پیشینه
گانگرن گازی یک بیماری سریعا پیشرونده و شدید ناشی از عفونت باکتریایی است که معمولا در نتیجه یک آسیب به وجود میآید. این وضعیت دارای بروز بالای قطع عضو است و پیشآگهی ضعیفی دارد. این بیماری به تشخیص زودهنگام و درمانهای جامع نیاز دارد، که میتواند شامل دبریدمان (debridement) فوری زخم، درمان با آنتیبیوتیک، اکسیژندرمانی پرفشار، طب گیاهی چینی، پشتیبانی سیستمیک، و سایر مداخلات باشد. اثربخشی و ایمنی بسیاری از درمانهای موجود تایید نشده است.
اهداف
بررسی اثر بخشی و ایمنی مداخلات بالقوه در درمان گانگرن گازی در مقایسه با مداخلات جایگزین یا عدم انجام مداخلات.
روش های جستجو
در مارچ 2015 ما منابع زیر را جستوجو کردیم: ثبت تخصصی گروه زخمها در کاکرین (Cochrane Wounds Group Specialized Register)، پایگاه کارآزماییهای بالینی ثبتشده کاکرین (CENTRAL ؛Cochrane Central Register of Controlled Trials)؛ کتابخانه کاکرین (The Cochrane Library)؛ Ovid MEDLINE؛ Ovid EMBASE؛ EBSCO CINAHL؛ Science Citation Index؛ پایگاه اطلاعاتی دارویی زیست پزشکی چین (CBM-disc ؛China Biological Medicine Database)، زیرساخت دانش ملی چین (CNKI؛ China National Knowledge Infrastructure)، و پایگاههای اطلاعاتی نشریات علمی چینی (VIP ؛VIP INFORMATION) برای کارآزماییهای مرتبط. ما همچنین فهرست مراجع تمام کارآزماییهای شناسایی شده و مطالعات مروری مربوطه و ثبت چهار کارآزمایی را برای تحقیقات واجد شرایط جستوجو کردیم. هیچ محدودیتی از نظر زبان، تاریخ انتشار یا تنظیم مطالعه وجود نداشت.
معیارهای انتخاب
ما کارآزماییهای تصادفیسازی و کنترلشده (RCT ؛Randomised Controlled Trials) و شبه RCTهایی را انتخاب کردیم که یک روش درمان گانگرن گازی را با درمان دیگر، یا عدم درمان مقایسه کردند.
گردآوری و تحلیل دادهها
دو نویسنده مطالعه مروری بهطور جداگانه، مطالعات واجد شرایط را از طریق بررسی عنوان، مقدمه و متون کامل آنها انتخاب کردند. دو نویسنده مطالعه مروری، دادهها را با استفاده از فرم استخراج از پیش طراحی شده، استخراج و خطر سوگیری (Bias) را برای هر مطالعه انتخاب شده، ارزیابی کردند. هرگونه عدم توافق در این فرایند، توسط نویسنده سوم از طریق اجماع حل شد. به دلیل تعداد کم مطالعاتی که در این مطالعه مروری انتخاب شد و ناهمگونی بالینی قابل توجه بین آنها، نتوانستیم متاآنالیز (meta-analysis) را انجام دهیم، بنابراین در عوض، یک مطالعه مروری به صورت نقلقول ارائه دادیم.
نتایج اصلی
ما دو RCT را با مجموع 90 شرکتکننده انتخاب کردیم. هر دو RCT، اثر مداخلات را بر میزان درمان گانگرن گازی مورد بررسی قرار دادند. تعریف میزان درمان در هر مطالعه و روشی که ما در این مطالعه مروری تعریف کردیم، متفاوت بود.
یک کارآزمایی، گیاهان چینی را به همراه درمان استاندارد (دبریدمانت و درمان آنتیبیوتیک؛ 26 شرکتکننده) در برابر درمان استاندارد به تنهایی مقایسه کرد (20 شرکتکننده). در پایان کارآزمایی، خطر نسبی (RR) برآورد شده: 3.08 (95% فاصله اطمینان (CI): 1.00 تا 9.46) به نفع گیاهان چینی بود.
