ناباروری وضعیتی است که 10 تا 20 درصد زوج‌های در سنین باروری را تحت‌تاثیر قرار می‌دهد. ناباروری به‌طور کلی بدین صورت تعریف می‌شود: ناتوانی در حامله شدن بعد از 12 ماه یا بیشتر از 12 ماه آمیزش منظم بدون جلوگیری. درمان ناباروری می‌تواند شامل دستکاری گامت‌های خود جنین شود. این روش‌ها را باهم به عنوان فناوری کمک باروری (ART) می‌نامند. متخصصان به امید بهبود نتایج فناوری کمک باروری، در حال یافتن درمان‌های جایگزین کمکی هستند. این مطالعه مروری کاکرین بر استفاده کمکی از نسخه‌های سنتتیک دو هورمون طبیعی، یعنی دهیدرواپی آندروسترون (DHEA؛ dehydroepiandrosterone) و تستوسترون (T) برای کمک به باروری تمرکز می‌کند.
DHEA و تستوسترون مشتق از آن، هورمون‌های استروئیدی هستند که به‌نظر می‌آید با تاثیر مثبت بر پاسخ فولیکولی با تحریک گونادوتروپین، نرخ لقاح را افزایش می‌دهند، یعنی افزایش باروری اووسیت و بدین ترتیب، افزایش شانس حاملگی.

بررسی اثربخشی و ایمنی DHEA و تستوسترون به‌عنوان پیش‌درمان و درمان کمکی در زنان کم‌بارور (sibfertile) که تحت باروری کمکی قرار می‌گیرند.

برای این مطالعه مروری، پایگاه‌های اطلاعاتی الکترونیکی، ثبت کارآزمایی‌ها و وب‌سایت‌های زیر را تا 12 مارچ 2015 جست‌وجو کردیم: پایگاه کارآزمایی‌های بالینی ثبت‌شده کاکرین (CENTRAL؛ Cochrane Central Register of Controlled Trials)، گروه کم‌باروری و اختلالات قاعدگی (MDSG؛ Menstrual Disorders and Subfertility Group)؛ MEDLINE؛ EMBASE؛ PsycINFO؛ CINAHL؛ ثبت کارآزمایی الکترونیکی برای کارآزمایی‌های ثبت‌شده و در حال انجام، استنادهای ایندکس شده، چکیده‌های مقالات کنفرانس‌ها در Web of Science؛ PubMed و OpenSIGLE. همچنین جست‌وجوی دستی (handsearch ) را هم انجام دادیم. هیچ محدودیت زبانی اعمال نشد.

در این مطالعه مروری، کارآزمایی‌های تصادفی‌سازی و کنترل‌شده‌ای (RCTs؛ Randomised Controlled Trials) را گردآوری کردیم که DHEA یا تستوسترون را به‌عنوان یک درمان کمکی با دیگر مداخلات فعال، دارونما یا عدم درمان در زنانی که تحت باروری کمکی قرار می‌گرفتند، مقایسه می‌کردند.

دو نویسنده این مطالعه مروری به‌طور مستقل، مطالعات را انتخاب کردند، اطلاعات مربوطه را استخراج و آن‌ها را برای خطر سوگیری (Bias) بررسی کردند. با استفاده از مدل‌های اثر ثابت (fixed-effect)، مطالعات را جمع‌بندی کردیم. برای هر پیامد دوتایی (dichotomous)، نسبت شانس (odds ratio یا OR) را محاسبه کردیم. این تجزیه و تحلیل با نوع درمان طبقه‌بندی شد. هیچ اطلاعاتی در مورد گروه‌بندی با دوز، روش زایمان یا بعد از یک/یا بیش از یک سیکل وجود نداشت. کیفیت کلی شواهد را برای یافته‌های اصلی با استفاده از روش‌های کارگروه GRADE بررسی کردیم.

