پیشینه
تعداد کودکان دارای اضافه وزن و چاقی در سطح جهان افزایش یافته است و این موضوع میتواند با پیامدهای سلامت کوتاهمدت و بلندمدت در ارتباط باشد.
اهداف
بررسی اثر رژیم غذایی، فعالیت بدنی و مداخلات رفتاری برای درمان اضافه وزن یا چاقی در کودکان پیشدبستانی تا سن 6 سالگی.
روش های جستجو
ما یک جستوجوی نظاممند منابع در پایگاههای اطلاعاتی کتابخانه کاکرین (The Cochrane Library)؛ MEDLINE؛ EMBASE؛ PsycINFO؛ CINAHL و LILACS و همچنین در پورتال جستوجوی کارآزمایی ثبتشده در ClinicalTrials.gov و ICTRP انجام دادیم. ما همچنین منابع کارآزماییها و مطالعات مروری نظاممند شناسایی شده را بررسی کردیم. ما هیچگونه محدودیت زبانی یا انتشاراتی را اعمال نکردیم. تاریخ آخرین جستوجو برای همه پایگاههای اطلاعاتی، مارچ 2015 بود.
معیارهای انتخاب
ما کارآزماییهای تصادفیسازی و کنترلشده (RCTs؛ Randomised Controlled Trials) درباره رژیم غذایی، فعالیت بدنی و مداخلات رفتاری برای درمان اضافه وزن یا چاقی در کودکان پیشدبستانی بین صفر تا 6 سال را انتخاب کردیم.
گردآوری و تحلیل دادهها
دو نویسنده مطالعه مروری به طور جداگانه خطر سوگیری (Bias) را بررسی، کیفیت کلی شواهد را با استفاده از ابزار GRADE ارزیابی کردند و دادهها را مطابق کتابچه راهنمای کاکرین برای مطالعات مروری نظانممند مداخلات (Cochrane Handbook for Systematic Reviews of Interventions)، استخراج کردند. ما برای کسب اطلاعات بیشتر با نویسندگان کارآزماییها تماس گرفتیم.
نتایج اصلی
ما 7 RCT با مجموع 923 شرکتکننده انتخاب کردیم: 529 شرکتکننده بهطور تصادفی به گروه مداخله و 394 شرکتکننده به یک گروه مقایسه کننده تخصیص یافته بودند. تعداد شرکتکنندگان به ازای هر کارآزمایی بین 18 تا 475 بود. شش کارآزمایی به صورت RCTهای موازی و یکی به صورت RCT خوشهای بود. دو کارآزمایی دارای سه بازو بودند که هر یک از آنها به مقایسه دو مداخله با یک گروه کنترل پرداخته بودند. مداخلات و مقایسهشوندهها در کارآزماییها متفاوت بودند. ما مقایسهشوندهها را در دو گروه دستهبندی کردیم: مداخلات چند جزئی و مداخلات رژیمی. کیفیت کلی شواهد پائین یا بسیار پائین بود و شش کارآزمایی با توجه به معیارهای مجزای خطر سوگیری، دارای خطر بالای سوگیری بودند. کودکان در کارآزماییهای انتخاب شده برای مدت زمان بین شش ماه تا سه سال پیگیری شدند.
در کارآزماییهایی که به مقایسه مداخله چند جزئی با مراقبت معمول، مراقبت معمول ارتقا یافته یا کنترل اطلاعات پرداخته بودند، در پایان مداخله (6 تا 12 ماه)، در گروه مداخله، کاهش بیشتری در نمره Z شاخص توده بدن (BMI) مشاهده کردیم: میانگین تفاوت (MD): 0.3 - واحد (95% فاصله اطمینان (CI): 0.4 - تا 0.2 - )؛ 0.00001 > P؛ 210 شرکتکننده؛ 4 کارآزمایی؛ شواهد با کیفیت پائین؛ در 12 تا 18 ماه پیگیری: MD: 0.4 - واحد؛ (95% فاصله اطمینان (CI): 0.6 - تا 0.2 - )؛ 0.0001 = P؛ 202 شرکتکننده؛ 4 کارآزمایی؛ شواهد با کیفیت پائین؛ و در 2 سال پیگیری: MD: 0.3 - واحد؛ (95% فاصله اطمینان (CI): 0.4 - تا 0.1 - )؛ 96 شرکتکننده؛ 1 RCT؛ شواهد با کیفیت پائین.