کارآزمایی دیگری، درمان استاندارد (دبریدمان و درمان با آنتیبیوتیک) را به همراه اکسیژندرمانی پرفشار موضعی (HBOT؛ 21 شرکتکننده) با درمان استاندارد به علاوه HBOT سیستمیک (23 شرکتکننده) مقایسه کرد. شواهدی از تفاوت بین این دو گروه وجود نداشت: RR: 1.10؛ (95% فاصله اطمینان (CI): 0.25 تا 4.84). در ارزیابی با GRADE برای هر دو مقایسه، به دلیل خطر سوگیری و عدم دقت، کیفیت شواهد، بسیار پائین بود. بنابراین کارآزماییهای بیشتری برای تایید این نتایج مورد نیاز هستند.
هیچ یک از کارآزماییها، پیامد اولیه این مطالعه مروری را درباره کیفیت زندگی، قطع عضو و مرگ به خاطر گانگرن گازی، یا عوارض جانبی گزارش نکرد. کارآزماییهایی مربوط به درمانهای دیگری مانند دبریدمان فوری، درمان با آنتیبیوتیک، پشتیبانی سیستمیک، و دیگر درمان های ممکن، در دسترس نیستند.
نتیجهگیریهای نویسندگان
تجزیه و تحلیلهای مجدد از میزان درمان بر اساس تعریف استفاده شده در مطالعه مروری ما، اثرات سودمندی درباره استفاده بیشتر از گیاهان چینی یا HBOT موضعی را در درمان گانگرن گازی نشان نداد.
فقدان شواهد قوی به این معنا است که ما نتوانستیم تعیین کنیم کدام مداخلات برای درمان گانگرن گازی ایمن و موثر هستند. برای ارائه شواهد مفید در این زمینه، انجام RCTهای دقیق بیشتری با تصادفیسازی، پنهانسازی تخصیص و کورسازی مناسب که بر درمانهای اساسی و پیامدهای مهم بالینی تمرکز کنند، مورد نیاز هستند.
خلاصه به زبان ساده
مداخلات برای درمان گانگرن گازی یا قانقاریا
پیشینه
قانقاریا یک عفونت جدی و شدید است که ممکن است منجر به قطع عضو و حتی مرگ شود. این بیماری یک مورد اورژانس پزشکی است. این حالت معمولا زمانی رخ میدهد که یک آسیب به دلیل تروما یا تصادف یا در نتیجه عفونت بعد از عمل ایجاد شود، اگر چه ممکن است بدون آسیب آشکار هم ایجاد شود.
قانقاریا توسط یک باکتری ایجاد میشود (به خصوص انواع کلستریدیوم (Clostridium))، که میتواند در زخمهایی که در آنها غلظت اکسیژن کم است، زندگی و رشد کند. این باکتری، سمومی را که باعث آسیب قابل توجه به بافت اطراف زخم میشوند، آزاد میکند و میتواند وخامت کشندهای در سراسر بدن ایجاد کند. مدیریت موفق عفونت، به تشخیص زودهنگام و درمان موثر، نیاز دارد.
انواع درمانها وجود دارند که برای درمان گانگرن گازی استفاده میشوند. مهمترین این درمانها، دبریدمان (debridement) (حذف ماده مرده و خارجی، و مجموعه خون حاصل از زخم) و استفاده از آنتیبیوتیکها برای کشتن باکتریها است. درمانهای دیگری که میتوانند به این درمانهای ضروری اضافه شوند، عبارتند از اکسیژندرمانی پرفشار (که در آن اکسیژن با فشار بالا ارائه میشود) و طب گیاهی چینی، و همچنین مداخلات دیگری که به نشانههای گانگرن گازی میپردازند.
سوال مطالعه مروری
ما مداخلاتی را که برای درمان گانگرن گازی موثر و ایمن هستند، بررسی کردیم.
