پیشینه
غربالگری دندانپزشکی در مدرسه به معاینه بصری دهان کودکان در محیط مدرسه اشاره دارد که پس از آن والدین از وضعیت فعلی سلامت دهان فرزند خود و نیاز به درمان آنها آگاه میشوند. غربالگری در مدرسه قصد دارد که کودکان را در مراحل اولیه علائم بیماری تشخیص دهد، از اینرو مراقبتهای پیشگیریکننده و درمانی سلامت دهان را برای کودکان ارائه میکند. این یک بهروزرسانی از مرور اولیهایی است که نخستین بار در دسامبر 2017 منتشر شد.
اهداف
ارزیابی اثربخشی برنامههای غربالگری دندانپزشکی در مدرسه بر وضعیت کلی سلامت دهان و استفاده از خدمات دندانپزشکی.
روش های جستجو
متخصص اطلاعات سلامت دهان در کاکرین بانکهای اطلاعاتی زیر را جستوجو کرد: پایگاه ثبت کارآزماییهای سلامت دهان در کاکرین (تا 4 مارچ 2019)، پایگاه ثبت مرکزی کارآزماییهای کنترل شده کاکرین (CENTRAL ؛Cochrane Central Register of Controlled Trails، پایگاه ثبت مطالعات کاکرین، تا 4 مارچ 2019)؛ MEDLINE Ovid (از 1946 تا 4 مارچ 2019) و Embase Ovid (از 15 سپتامبر 2016 تا 4 مارچ 2019). برای کارآزماییهای در حال انجام، پایگاه ثبت کارآزماییهای موسسات ملی سلامت آمریکا (ClinicalTrials.gov) و پلتفرم بینالمللی ثبت کارآزماییهای بالینی سازمان جهانی بهداشت جستوجو شدند. هنگام جستوجو در پایگاههای اطلاعاتی الکترونیکی، هیچگونه محدودیتی از نظر زبان یا وضعیت انتشار اعمال نشد؛ بااینحال، به دلیل پروژه جستوجوی متمرکز کاکرین برای شناسایی تمام کارآزماییهای بالینی و اضافه کردن آنها به CENTRAL، جستوجو در Embase محدود به شش ماه گذشته بود.
معیارهای انتخاب
ما کارآزماییهای تصادفیسازی و کنترل شدهای (RCT ؛randomised controlled trail) (خوشهای یا موازی) را انتخاب کردیم که غربالگری دندانپزشکی را در مدرسه با عدم مداخله یا با یک نوع غربالگری در مقایسه با نوع دیگر آن ارزیابی کرده بودند.
گردآوری و تحلیل دادهها
ما از روشهای استاندارد روششناسی مورد انتظار کاکرین را استفاده کردیم.
نتایج اصلی
ما 7 کارآزمایی (5 کارآزمایی RCT خوشهای بودند) را با 20192 کودک 4 تا 15 ساله انتخاب کردیم. دوره پیگیری کارآزماییها، 3 تا 8 ماه بود. چهار کارآزمایی در انگلستان، دو کارآزمایی در هندوستان و یک مطالعه در ایالات متحده انجام شدند. ما دو کارآزمایی را در معرض خطر پائین سوگیری (bias)، دو کارآزمایی را در معرض خطر بالای سوگیری و سه کارآزمایی را در معرض خطر نامشخص سوگیری ارزیابی کردیم.
هیچکدام از کارآزماییها، دوره پیگیری طولانیمدتی برای تعیین اثرات ماندگار غربالگری دندانپزشکی در مدارس نداشتند.
هیچکدام از کارآزماییها نسبت کودکان مبتلا به پوسیدگی درمان نشده دندان یا دیگر بیماریهای دهانی، هزینه اثربخشی یا عوارض جانبی را گزارش نکردند.
چهار کارآزمایی، غربالگری سنتی را در مقابل عدم غربالگری ارزیابی کردند. ما برای پیامد «مراجعه به دندانپزشک» متاآنالیز (meta-analysis) انجام دادیم و نتایج غیرقطعی با ناهمگونی بالا یافتیم. بهنظر میرسد بخشی از ناهمگونی به دلیل طراحی مطالعه بود (سهRCT خوشهای و یک RCT در سطح فردی). ما قطعیت شواهد را به دلیل تناقض به «بسیار پائین» کاهش دادیم و قادر به نتیجهگیری از این مقایسه نیستیم.
