تومور با جراحی) به تنهایی کافی نیست، به دلیل اینکه نرخ عود زیاد است و این عمل خطرات زیادی مثل اختلالات اندوکرینولوژی/ نورولوژی مثل کوری، از دست دادن کنترل اشتها، تولید ادرار، رفتار احساسی و هماهنگی فیزیکی، از دست رفتن حافظه، اختلالات خواب، توقف رشد و پیشرفت جنسی، کاهش سطوح تیروکسین، هیدروسفالوس (افزایش فشار داخل جمجمه)، و مرگ در پی دارند. درحالی که در بزرگسالان، پرتودرمانی، درمانی کمکی ارزشمند بعد از عمل است، در کودکان عوارض جانبی زیادی دارد که شامل موارد زیر است: آسیب بیشتر به باقیمانده میزان بینایی، کاهش IQ و توانایی انجام کارهای پیچیده در بزرگسالی. بلئومایسین داخل کیستی (نوعی عامل شیمیدرمانی که داخل کیست تزریق میشود) برای کاهش بالقوه آسیب کرانیوفارنژیومای کیستیک استفاده شده است.
این مطالعه مروری نظاممند بر مطالعات کنترل شده (تصادفیسازی) متمرکز است. هیچ RCT، کارآزمایی نیمهتصادفی یا CCT که در آنها فقط استفاده از بلئومایسین داخل کیستی بین گروههای درمانی فرق داشته داشته باشد، در مورد کرانیوفارنژیومای کیستیک در کودکان یافت نشد. اما، یک RCT شناسایی کردیم که بلئومایسین داخل کیستی را با فسفر32 (32P) داخل کیستی، که یک ایزوتوپ رادیواکتیو فسفر است و برای پرتوزایی در داخل کیست استفاده میشود، مقایسه کرده بود. این مطالعه خطر سوگیری بالایی دارد و اندازه نمونه آن برای تشخیص تفاوتها بسیار کوچک است. در حال حاضر استفاده درمانی از بلئومایسین داخل کیستی در کودکان مبتلا به کرانیوفارنژیومای کیستیک، قطعی نیست. گرچه هیچ تفاوت چشمگیری در عوارض جانبی کلی بین دو گروه درمانی وجود نداشت، اختلاف زیادی بین سردرد و هم استفراغ به نفع گروه 32P وجود داشت. اما، کیفیت شواهد بسیار پائین است و به مطالعات با کیفیت بیشتری نیاز است اما به دلیل اینکه کودکان بسیار کمی به این تومورها مبتلا میشوند، این کار مشکل میشود.