یک کارآزمایی اعلام کرد که هیچ عوارض جانبی گزارش نشد. کارآزماییهای دیگر مطلبی درباره عوارض جانبی گزارش ندادند. سه کارآزمایی کیفیت زندگی مرتبط با سلامت را گزارش دادند و در برخی از آنها بهبود مشاهده کردند، اما نه در همه جنبهها. پیامدهای دیگر، مانند تغییر رفتار و ارتباط پدر و مادر و کودک، به صورت متناقض اندازهگیری شد.
در یکی از کارآزماییهای دارای سه بازو که به مقایسه دو نوع رژیم غذایی با کنترل پرداخته بود، شواهدی با کیفیت بسیار پائین نشان داد که در پایان دوره مداخله، هر دو رژیم غذایی غنی از لبنیات (MD تغییر در نمره z کمیت BMI: 0.1 - واحد؛ (95% فاصله اطمینان (CI): 0.11 - تا 0.09 - )؛ 59 شرکتکننده؛ 0.0001 > P) و رژیم غذایی دارای کالری محدود (MD تغییر در نمره z کمیت BMI: 0.1 - واحد؛ (95% فاصله اطمینان (CI): 0.11 - تا 0.09 - )؛ 57 شرکتکننده؛ 0.0001 > P) نسبت به مقایسهشونده باعث کاهش بیشتری در BMI شدند، اما تنها رژیم غذایی غنی از لبنیات این کاهش را در 36 ماه پیگیری حفظ کرد (MD تغییر در نمره z کمیت BMI: 0.7 - واحد؛ (95% فاصله اطمینان (CI): 0.71 - تا 0.69 - )؛ 52 شرکتکننده؛ 0.0001 > P). در این پیگیری رژیم غذایی دارای کالری محدود، پیامد BMI بدتری نسبت به کنترل داشت (MD تغییر نمره z کمیت BMI: 0.1 واحد؛ (95% فاصله اطمینان (CI): 0.09 تا 0.11)؛ 47 شرکتکننده؛ 0.0001 > P) هیچ تفاوت قابل توجهی در میانگین مصرف انرژی روزانه بین گروهها وجود نداشت. پیامدهای کیفیت زندگی مرتبط با سلامت، عوارض جانبی، دیدگاه شرکتکنندگان، و فرزندپروری اندازهگیری نشد.
هیچیک از کارآزماییها درباره تمام علل مرگ و میر، ابتلا یا اثرات اجتماعی و اقتصادی گزارشی ارائه نداد.
با توجه به کیفیت پائین و ناهمگونی مداخلات و مقایسهشوندهها، همه نتایج باید با احتیاط تفسیر شوند.
نتیجهگیریهای نویسندگان
به نظر میرسد که مداخلات چند جزئی، یک گزینه درمانی موثر برای کودکان پیشدبستانی دارای اضافهوزن یا چاقی تا سن 6 سالگی است. با این حال، شواهد موجود محدود است و بسیاری از کارآزماییها در معرض خطر بالای سوگیری قرار داشتند. بیشتر کارآزماییها، عوارض جانبی را اندازهگیری نکرده بودند. ما چهار کارآزمایی در حال انجام را شناسایی کردیم که در بهروزرسانی آینده این مطالعه مروری در نظر گرفته خواهند شد.
با توجه به اینکه یک کارآزمایی پیشنهاد میدهد ممکن است مداخلات لبنی در درازمدت موثر باشد، رژیمهای غذایی دارای کالری محدود این تاثیر را نداشتند و نقش مداخلات رژیم غذایی دارای ابهام بیشتری است. این کارآزمایی در معرض خطر بالای سوگیری قرار داشت.
خلاصه به زبان ساده
رژیم غذایی، فعالیت بدنی و مداخلات رفتاری برای درمان اضافهوزن یا چاقی در کودکان پیشدبستانی تا سن 6 سالگی
سوال مطالعه مروری
رژیم غذایی، فعالیت بدنی، و مداخلات رفتاری در کاهش وزن کودکان پیشدبستانی چاق و دارای اضافهوزن، چقدر موثر هستند؟
پیشینه
هر روزه در جهان، کودکان بیشتری دچار اضافه وزن و چاقی میشوند. این کودکان با احتمال بیشتری از مشکلات سلامت، هم به عنوان یک کودک و هم در زندگی آینده، رنج میبرند. اطلاعات بیشتری مورد نیاز است که انجام چه کاری برای درمان این مشکل بهترین کارآیی را دارد.
