پیشینه
آگونیستهای هورمون آزادکننده گونادوتروپین (GnRHa؛ Gonadotrophin- Releasing Hormone Agonists) بهطور معمول در سیکلهای فناوری کمک باروری (ART؛ Assisted Reproduction Technology) برای جلوگیری از پیک هورمون لوتئینکننده در حین تحریک بیش از حد تحت کنترل تخمدان (COH؛ Controlled Ovarian Hyperstimulation)، قبل از بازیابی برنامهریزی شده تخمک، استفاده میشود و از این رو شانس تولد زنده را به حداکثر میرساند.
اهداف
بررسی تاثیر پروتکلهای مختلف GnRHa به عنوان درمان کمکی در COH در زنانی که تحت سیکلهای ART قرار میگیرند.
روش های جستجو
پایگاههای اطلاعاتی زیر را از آغاز تا آپریل 2015 جستوجو کردیم: پایگاه ثبت تخصصی گروه کمباروری و اختلالات قاعدگی در کاکرین (Cochrane Menstrual Disorders and Subfertility Group Specialised Register)، پایگاه کارآزماییهای بالینی ثبتشده کاکرین (CENTRAL؛ Cochrane Central Register of Controlled Trials) در کتابخانه کاکرین (The Cochrane Library) (شماره 3؛ 2015)، MEDLINE؛ EMBASE؛ CINAHL؛ PsycINFO و پایگاه کارآزماییهای در حال انجام. همچنین فهرست مقالات مربوطه را بررسی کردیم.
معیارهای انتخاب
کارآزماییهای تصادفیسازی و کنترلشدهای (RCT؛ Randomised Controlled Trials) که هر دو پروتکل GnRHa را مقایسه کرده بودند، گردآوری کردیم. همچنین این پروتکلها در سیکلهای تلقیح مصنوعی (IVF؛ in vitro fertilisation) یا تزریق داخل سیتوپلاسمی اسپرم (ICSI؛ intracytoplasmic sperm injection) در زنان کمبارور استفاده میشوند.
گردآوری و تحلیل دادهها
دو نویسنده مطالعه مروری، بهطور مستقل مطالعات را انتخاب کردند، مناسب بودن کارآزمایی و خطر سوگیری (Bias) را بررسی و اطلاعات را استخراج کردند. نتایج اولیه به صورت تعداد تولد زنده یا تداوم حاملگی به ازای هر زن یا زوج تصادفی بود. نتایج ثانویه به صورت تعداد حاملگیهای بالینی، تعداد تخمکهای بازیابی شده، دوز گونادوتروپینهای مورد استفاده، عوارض جانبی (شکست بارداری، تحریک بیش از حد تخمدان، متوقف شدن سیکل و پیکهای قبل از موقع هورمون لوتئینیکننده) و هزینه و مقبولیت رژیمها بود. به جهت محاسبه نسبت شانس (OR) برای متغیرهای دوتایی و میانگین تفاوت (MD) برای متغیرهای پیوسته، با 95% فاصلههای اطمینان (CI)، اطلاعات را باهم ترکیب کردیم. با استفاده از I² statistic، ناهمگونی آماری را بررسی کردیم. کیفیت کلی شواهد را برای مقایسههای اصلی با استفاده از روشهای درجهبندی توصیهها، ارزیابی، ارتقا و بررسی (GRADE؛ Grading of Recommendations Assessment, Development and Evaluation) بررسی کردیم.
نتایج اصلی
37 RCT (با 3872 زن) گرد آوردیم که یکی از RCTها در حال انجام و یکی منتظر طبقهبندی شدن بود. این کارآزماییها مقایسههای مختلفی بین پروتکلها انجام دادند. 20 کارآزمایی پروتکلهای کوتاهمدت و بلندمدت را مقایسه کردند. فقط 19 کارآزمایی از 37 کارآزمایی، تولد زنده یا تداوم بارداری را گزارش کردند.