دو RCT خوشهای (هر دو کارآزمایی دارای چهار بازو بودند) غربالگری مبتنی بر معیار را در مقابل عدم غربالگری ارزیابی کردند و برآورد اثر متقابل را با RR: 1.07 (%95 فاصله اطمینان (CI): 0.99 تا 1.16)، که نشاندهنده منفعت احتمالی غربالگری بود (شواهد با اطمینان پائین)، نشان دادند. هنگامی که غربالگری مبتنی بر معیار با غربالگری سنتی مقایسه شد، شواهدی وجود نداشت که نشان دهنده وجود تفاوت باشد (RR: 1.01؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.94 تا 1.08؛ شواهد با اطمینان بسیار پائین).
در یک کارآزمایی، معرفینامه اختصاصی (شخصی) با یک فرم ارجاع غیر اختصاصی مقایسه شد. نتایج به نفع فرم ارجاع اختصاصی با برآورد اثر RR: 1.39 (%95 فاصله اطمینان (CI): 1.09 تا 1.77) برای مراجعه به دندانپزشک عمومی و برآورد اثر RR: 1.90 (%95 فاصله اطمینان (CI): 1.18 تا 3.06) برای خدمات متخصصهای ارتودنسی بود (شواهد با اطمینان پائین).
یک کارآزمایی، غربالگری را با مکمل انگیزه با غربالگری بهتنهایی مقایسه کرد. احتمال مراجعه به دندانپزشکی بعد از غربالگری با مکمل انگیزه با برآورد اثر RR: 3.08 (%95 فاصله اطمینان (CI): 2.57 تا 3.71) بیشتر بود (شواهد با اطمینان پائین).
هیچکدام از کارآزماییها برای اثبات اثرات طولانیمدت غربالگری دندانپزشکی در مدرسه، پیگیری طولانیمدت نداشتند.
هیچکدام از این کارآزماییها اثربخشی هزینه و عوارض جانبی را گزارش نکردند.
نتیجهگیریهای نویسندگان
کارآزماییهایی که در این مطالعه مروری انتخاب شدند، تأثیرات کوتاه مدت غربالگری، و ارزیابی دوره پیگیری سه تا هشت ماه را ارزیابی کردند. ما شواهد با اطمینان بسیار پائینی یافتیم که به ما امکان نتیجهگیری در این مورد را نداد که آیا غربالگری سنتی دندانپزشکی در بهبود وضعیت دندانپزشکی نقش دارد یا خیر. ما شواهدی با اطمینان پائین یافتیم که نشان دادند غربالگری مبتنی بر معیار، ممکن است در مقایسه با عدم غربالگری، باعث افزایش مراجعه به دندانپزشک شود. بااینحال، در مقایسه با غربالگری سنتی هیچ شواهدی مبنی بر تفاوت در میزان مراجعه به دندانپزشکی وجود نداشت (شواهد با اطمینان بسیار پائین).
ما شواهد با اطمینان پائین یافتیم که نشان دادند فرم ارجاع شخصی یا اختصاصی، در مقایسه با عوامل مشابه غیر اختصاصی، مراجعه به دندانپزشک را بهبود میبخشد. ما همچنین شواهدی با اطمینان پائین یافتیم که نشان دادند غربالگری مکمل همراه با انگیزه (آموزش سلامت دهان و ارائه درمان رایگان) در مقایسه با غربالگری بهتنهایی مراجعه به دندانپزشک را بهبود میبخشد.
ما هیچ کارآزمایی که اثربخشی هزینه و عوارض جانبی غربالگری دندانپزشکی را در مدرسه نشان دهد، نیافتیم.
خلاصه به زبان ساده
برنامههای غربالگری دندانپزشکی مدرسه برای بهبود سلامت دهان در کودکان
هدف این مطالعه مروری چیست؟
هدف از این مطالعه مروری کاکرین این بود که ببینیم آیا غربالگری دندانپزشکی مدرسه، سلامت دهان را در کودکان بهبود میبخشد یا خیر؟ و اگر پاسخ مثبت است، بهترین روش غربالگری کدام است. برای پاسخ به این سوال، ما شش مطالعه مرتبط را یافتیم.
