پیشینه
مایع درمانی (fluid therapy) یکی از مداخلات اصلی ارائهشده برای بیماران شدیدا بدحال است، اگرچه در مورد نوع محلول، توافق کلی وجود ندارد. در میان محلولهای کریستالوئیدی، سالین 0.9% معمولا تجویز میشود. محلولهای بافرشده (buffered solutions) ممکن است مزایای تئوریکی اندکی داشته باشند (اسیدوز متابولیک کمتر، اختلال الکترولیتی کمتر) اما ارتباط بالینی این موارد همچنان ناشناخته است.
اهداف
ارزیابی اثرات محلولهای بافرشده در مقابل سالین 0.9% برای احیا در بزرگسالان و کودکان شدیدا بدحال.
روش های جستجو
ما تا جولای 2018 پایگاههای اطلاعاتی زیر را جستوجو کردیم: CENTRAL؛ MEDLINE؛ Embase؛ (CINAHL) Cumulative Index to Nursing and Allied Health Litreture و چهار پایگاه ثبت کارآزمایی. ما منابع را کنترل کردیم، جستوجوی استنادی مقالات مرتبط را رو به عقب و رو به جلو انجام دادیم و برای شناسایی مطالعات اضافی با نویسندگان مطالعه تماس گرفتیم. ما هیچ محدودیتهای زبانی اعمال نکردیم.
معیارهای انتخاب
ما کارآزماییهای تصادفیسازی و کنترلشده (RCTs ؛randomised controlled trails) را با طرح موازی یا متقاطع که به بررسی محلولهای بافرشده در مقابل سالین 0.9% داخل وریدی در یک مرکز مراقبتهای ویژه (احیا یا نگهدارنده) پرداخته بودند، وارد کردیم. ما مطالعات مربوط به شرکتکنندگان مبتلا به بیماری بحرانی (از جمله تروما و سوختگی) یا شرکتکنندگان شدیدا بدحال را که در همان زمان تحت عمل جراحی اورژانسی قرار گرفته و نیاز به مایع درمانی داخل وریدی داشتند، وارد کردیم. ما مطالعات مربوط به بزرگسالان و کودکان را وارد کردیم. ما مطالعات دارای بیش از دو بازو را که همه معیارهای ورود را داشتند، وارد کردیم. ما مطالعات انجام شده را در مورد افراد تحت عمل جراحی انتخابی و مطالعات را با مداخلات چندگانه در بازوی مشابه خارج کردیم.
معیارهای انتخاب
گردآوری و تحلیل دادهها
ما از روشهای استاندارد روششناسی کاکرین استفاده کردیم. ما اثرات مداخله خود را با استفاده از مدلهای اثرات تصادفی ارزیابی کردیم، اما هنگامیکه یک یا دو کارآزمایی، شامل 75% از شرکتکنندگان تصادفیسازی شده بودند، ما از مدلهای اثر ثابت استفاده کردیم. ما پیامدها را با 95% فواصل اطمینان (CI) گزارش کردیم.
نتایج اصلی
ما 21 RCT را وارد کردیم (20213 شرکتکننده) و سه مطالعه در حال انجام را شناسایی کردیم. 3 RCT با 19054 شرکتکننده (94.2%) مشارکت داشتند. 4 RCT (402 شرکتکننده) در کودکان مبتلا به کم آبی (dehydration) شدید و سندرم شوک دنگ (dengue shock syndrome) انجام شد. 14 کارآزمایی نتایج مربوط به مرگومیر و 9 کارآزمایی آسیب حاد کلیوی را گزارش کردند. 16 مورد، کارآزماییهایی را وارد کردند که در میان بزرگسالان انجام شدند، 4 کارآزمایی در جمعیت کودکان انجام شد و 1 کارآزمایی بهعنوان معیار ورود، محدودیتی روی حداقل یا حداکثر سن قرار نداد. 8 مطالعه شامل 19218 شرکتکننده دارای کیفیت روششناسی بالا ارزیابی شدند (کارآزماییها در حوزههای زیر دارای خطر کلی پایین سوگیری (bias) بودند: پنهانسازی تخصیص، کورسازی شرکتکنندگان / ارزیابان، دادههای ناقص پیامد و گزارشدهی انتخابی) و در کارآزماییهای باقیمانده، نوعی از سوگیری وارد شد یا نتوانستیم سوگیری را رد کنیم.
ما هیچ شواهدی مبنی بر تاثیر محلولهای بافر بر میزان مرگومیر در بیمارستان نیافتیم (نسبت شانس (OR): 0.91؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.83 تا 1.01؛ 19664 شرکتکننده؛ 14 مطالعه؛ شواهد با قطعیت بالا). بر اساس میزان مرگومیر 119 مورد به ازای هر 1000 نفر، محلولهای بافر میتوانند میزان مرگومیر را به 21 مورد به ازای هر 1000 نفر کاهش دهند یا میتوانند مرگومیر را به 1 مورد به ازای هر 1000 نفر افزایش دهند. بههمینترتیب، ما هیچ شواهدی مبنی بر تاثیر محلولهای بافر بر آسیب کلیوی حاد نیافتیم (OR: 0.92؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.84 تا 1.00؛ 18701 شرکتکننده؛ 9 مطالعه؛ شواهد با قطعیت پایین). براساس میزان 121 مورد به ازای هر 1000 نفر، محلولهای بافر میتوانند میزان آسیب کلیوی حاد را به 19 مورد به ازای هر 1000 نفر کاهش دهند، یا منجر به عدم تفاوت در میزان آسیب کلیوی حاد شوند.