هیچ شواهد نتیجهبخشی دال بر تفاوت بین پروتکل طولانیمدت و کوتاهمدت در نرخهای تولد زنده یا تداوم باردای وجود نداشت (OR: 1.30؛ 95% فاصله اطمینان (CI)؛ 0.94 تا 1.81؛ 12 RCT؛ تعداد: 976 زن؛ I² = 15%؛ شواهد با کیفیت پائین). یافتههای ما نشان میدهد که با استفاده از پروتکل کوتاهمدت، در یک جمعیت، در 14% زنان، تولد زنده یا تداوم حاملگی دیده میشود، در حالی که با استفاده از پروتکل طولانیمدت، میزان تولد زنده یا تداوم بارداری بین 14 تا 23 درصد قرار میگیرد. شواهدی از افزایش نرخهای حاملگی بالینی وجود داشت (OR: 1.50؛ 95% فاصله اطمینان (CI)؛ 1.18 تا 1.92؛ 20 RCT؛ تعداد: 1643 زن؛ I² = 27%؛ شواهد با کیفیت متوسط).
زمانی که پروتکلهای GnRHa زیر مقایسه شد، هیچ شواهدی دال بر تفاوت بین گروهها از لحاظ نرخهای تولد زنده یا تداوم بارداری وجود نداشت: پروتکل طولانی در مقابل پروتکل بسیار کوتاه (OR: 1.78؛ 95% فاصله اطمینان (CI)؛ 0.72 تا 4.36؛ 1 RCT؛ تعداد: 150 زن؛ شواهد با کیفیت پائین)، پروتکل فاز فولیکولار طولانیمدت در مقابل لوتئال طولانیمدت (OR: 1.89؛ 95% فاصله اطمینان (CI)؛ 0.87 تا 4.10؛ 1 RCT؛ تعداد: 223 زن؛ شواهد با کیفیت پائین)، زمانی که GnRHa متوقف شد در مقابل زمانی که همچنان ادامه داشت (OR: 0.75؛ 95% فاصله اطمینان (CI)؛ 0.42 تا 1.33؛ 3 RCT؛ تعداد: 290 زن؛ I² = 0%؛ شواهد با کیفیت پائین)، زمانی که دوز GnRHa کاهش داده شد، در مقابل زمانی که همان دوز استفاده شد (OR: 1.02؛ 95% فاصله اطمینان (CI)؛ 0.68 تا 1.52؛ 4 RCT؛ تعداد: 407 زن؛ I² = 0%؛ شواهد با کیفیت پائین)، زمانی که GnRHa متوقف شد در مقابل اینکه بعد از تزریق گونادوتروپین کوریونیک انسانی (HCG) در پروتکل طولانیمدت، همچنان تجویز ادامه داشت (OR: 0.89؛ 95% فاصله اطمینان (CI)؛ 0.49 تا 1.64؛ 1 RCT؛ تعداد: 181 زن؛ شواهد با کیفیت پائین) و زمانی که تزریق GnRHa قبل از تحریک، به مدت دو ماه در مقابل سه ماه طول کشید (OR: 1.14؛ 95% فاصله اطمینان (CI)؛ 0.49 تا 2.68؛ 1 RCT؛ تعداد: 85 زن؛ شواهد با کیفیت پائین). نتایج اولیهمان برای دیگر مقایسهها، گزارش نشد.
در رابطه با عوارض جانبی، به جز نرخ توقف سیکل، اطلاعات کافی برای نتیجهگیری وجود نداشت. وقتی که یک پروتکل طولانیمدت با یک پروتکل کوتاهمدت مقایسه شد، هیچ شواهد نتیجهبخشی از تفاوت در نرخ توقف سیکل وجود نداشت (OR: 0.95؛ 95% فاصله اطمینان (CI)؛ 0.59 تا 1.55؛ 11 RCT؛ n = 1026 زن؛ I² = 42%؛ شواهد با کیفیت پائین). این نشان میدهد در جمعیتی که در آن با استفاده از پروتکل کوتاهمدت 9% زنان سیکلهایشان متوقف میشود، با پروتکل طولانیمدت بین 5.5 تا 14 درصد آنها این سیکل توقف پیدا میکند.
کیفیت شواهد متوسط تا پائین بود. محدودیتهای اصلی در این شواهد شامل عدم گزارش تولد زنده و تداوم حاملگی، گزارش ضعیف روشها در مطالعات اولیه، و یافتههای غیردقیق به دلیل نبود اطلاعات بود. فقط 10 مطالعه از 37 مطالعه، در 10 سال اخیر انجام گرفته است.