پیامهای کلیدی
شواهد کافی برای نتیجهگیری در مورد اینکه آیا غربالگری سنتی دندانپزشکی مدرسه در بهبود مراجعه به دندانپزشک نقش دارد یا خیر، وجود ندارد. برنامههای غربالگری دندانپزشکی مدرسه به همراه فرم ارجاع شخصی یا عناصر انگیزشی بیشتر احتمالا توانایی بهبود وضعیت دندانپزشکی را در کوتاهمدت دارند (پیگیری سه ماه تا دو سال). غربالگری براساس معیارهای اختصاصی ممکن است بهتر از عدم غربالگری باشد. بااینحال، مشخص نیست که آیا بهبود مراجعه به دندانپزشک منجر به بهبود سلامت دهان در کودکان میشود یا خیر. ما هنوز به مطالعاتی با کیفیت بالا نیاز داریم که تأثیر غربالگری را بر سلامت دهان طی دورههای طولانی اندازهگیری کنند.
چه چیزی در این مطالعه مروری مورد بررسی قرار گرفت؟
بیماریهای دهان، بهویژه پوسیدگی دندان، کودکان را در سراسر جهان تحت تاثیر قرار میدهند. اگر این بیماریها کنترل نشوند، سلامت دهان به تدریج کاهش مییابد و بهطور کلی بر سلامت عمومی کودکان تاثیر میگذارد. همچنین این موضوع دارای بار مالی در سطح خانواده و جامعه است.
غربالگری دندانپزشکی مدرسه، معیار بهداشت عمومی است که با معاینه دهان کودکان در محیط مدرسه و بهدنبال آن اطلاع والدین از وضعیت دهان و نیازهای درمانی فرزند خود انجام میشود. هدف غربالگری، شناسایی نگرانیهای سلامت دهان در مراحل اولیه است و اینکه والدین در صورت لزوم سریعا به دنبال درمان باشند. موضوع این است که آیا غربالگری واقعا سلامت دهان را در کودکان بهبود میبخشد یا خیر.
نتایج اصلی این مطالعه مروری چه هستند؟
ما شش مطالعه مرتبط را یافتیم که 19498 کودک در تجزیهوتحلیل انتخاب شدند. چهار مطالعه در انگلستان و دو مطالعه در هندوستان انجام گرفت. کودکان در این مطالعات 4 تا 15 ساله بودند. مطالعات، کودکانی را که در مدرسه غربالگری شدند با کودکانی که از لحاظ سلامت دهان غربالگری نشدند و به دندانپزشک مراجعه نمودند، مقایسه کردند. مطالعات همچنین یک نوع غربالگری را با نوع دیگر مقایسه کردند (بهعنوان مثال، تغییرات در معاینه بالینی یا روند ارجاع).
از آنجاییکه ما اطمینان شواهد را بسیار پائین ارزیابی کردیم، مطمئن نیستیم که آیا غربالگری دندانپزشکی سنتی مدرسه باعث بهبود مراجعه به دندانپزشک میشود یا خیر.
بهنظر میرسد که غربالگری براساس معیارهای خاص (بهعنوان مثال عدم ثبت توسط یک دندانپزشک) در بهبود مراجعه به دندانپزشک در مقایسه با عدم غربالگری (شواهد با اطمینان پائین) مؤثرتر باشد، اما ممکن است بین غربالگری بر پایه شخصی و غربالگری عمومی تفاوتی وجود نداشته باشد (شواهد با اطمینان بسیار پائین).
بهنظر میرسد که یک فرم ارجاع شخصی به والدین، مراجعه به دندانپزشک را بهبود میبخشد (شواهد با اطمینان پائین).
بهنظر میرسد که غربالگری بههمراه انگیزه در رابطه با آموزش سلامت و ارائه درمان رایگان، مراجعه به دندانپزشک را بهبود میبخشد (شواهد با اطمینان پائین).
هر شش مطالعه، کودکان را به مدت سه تا هشت ماه پس از دریافت غربالگری، پیگیری کردند. بنابراین ما نمیدانیم که آیا منافع غربالگری در طول زمان ادامه خواهد داشت یا خیر.
ما کارآزماییهایی را نیافتیم که اثربخشی هزینه این برنامهها یا هر گونه عوارض جانبی را بررسی کرده باشند.
این مطالعه مروری تا چه تاریخی بهروزرسانی شده است؟
ما مطالعات منتشر شده را تا 15 مارچ 2017 جستوجو کردیم.