‌انتظار می‌رود استفاده از طب گیاهی چینی (CHM) از سوی زنانی که از علائم یائسگی رنج می‌برند و به دلیل نگرانی از بروز عوارض جانبی (AEs) ناشی از هورمون‌درمانی (HT) به دنبال جست‌وجوی شیوه‌های درمانی جایگزین هستند، افزایش یابد. حال آنکه برای نشان دادن اثربخشی و ایمنی آن‌ها نیاز به شواهد علمی وجود دارد.

ارزیابی اثربخشی و ایمنی طب گیاهی چینی در درمان علائم یائسگی

ما در پایگاه ثبت تخصصی کارآزمایی‌های کنترل‌شده گروه زنان و باروری در کاکرین (Gynaecology and Fertility Group's Specialised Register of controlled trials)، پایگاه کارآزمایی‌های بالینی ثبت شده کاکرین (CENTRAL؛ Cochrane Central Register of Controlled Trials؛ 2015؛ شماره 3)؛ MEDLINE؛ Embase؛ CINAHL؛ AMED؛ و PsycINFO (از زمان شروع به کار سایت تا مارچ 2015) به جست‌وجو پرداختیم. سایر پایگاه‌های اطلاعاتی جست‌وجو شده عبارت بودند از: کارآزمایی‌های کنترل شده معاصر، ISI Web of Science، چکیده‌ کنفرانس‌های منتشر شده در وب‌سایت دانشی موسسه اطلاعات علمی (ISI)، پایگاه اطلاعاتی LILACS؛ PubMed؛ پایگاه اطلاعاتی OpenSIGLE، و پایگاه اطلاعاتی ملی زیرساخت دانشی چین (CNKI؛ China National Knowledge Infrastructure database؛ از 1999 تا 2015). سایر منابع مورد جست‌وجو عبارت بودند از: فهرست مقالات و همچنین برقراری ارتباط مستقیم با نویسندگان.

کارآزمایی‌های تصادفی‌سازی و کنترل‌شده (RCTs؛ Randomised Controlled Trials) که به مقایسه اثربخشی طب گیاهی چینی با پلاسبو، هورمون درمانی، داروهای پزشکی، طب سوزنی یا قاعده دیگری از طب گیاهی چینی در زنان بالای 18 سال که از علائم یائسگی رنج می‌برند، پرداخته بودند.

2 نویسنده مطالعه مروری به صورت مستقل به ارزیابی صلاحیت 864 مطالعه برای ورود به مطالعه مروری پرداختند. استخراج داده‌ها توسط آن‌ها به اجرا درآمد و موارد اختلاف از طریق بحث‌های گروهی و شفاف‌سازی داده‌ها یا تماس مستقیم با نویسندگان مطالعات حل و فصل شدند. تجزیه و تحلیل‌های داده‌ای مطابق با راهنماهای سازمان همکاری کاکرین به اجرا درآمدند.