17 RCT با 1496 شرکت‌کننده گردآوری کردیم. جدا از 2 کارآزمایی، شرکت‌کننده‌های زن کارآزمایی‌ها به عنوان «پاسخ دهنده ضعیف» در پروتکل‌های استاندارد IVF شناسایی شده بودند. کارآزمایی‌های گردآوری شده، درمان DHEA یا تستوسترون را با دارونما یا عدم درمان مقایسه کردند.
زمانی که DHEA با دارونما یا عدم درمان مقایسه شد، پیش‌درمان با DHEA با نرخ‌های بیشتر تولد زنده‌ یا حاملگی همراه بود (OR: 1.88؛ 95% فاصله اطمینان (CI)؛ 1.30 تا 2.71؛ 8 کارآزمایی؛ 878 = n؛ I² statistic = 27%؛ شواهد با کیفیت متوسط). این نتیجه نشان می‌دهد که شانس تولد زنده/حاملگی در زنان با استفاده از دارونما یا عدم درمان، 12% و نرخ تولد زنده یا حاملگی با استفاده از DHEA بین 15 تا 26% خواهد بود. اما، در یک تجزیه و تحلیل حساسیت (sensitivity analysis) که کارآزمایی‌های دارای خطر بالای سوگیری اجرایی (Performance Bias) را حذف می‌کرد، میزان تاثیر کاهش پیدا کرد و دیگر حائز اهمیت نبود (OR: 1.50؛ 95% فاصله اطمینان (CI)؛ 0.88 تا 2.56؛ 5 RCT؛ 306 = n؛ I² statistic = 43%). هیچ شواهدی از اختلاف در نرخ سقط وجود نداشت (OR: 0.58؛ 95% فاصله اطمینان (CI)؛ 0.29 تا 1.17؛ 8 RCT؛ I² statistic = 0%؛ 950 = n و شواهد با کیفیت متوسط). برای 5 کارآزمایی، اطلاعات بارداری چندگانه وجود داشت، با یک بارداری چندگانه در گروه DHEA از 1 کارآزمایی (OR: 3.23؛ 95% فاصله اطمینان (CI)؛ 0.13 تا 81.01؛ 5 RCT؛ 267 = n؛ شواهد با کیفیت بسیار پائین).
وقتی که تستوسترون با دارونما یا عدم درمان مقایسه شد، دریافتیم که پیش‌درمان با تستوسترون، با نرخ‌های بیشتر تولد زنده همراه بود (OR: 2.60؛ 95% فاصله اطمینان (CI)؛ 1.30 تا 5.20؛ 4 RCT؛ 345 = n؛ I² statistic = 0%؛ شواهد با کیفیت متوسط). این نشان می‌دهد که با استفاده از دارونما یا عدم درمان در زنان، شانس تولد زنده 8% و نرخ تولد زنده با استفاده از تستوسترون بین 10 تا 32% خواهد بود. در تجزیه و تحلیل حساسیت، با حذف مطالعاتی که خطر بالای سوگیری اجرایی داشتند، مطالعات باقی‌مانده هیچ شواهدی دال بر تفاوت بین گروه‌ها نشان نداد (OR: 2.00؛ 95% فاصله اطمینان (CI)؛ 0.17 تا 23.49؛ 1 RCT؛ 53 = n). هیچ شواهدی از تفاوت بین نرخ‌های سقط وجود نداشت (OR: 2.04؛ 95% فاصله اطمینان (CI)؛ 0.58 تا 7.13؛ 4 RCT؛ 345 = n؛ I² = 0%؛ شواهد با کیفیت پائین). اطلاعات حاملگی چندگانه برای 3 کارآزمایی وجود داشت، 4 مورد در گروه تستوسترون و 1 مورد در گروه دارونما یا عدم درمان (OR: 3.09؛ 95% فاصله اطمینان (CI)؛ 0.48 تا 19.98؛ 3 کارآزمایی؛ 292 = n؛ شواهد با کیفیت بسیار پائین). 1 مطالعه، تستوسترون را با استرادیول مقایسه کرد و هیج شواهدی دال بر اختلاف در نرخ‌های تولد زنده گزارش نکرد (OR: 0.70؛ 95% فاصله اطمینان (CI)؛ 0.11 تا 4.64؛ 1 RCT؛ شواهد با کیفیت بسیار پائین)
کیفیت شواهد، متوسط بود و محدودیت‌های اصلی شامل عدم کورسازی در کارآزمایی‌های گردآوری شده، گزارش ناکافی از روش‌های مطالعه و اندازه کم نمونه‌ها در برخی از کارآزمایی‌ها بود.

در زنانی که به‌عنوان پاسخ‌دهندگان ضعیف در ART شناسایی شدند، پیش‌درمان با DHEA یا تستوسترون می‌تواند با بهبود نرخ‌های تولد زنده همراه باشد. کیفیت کلی شواهد متوسط است. شواهد کافی برای هرگونه نتیجه‌گیری در مورد ایمنی هر نوع آندروژنی وجود نداشت. نتیجه‌گیری مشخصی در رابطه با نقش بالینی هر آندروژن، نیازمند مطالعات بیشتر و خوب است.