پیشینه
تومورهای ادونتوژنیک کراتوسیستیک (KCOT) علت تقریبا 11-2% از تمامی کیستهای فکی به شمار آمده و میتواند در هر سنی ایجاد شوند. این تومورها در مردان نسبت به زنان با نسبت تقریبا 2 به 1 شایعتر است. اگرچه این تومورها خوشخیم هستند، به صورت موضعی بسیار تهاجمی بوده و تمایل به عود بعد از درمان دارند. میزان عود گزارششده بین 60-3% متغیر است. روش سنتی درمان اغلب این تومورها انوکلیشن (enucleation) یا تخلیه آن است. با وجود این، به دلیل ظریف بودن دیواره کیست و این واقعیت که به صورت دورهای عود میکنند، استفاده از این روش به تنهایی کفایت نمیکند. درمانهای جراحی کمکی از جمله برداشت استخوان محیطی (استئوتومی) یا برش کیست به همراه استخوان احاطهکننده آن (به صورت یک تکه) علاوه بر انوکلیشن پیشنهاد شدهاند. سایر درمانهای کمکی پیشنهاد شده عبارتند از: سرمادرمانی (Cryotherapy) با نیتروژن مایع و استفاده از محلول تثبیتکننده کارنوی (Carnoy) در محل حفره کیست بعد از انوکلیشن که در هر دوی آنها تلاش بر آن است تا از عود بافت باقیمانده جلوگیری شود.
اهداف
ارزیابی شواهد در دسترس در رابطه با مقایسه اثربخشی مداخلات برای درمان KCOT.
روش های جستجو
ما در تعدادی از پایگاههای اطلاعاتی الکترونیک به جستوجو پرداختیم که عبارتند از: مرکز ثبت کارآزماییهای گروه سلامت دهان در کاکرین (Cochrane Oral Health Group Trials Register) (تا 17 مارچ 2015)، پایگاه کارآزماییهای بالینی ثبت شده کاکرین (CENTRAL؛ Cochrane Central Register of Controlled Trials) (کتابخانه کاکرین (Cochrane library))؛ شماره 2؛ 2015)، MEDLINE از طریق Ovid (از 1946 تا مارچ 2015) و EMBASE از طریق Ovid (از 1980 تا 17 مارچ 2015).
ما برای یافتن کارآماییهای در حال اجرا، مرکز ثبت مؤسسه ملی سلامت ایالات متحده (US National Institutes of Health Trial Register) (در http://clinicaltrials.gov) و پلتفرم بینالمللی ثبت کارآزماییهای بالینی سازمان جهانی بهداشت (WHO International Clinical Trials Registry Platform) را جستوجو کردیم. به هنگام جستوجو در پایگاههای اطلاعاتی الکترونیک هیچ نوع محدودیتی در زبان و تاریخ انتشار اعمال نشد.
معیارهای انتخاب
کارآزماییهای تصادفیسازی و کنترل شده که به مقایسه یک نوع مداخله با نوعی دیگر با یا بدون درمان کمکی برای درمان KCOT پرداختهاند. بزرگسالان بالای 18 سال که وجود تومورهای منفرد KCOT در استخوانهای فک بالا یا پایین آنها با قطعیت تشخیص داده شده است. بیماران مبتلا به سندروم گورلین (Gorlin syndrome) تشخیصداده شده، از مطالعه خارج شدند.
گردآوری و تحلیل دادهها
نویسندگان این مطالعه نظاممند کارآزماییها را برای ورود به مطالعه غربالگری کردند. متن کامل کارآزماییهای مرتبط و آنهایی که انتظار میرفت مرتبط باشند، به دست آمد. اگر دادهها استخراج شده بود، از مدل اثر ثابت (fixed-effect model) برای تحلیل آنها استفاده میکردیم، اگرتفاوتهای بالینی اساسی میان مطالعات شناسایی شده بود، ما برنامهریزی کردیم تا با گروهبندی مطالعات بر اساس نوع اقدام از مدل اثر تصادفی (random-effects model) استفاده کنیم، به شرط آنکه حداقل چهار مطالعه یا بیشتر به متاآنالیز (meta-anlysis) وارد شوند، و نیز ناهمگونی بین مطالعات گردآوری شده را بررسی کردیم.
نتایج اصلی
هیچ کارآزمایی تصادفیسازی و کنترل شده که از نظر انطباق با معیارهای ورود، مناسب باشند، شناسایی نشد.
نتیجهگیریهای نویسندگان
هیچ کارآزمایی تصادفیسازی و کنترل شده که منتشر شده باشد و مرتبط با سوال مطالعه مروری نظاممند باشد، یافت نشد. بنابراین هیچ نتیجهگیری درباره اثربخشی یا عدم اثربخشی مداخلاتی که در این مطالعه مروری بررسی شد، نمیتوان به عمل آورد. برای ارزیابی روشهای درمان تومورهای KCOT، به کارآزماییهای تصادفیسازی و کنترل شده با طراحی خوب نیاز است.
خلاصه به زبان ساده
بهترین راه درمان برای یک نوع کیست استخوان فک به نام «تومور ادونتوژنیک کراتوسیستیک» چیست؟
سوال مطالعه مروری
این مطالعه مروری نظاممند با هدف ارزیابی اثرات مداخلات مختلف برای درمان یک نوع خاصی از کیست به نام تومور ادونتوژنیک کراتوسیستیک که عمدتا در استخوان فک پایینی اتفاق میافتد، طراحی شده است.
پیشینه
تومورهای ادونتوژنیک کراتوسیستیک (KCOT) کیستهای غیرسرطانی (حفرههای سربسته حاوی مایع یا هوا) با رشد سریع هستند که عمدتا در ناحیه استخوان فک پایینی ایجاد میشوند. آنها در نتیجه رشد باقیمانده بافت مربوط به رشد دندان به نام لامینای دندانی ایجاد میشوند. این تومور تقریبا نادر بوده و میتواند در هر سنی اتفاق افتد.
یکی از مشکلات اصلی در درمان KCOT این است که اگر آنها از طریق جراحی برداشته شوند، دوباره عود میکنند. کیستهای جدیدی ممکن است از هر لایه دیواره کیست که بعد از جراحی باقی میماند، به وجود آیند. این کیستهای عود کرده، با سرعتی سریع رشد میکنند. برخی از گزارشها نشان میدهند که از هر 10 مورد از این کیستها، 6 مورد بعد از درمان عود خواهند کرد.
درمان به منظور پیشگیری از عود، میتواند منجر به برداشته شدن مقدار قابلتوجهی از استخوان پیرامون کیست شود. این عمل خطرات احتمالی جدی (مانند آسیب زدن به رشتههای عصبی صورت و از دست رفتن شکل و عملکرد صورت) به همراه دارد. در حال حاضر درباره بهترین گزینه درمانی، عدم اطمینان وجود دارد.
ویژگیهای مطالعه
نویسندگان گروه سلامت دهان در کاکرین، مرور نظاممند مطالعات موجود را انجام دادند و شواهد تا تاریخ 17 مارچ 2015 بروز است. هیچ مطالعهای که به لحاظ مطابقت با معیارهای ورود به این مطالعه مروری نظاممند مناسب، یافت نشد.
نتایج کلیدی و کیفیت شواهد
این مطالعه مروری نظاممند نشان داد که هیچ شواهد با کیفیت بالایی از اثربخشی درمانهای در دسترس وجود ندارد. بنابراین برای کمک به پزشکان و بیماران به منظور انجام انتخابهای آگاهانه درباره گزینههای درمانی، به تحقیقات بیشتری نیاز است.