ویژگیهای مطالعه
ما 7 کارآزمایی بالینی تصادفیسازی و کنترلشده (مطالعات بالینی که در آن افراد به صورت تصادفی به یکی از دو یا چند گروه درمانی تخصیص مییابند) را انتخاب کردیم که به مقایسه رژیم غذایی، فعالیت بدنی و درمانهای (مداخلات) رفتاری (که در آن عادات، تغییر داده شده یا بهبود مییابد) با انواع گروههای شاهد (که درمان دریافت نمیکنند) در 923 کودک پیشدبستانی مبتلا به اضافهوزن یا چاقی تا سن 6 سالگی پرداخته بودند. ما مطالعات را طبق نوع مداخله، گروهبندی کردیم. در مطالعه مروری نظاممند حاضر، ما اثرات مداخلات چند جزئی و مداخلات رژیم غذایی را در مقایسه با عدم دریافت هیچ نوع مداخلهای، مراقبت معمول، مراقبتهای معمول ارتقا یافته یا برخی از درمانهای دیگر، در صورتی که در بازوی مداخله استفاده شده باشد، گزارش کردیم. کودکان در مطالعات انتخاب شده بین شش ماه تا سه سال تحت نظر قرار گرفتند (این کار پیگیری نامیده میشود).
نتایج اصلی
اغلب مطالعات نمره z شاخص توده بدن (BMI) را گزارش داده بودند. نمره BMI یک اندازه از چربی بدن است و با تقسیم وزن (به کیلوگرم) بر مجذور قد بدن با مقیاس متر (کیلوگرم بر مترمربع) محاسبه میشود. در کودکان، BMI به طریقی محاسبه میشود که با بزرگتر شدن کودکان، جنس، وزن و قد لحاظ شود. (BMI) نمره z اندازهگیری شد. ما نتایج حاصل از 4 کارآزمایی شامل 202 کودک را که به صورت نمره z در BMI گزارش شده بود، خلاصه کردیم که در گروه مداخله چند جزئی بهطور متوسط 0.4 واحد کمتر از گروه شاهد بود. واحدهای کمتر نشان دهنده از دست دادن وزن بیشتر است. به عنوان مثال، یک دختر 5 ساله با قد 110 سانتیمتر و وزن 32 کیلوگرم دارای BMI برابر 26.4 و نمره z در BMI برابر 2.99 است. اگر این دختر در مدت یک سال، 2 کیلوگرم وزن از دست دهد (و قد او 1 سانتیمتر افزایش یابد)، نمره z در BMI او در حدود 0.4 واحد کاهش مییابد (BMI او برابر 24.3 و نمره z در BMI او برابر 2.58 خواهد شد). بر این اساس، میانگین تغییر در وزن در مداخلات چند جزئی 2.8 کیلوگرم کمتر از گروه کنترل بود. دیگر اثرات مداخلات، مانند بهبود در کیفیت زندگی مرتبط با سلامت یا بررسی رابطه پدر و مادر کودک، چندان روشن نیست و بسیاری از مطالعات عوارض جانبی را اندازهگیری نکردند. هیچ یک از مطالعات مرگ به هر علت، عوارض یا اثرات اجتماعی و اقتصادی را بررسی نکردند. یک مطالعه نشان داد که نمره z در BMI، در پایان هر دو مداخله رژیم غذایی غنی از لبنیات و مداخلات رژیم غذایی دارای کالری محدود شده در مقایسه با فقط یک آموزش شیوه زندگی سالم، کاهش بیشتری داشت. با این حال، فقط رژیم غذایی غنی از لبنیات برای نشان دادن منافع دو تا سه سال پس از آن، ادامه یافت، در حالی که گروه رژیم غذایی دارای کالری محدود شده نسبت به گروه کنترل، افزایش بیشتری در نمره z در BMI داشت.
این شواهد تا مارچ 2015 بهروز هستند.
کیفیت شواهد
کیفیت کلی شواهد پائین یا بسیار پائین بود، عمدتا به این دلیل که به ازای اندازهگیری هر پیامد، تعداد کمی مطالعه وجود داشت و تعداد کودکان انتخاب شده کم بودند. علاوه بر این، بسیاری از کودکان مطالعات را قبل از به پایان رساندن آنها، ترک کردند.