آرتروسکوپی زانو روش مرسومی است که با درد بعد از عمل همراه است. تزریق داخل مفصلی مورفین برای کنترل درد به طور گسترده‌ای مطالعه شده، اما اثر ضددردی آن بعد از آرتروسکوپی زانو مشخص نیست.

بررسی اثرات نسبی تزریق داخل مفصلی مورفین به داخل زانو بر درد و بررسی اثرات جانبی آن بعد از آرتروسکوپی زانو در مقایسه با دارونما و دیگر ضددردها (بی‌حسی موضعی، NSAIDها و اوپیوییدها) و دیگر روش‌های تجوز مورفین.

برای این مطالعه مروری، CENTRAL (کتابخانه کاکرین (The Cochrane Library) (شماره 4؛ 2015))، MEDLINE via Ovid (از ژانویه 1966 تا می 2015)، EMBASE via Ovid (از ژانویه 1988 تا می 2015) و فهرست منابع مقالات گردآوری شده را جست‌وجو کردیم. همچنین متاریجستری از کارآزمایی‌های بالینی (metaRegister of Controlled Trials)، clinicaltrials.gov و پلت‌فرم بین‌المللی ثبت کارآزمایی‌های بالینی سازمان جهانی بهداشت (World Health Organization (WHO) International Clinical Trials Registry Platform) را برای کارآزمایی‌های درحال اجرا جست‌وجو کردیم.

تمامی کارآزمایی‌های تصادفی‌سازی و کنترل‌شده دوسوکور را که تک‌دوز مورفین داخل مفصلی را با دیگر مداخلات برای درمان درد بعد از عمل آرتروسکوپی زانو مقایسه کرده بودند، شناسایی کردیم. مطالعاتی که در هر گروه کمتر از 10 شرکت‌کننده داشتند یا از بی‌حسی‌های نخاعی یا اپیدورال استفاده کردند یا اثرات ضددردی مورفین داخل مفصلی را بر درد مزمن بررسی کردند، کنار گذاشتیم.

دو نویسنده به طور مستقل، کیفیت هر کارآزمایی را بررسی و اطلاعات مربوط به شدت درد، مصرف ضددردهای مکمل و عوارض جانبی را استخراج کردند. ما شواهد را با استفاده از GRADE (درجه‌بندی توصیه‌ها، ارزیابی، ارتقا و بررسی؛ (Grading of Recommendations Assessment, Development and Evaluation)) و جداول خلاصه یافته‌ها بررسی کردیم.

برای این مطالعه مروری، 28 مطالعه کوچک و با کیفیت پائین با 2564 شرکت‌کننده، گردآوری کردیم. از 20 مطالعه‌ای (21 گزارش) که مورفین را با دارونما مقایسه کرده بودند، 9 مطالعه با اطلاعات کافی، تحت متاآنالیز (meta-analysis) قرار گرفتند. به طور کلی، خطر سوگیری (Bias) مشخص نبود و کیفیت شواهد با استفاده از GRADE پائین و بسیار پائین ارزیابی شدند. این کیفیت پائین به دلیل خطر سوگیری، اندازه کوچک مطالعات و غیردقیق بودن آن‌ها است.
هیچ تفاوت آماری بین 1 میلی‌گرم مورفین داخل مفصلی و دارونما در شدت درد (مقیاس آنالوگ دیداری (VAS)) در فاز اولیه (صفر تا 2 ساعت) (میانگین تفاوت (MD): 0.50 - ؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 1.15 - تا 0.14؛ 7 مطالعه؛ 297 شرکت‌کننده؛ شواهد با کیفیت پائین)، در فاز میانه (2 تا 6 ساعت) (MD: 0.47 - ؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 1.09 - تا 0.14؛ 7 مطالعه؛ 297 شرکت‌کننده؛ شواهد با کیفیت پائین) و فاز تاخیری (6 تا 30 ساعت) (MD: 0.88 - ؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 1.81 - تا 0.04؛ 7 مطالعه؛ 297 شرکت‌کننده؛ شواهد با کیفیت پائین) مشاهده نشد. هیچ تفاوت چشمگیری بین 1 میلی‌گرم و 2 میلی‌گرم مورفین برای شدت درد در فاز اولیه (MD: 0.56 - ؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 1.93 - تا 0.81؛ 2 مطالعه؛ 105 شرکت‌کننده؛ شواهد با کیفیت پائین) وجود نداشت، در حالی که 4 یا 5 میلی‌گرم مورفین اثرات ضددردی بهتری را در فاز تاخیری نشان داد (MD: 0.67؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.08 تا 1.25؛ 3 مطالعه؛ 97 شرکت‌کننده؛ شواهد با کیفیت پائین). مورفین داخل مفصلی نسبت به دیگر بی‌حس کننده‌های موضعی در فاز اولیه (MD: 1.43؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.49 تا 2.37؛ 5 مطالعه؛ 248 شرکت‌کننده؛ شواهد با کیفیت پائین)، نسبت به NSAID در فاز اولیه (MD: 0.95؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.95 - تا 2.85؛ 2 مطالعه؛ 80 شرکت‌کننده؛ شواهد با کیفیت پائین) و نسبت به سوفنتانیل، فنتانیل و پتدین هیچ برتری نداشت. مورفین داخل مفصلی برای شدت درد در فاز اولیه مشابه مورفین داخل عضلانی بود (MD: 0.21؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.48 - تا 0.90؛ 2 مطالعه؛ 72 شرکت‌کننده؛ شواهد با کیفیت پائین).
متاآنالیز نشان داد که هیچ تفاوتی در زمان بین مورفین داخل مفصلی و دارونما یا بوپی‌واکائین (bupivacaine) در اولین نیاز به ضددرد وجود نداشت. 11 مطالعه از 20 مطالعه که مورفین را با دارونما مقایسه کرده بودند، عوارض جانبی را گزارش کردند و نشان دادند که هیچ تفاوتی از لحاظ رخداد عوارض جانبی وجود ندارد (خطر نسبی (RR): 1.09؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.51 تا 2.36؛ 8 مطالعه؛ 314 شرکت‌کننده؛ شواهد با کیفیت پائین). 7 مطالعه از 28 مطالعه ترک (withdrawal) شرکت‌کننده‌گان را گزارش کردند. در مورد علل ترک مطالعه، اطلاعات کافی برای انجام متاآنالیز وجود نداشت.

شواهد با کیفیت بالایی دال بر اینکه مورفین 1 میلی‌گرم نسبت به دارونما در کاهش شدت درد در فاز اولیه، میانه و تاخیری بهتر است یا خیر، پیدا نکردیم. هیچ تفاوت آماری بین مورفین داخل مفصلی و دارونما از لحاظ رخداد عوارض جانبی گزارش نشد. اثرات نسبی مورفین 1 میلی‌گرم در مقابل پتدین، فنتانیل، سوفنتانیل و NSAID و بوپی‌واکائین نامشخص بود. کیفیت شواهد به دلیل خطر سوگیری، بالا و اندازه کوچک مطالعات گردآوری شده، که می‌تواند باعث سوگیری در نتایج شود، پائین بود. برای به دست آوردن نتایج بهتر، مطالعات با کیفیت بیشتری مورد نیاز است.