نتیجهگیریهای نویسندگان
زمانی که پروتکلهای طولانیمدت و کوتاهمدت GnRHa مقایسه شد، هیچ شواهد نتیجهبخشی از تفاوت در نرخهای تولد زنده یا تداوم حاملگی پیدا نکردیم اما، شواهد با کیفیت متوسطی از نرخهای حاملگی بالینی بیشتر در گروه پروتکل طولانیمدت وجود داشت. هیچکدام از تجزیه و تحلیلهای دیگر، شواهدی دال بر نتایج تولد و حاملگی بین پروتکلهای مقایسه شده نشان ندادند. شواهد کافی دال بر نیتجهگیری در مورد عوارض جانبی وجود نداشت.
خلاصه به زبان ساده
آگونیستهای هورمون آزاد کننده گونادوتروپین (GnRHa) که به عنوان درمان کمکی برای گنادوتروپینها در درمانهای کمکی باروری استفاده میشود.
سوال مطالعه مروری
پژوهشگران همکاری کاکرین، شواهد مربوط به موثرترین راه استفاده از آگونیستهای هورمون آزاد کننده گونادوتروپین (GnRHa) را به عنوان بخشی از تحریک تحت کنترل تخمدان در زنانی که تحت فناوری کمک باروری (ART) قرار میگیرند، مرور کردند.
پیشینه
GnRHa به همراه تزریق هورمونهایی که تخمدانها را تحریک میکنند، تجویز میشوند. این کار تلاشی برای جلوگیری از آزاد شدن تخمکها قبل از بازیابی برنامهریزی جراحی آنها است. اثبات شده که GnRHa نرخهای حاملگی را افزایش میدهد؛ اما در متون مربوطه رژیمهای مختلفی تعریف شده است. این مطالعه مروری را برای شناسایی موثرترین رژیم انجام دادیم.
ویژگیهای مطالعه
37 کارآزمایی تصادفیسازی و کنترلشده (RCT) را با 3872 زن که استفاده از GnHRa را در پروتکلهای مختلف مقایسه میکردند، گرد آوردیم. 20 RCT (با 1643 زن) یک پروتکل طولانیمدت را با یک پروتکل کوتاهمدت مقایسه کردند. این شوهد تا آپریل 2015 بهروز هستند.
نتایج اصلی
در مقایسههای پروتکلهای طولانیمدت GnRHa (یعنی زمانی که قبل از شروع تحریک تخمدان، GnRHa به مدت حداقل 14 روز داده میشود) در مقابل پروتکل کوتاهمدت (زمانی که GnRHa در آغاز تحریک داده میشود) هیچ شواهد نتیجهبخشی از تفاوت در نرخهای تولد زنده و تداوم حاملگی وجود نداشت. اما، شواهد با کیفیت متوسطی از نرخهای بالاتر حاملگی بالینی در گروه پروتکل طولانیمدت وجود داشت. یافتههای ما نشان میدهد که در جمعیتی که در آن با استفاده از پروتکل کوتاهمدت، تولد زنده و تداوم بارداری 14% است، با استفاده از پروتکل بلندمدت، تولد زنده و تداوم حاملگی بین 13 تا 23 درصد قرار میگیرد.
هیچکدام از تجزیه و تحلیلهای دیگر، شواهدی از تفاوت در نتایج تولد و حاملگی بین پروتکلهای مقایسه شده نشان ندادند. شواهد کافی برای هر نتیجهگیری در مورد عوارض جانبی وجود نداشت. پژوهش بیشتری برای تعیین اینکه کدام پروتکل طولانیمدت برای زنان موثر و مقبولتر است، مورد نیاز است.
کیفیت شواهد
کیفیت شواهد بین متوسط تا پائین بود. محدودیتهای اصلی شامل عدم گزارش تولد زنده و تداوم حاملگی، گزارش ضعیف روشها در مطالعات اولیه و عدم دقت به دلیل فقدان اطلاعات بود. فقط 10 مطالعه از 37 مطالعه، در 10 سال اخیر انجام شده است.