ما 22 RCT (شامل 2902 زن) را وارد مطالعه مروری کردیم. شرکت‌کنندگان دارای پیشینه نژادی متفاوتی بودند و اکثریت آن‌ها اصلیت چینی داشتند.
در مقایسه طب گیاهی چینی با پلاسبو (8 RCT)، شواهد کم یا هیچ گونه شواهدی مبنی بر اختلاف میان گروه‌ها در رابطه با برخی پیامدهای تجمیع شده وجود نداشت. این پیامدها عبارت بودند از: گُرگرفتگی در روز (میانگین تفاوت (MD): 0.00؛ 95% فاصله اطمینان (CI)؛ 0.88 - تا 0.89؛ 2 RCT؛ 199 زن؛ شواهد با کیفیت متوسط)، گُرگرفتگی در روز که به وسیله یک نمره گرگرفتگی کلی که در آن یک اختلاف یک درجه‌ای با یک گُرگرفتگی ملایم در روز برابری می‌کند، ارزیابی شد (MD: 0.81 - درجه؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 2.08 - تا 0.45؛ 3 RCT؛ 263 زن؛ شواهد با کیفیت پائین)؛ و علائم کلی وازوموتور (VMS) در ماه، اندازه‌گیری شده به وسیله پرسشنامه کیفیت زندگی تخصصی شده بر پایه منوپوز (یائسگی) (MENQOL، مقیاس 6-0) (MD: 0.42 - درجه؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 1.52 - تا 0.68؛ 3 RCT؛ 256 زن؛ شواهد با کیفیت پائین).
به علاوه، نتایج به دست آمده از مطالعات شخصی نشان دادند که هیچ شواهدی مبنی بر تفاوت میان گروه‌ها درباره گُرگرفتگی‌های روزانه ارزیابی شده بر اساس شدت (MD: 0.70 - درجه؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 1.00 - تا 0.40 - ؛ 1 RCT؛ 108 زن؛ شواهد با کیفیت متوسط) یا نمرات کلی ماهانه گُرگرفتگی (MD: 2.80 - درجه؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 8.93 - تا 3.33؛ 1 RCT؛ 84 زن؛ شواهد با کیفیت بسیار پائین) یا نمرات کلی روزانه تعریق در شب (MD: 0.07 درجه؛ 95% فاصله اطمینان (CI)؛ 0.19 - تا 0.33؛ 1 RCT؛ 64 زن؛ شواهد با کیفیت پائین)، یا نمرات کلی ماهانه تعریق در شب (MD: 1.30 درجه؛ 95% فاصله اطمینان (CI)؛ 1.76 - تا 4.36؛ 1 RCT؛ 84 زن؛ شواهد با کیفیت بسیار پائین) وجود نداشت. با وجود این، یک مطالعه که از نمایه کوپرمن (Kupperman) استفاده کرده بود، گزارش کرده که نمرات مربوط به علائم کلی ماهانه وازوموتور در گروه تحت درمان با طب گیاهی چینی کمتر بوده‌اند (MD: 4.79 - درجه؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 5.52 - تا 4.06 -؛ 1 RCT؛ 69 زن؛ شواهد با کیفیت پایین).
در مقایسه طب گیاهی چینی با هورمون‌درمانی (10 RCT)، فقط 2 کارآزمایی با استفاده از MENQOL، علائم ماهانه مربوط به وازوموتور را گزارش کرده بودند. در رابطه با اینکه آیا طب گیاهی چینی منجر به کاهش علائم وازوموتور شده یا نه، قطعیت وجود نداشت (MD: 0.47 درجه؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.50 - تا 1.44؛ 2 RCT؛ 127 زن؛ شواهد با کیفیت بسیار پائین).
عوارض جانبی در مطالعات منتخب به طور کامل گزارش نشده بودند. عوارض جانبی گزارش شده از سوی زنانی که تحت درمان با طب گیاهی چینی قرار گرفته بودند، عبارت بودند از: اسهال ملایم، حساس‌شدن پستان، ناراحتی معده و طعم ناخوشایند در دهان. عوارض گزارش شده به دلیل دقیق نبودن برآورد اثرات، قطعیت نداشتند: طب گیاهی چینی در مقابل پلاسبو (خطر نسبی (RR): 1.51؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.69 ؛تا 3.33؛ 7 RCT؛ 705 زن؛ I²= 40%)؛ طب گیاهی چینی در مقابل هورمون‌درمانی (RR: 0.96؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.66؛ تا 1.39؛ 2 RCT؛ 864 زن؛ I2= 0%)؛ و طب گیاهی چینی در مقابل داروهای خاص متعارف (از جمله فلوکستین (Fluoxetine) و استازولام (Estazolam))؛ ( RR؛ 0.20؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.03؛تا 1.17؛ 2 RCT؛ 139 زن؛ I²= 61%).

ما شواهد کافی به دست نیاوردیم که نشان دهند داروهای گیاهی چینی در تسکین علائم وازوموتور، نه بیشتر و نه کمتر از پلاسبو یا هورمون‌درمانی اثربخش باشند. اثرات در مورد ایمنی قطعیت نداشتند. کیفیت شواهد از بسیار پائین تا متوسط متغیر بودند. به مطالعات تصادفی‌سازی و کنترل شده با طرح پژوهشی خوب نیاز است.