آنچه ما یافتیم
در مارچ 2015، ما طیف گستردهای را از پایگاههای اطلاعاتی دارویی و ثبت کارآزماییهای دارویی، برای شناسایی RCTهایی (RCTهایی که قابل اطمینانترین نتایج را فراهم کردند) که یک نوع درمان گانگرن گازی را با نوع دیگر آن مقایسه کردند، جستوجو کردیم. ما دو RCT مرتبط را با مجموع 90 شرکتکننده مبتلا به گانگرن گازی شناسایی کردیم.
یک RCT (با 46 شرکتکننده)، درمان استاندارد را به همراه درمان با گیاهان چینی، با درمان استاندارد به تنهایی (دبریدمان و آنتیبیوتیکها) مقایسه کرد. این RCT، در گروه شرکتکنندگان تحت درمان با گیاهان چینی نسبت به گروه درمان استاندارد به تنهایی (به ترتیب 21/26 در مقابل 9/20 شرکتکننده) میزان درمان بالاتری را نشان داد. تعریف درمان که در کارآزمایی استفاده میشود، نسبت شرکتکنندگانی است که درمان شده یا بهبود یافته بودند. هنگامی که ما تعریف درمان را منحصر به آن دسته از شرکتکنندگانی که درمان شدند، محدود کردیم (و تنها کسانی را که «بهبود یافتند» نگه داشتیم)، تفاوت میزان درمان بین گروه گیاهان چینی (12/26 شرکتکننده) و گروه درمان استاندارد (3/20 شرکتکننده) کمی کوچکتر بود.
RCT دیگری (44 شرکتکننده) درمان استاندارد را به علاوه اکسیژندرمانی پرفشار موضعی (HBOT؛ در سطح زخم به کار برده میشود) در برابر درمان استاندارد بهعلاوه HBOT سیستمیک که به تمام بدن ارائه شد، مقایسه کرد. میزان درمان در گروه شرکتکنندگانی که HBOT موضعی دریافت کردند نسبت به گروهی که HBOT سیستمیک داشتند (به ترتیب 19/21 در مقابل 11/23 شرکتکننده) بالاتر بود.
تعریف درمان که در این کارآزمایی استفاده شد، به صورت نسبت شرکتکنندگانی بود که درمان شده یا به میزان قابلتوجهی بهبود یافته بودند. هنگامی که ما تعریف درمان را منحصر به آن دسته از شرکتکنندگانی کردیم که درمان شدند (و کسانی که به میزان قابل توجهی بهبود یافتند، کنار گذاشته شدند)، تفاوت اندکی بین گروه HBOT موضعی (3/21 شرکتکننده) و گروه HBOT سیستمیک (3/23 شرکتکننده) وجود داشت.
کیفیت شواهد برای هر دو مقایسه درباره پیامد میزان درمان، بسیار پائین بود. هیچ کارآزمایی، کیفیت زندگی، قطع عضو یا مرگ منتسب به گانگرن گازی یا اثرات مضر درمان را گزارش نکرد. ما کارآزماییهایی پیدا نکردیم که سایر درمانهای گانگرن گازی را مورد بررسی قرار دهند.
نتیجهگیری
فواید و مضرات درمانهای مختلف برای گانگرن گازی مشخص نیست. زیرا کارآزماییهای موجود، با توجه به حجم نمونه کم و مشکلات روشهای انجام کارآزمایی که میتوانند سبب ایجاد خطر سوگیری در نتایج شوند، شواهدی با کیفیت بالا فراهم نمیکنند. کارآزماییهای بیشتر یا مطالعات مشاهدهای با طراحی مطالعه مناسب، که بر درمانهای اصلی گانگرن گازی متمرکز شوند و بتوانند کیفیت زندگی، قطع عضو و مرگ را به خاطر گانگرن گازی، و مضراتی که ممکن است توسط درمان ایجاد شوند گزارش دهند، مورد نیاز است.