محلولهای بافر تاثیری بر اختلال عملکردی سیستم ارگان را نشان ندادند (OR: 0.80؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.40 تا 1.61؛ 266 شرکتکننده؛ 5 مطالعه؛ شواهد با قطعیت بسیار پایین). شواهد مربوط به تاثیر محلولهای بافر بر اختلالات الکترولیتی متغیر بود: پتاسیم (میانگین تفاوت (MD): 0.09؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.10- تا 0.27؛ 158 شرکتکننده؛ 4 مطالعه؛ شواهد با قطعیت بسیار پایین). کلراید (MD: 3.02-؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 5.24- تا 0.80-؛ 351 شرکتکننده؛ 7 مطالعه؛ شواهد با قطعیت بسیار پایین). pH (MD: 0.04؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.02 تا 0.06؛ 200 شرکتکننده؛ 3 مطالعه؛ شواهد با قطعیت بسیار پایین)؛ و بیکربنات (MD: 2.26؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 1.25 تا 3.27؛ 344 شرکتکننده؛ 6 مطالعه؛ شواهد با قطعیت بسیار پایین).
نتیجهگیریهای نویسندگان
ما هیچ تاثیری از محلولهای بافر در پیشگیری از مورتالیتی در بیمارستان در مقایسه با محلولهای سالین 0.9% در بیماران شدیدا بدحال نیافتیم. قطعیت شواهد برای این یافته بالا بود، که نشان میدهد تحقیقات بیشتر، تفاوت اندک یا عدم تفاوت در مورتالیتی را نشان خواهد داد. اثرات محلولهای بافر و محلولهای سالین 0.9% در پیشگیری از آسیب کلیوی حاد در این شرایط مشابه بود. قطعیت شواهد برای این یافته پایین بود، و تحقیقات بیشتر میتواند این نتیجهگیری را تغییر دهد. بیماران درمانشده با محلولهای بافر، سطوح کلراید پایینتر، سطوح بیکربنات بالاتر و pH بالاتری را نشان دادند. قطعیت شواهد برای این یافتهها بسیار پایین بود. تحقیقات آینده باید پیامدهای بیمار- محور مانند کیفیت زندگی را بررسی کنند. سه مطالعه در حال انجام پس از انتشار و ارزیابی ممکن است نتیجهگیریهای این مرور را تغییر دهند.
خلاصه به زبان ساده
محلولهای بافر در مقابل سالین 0.9% برای احیا در بزرگسالان و کودکان شدیدا بدحال
پیشینه
مایعدرمانی داخل وریدی بهعنوان سنگ بنای درمان برای طیف گستردهای از بیماریهای شدید عمل میکند. دانستن تاثیر آن از نظر پیامدهای بالینی موضوع مهمی است. در مورد اینکه آیا استفاده از سالین 0.9% ممکن است منجر به مرگومیر بالاتری در میان بیماران تحت بستری شود یا منجر به بدتر شدن عملکرد کلیه آنها شود، تردیدهایی وجود دارد.
هدف از این مرور کاکرین این بود که بدانیم آیا مایعدرمانی با محلولهای بافر (محلول نمک مبتنی بر آب (سالین) با یک بافر برای حفظ pH ثابت) در مقایسه با سالین 0.9% منجر به مرگومیرهای بیمارستانی کمتر و آسیب کمتر به کلیهها در بزرگسالان و کودکان شدیدا بدحال میشود یا خیر.
ویژگیهای مطالعه
ما 21 مطالعه را یافتیم که در میان کودکان و بزرگسالان، با مجموع 20213 شرکتکننده انجام شد. این مطالعات، محلولهای بافر را با محلولهای سالین 0.9% برای بزرگسالان و کودکان شدیدا بدحال (شامل افراد مبتلا به سپسیس، تروما، سوختگی یا شوک) که جراحی برنامهریزی شده نداشتند، مقایسه کردند. ما کارآزماییهایی را که شرکتکنندگان تحت عمل جراحی برنامهریزی شده (انتخابی) داشتند، خارج کردیم. این مطالعات در 13 کشور انجام شدند.
منابع مالی مطالعه
دوازده مورد از مطالعات واردشده توسط دولتها یا سازمانهای غیر انتفاعی حمایت مالی دریافت کردند، دو مطالعه بودجه مختلط دریافت کردند، یک مطالعه توسط شرکتی حمایت مالی دریافت کرده بود که نقش آن مشخص نشده بود و شش مطالعه در مورد منابع مالی خود اطلاعاتی را ارائه نکردند.
نتایج اصلی
به نظر نمیرسد که محلولهای بافر در مقایسه با سالین 0.9% باعث کاهش مرگومیرهای بیمارستانی یا بدتر شدن عملکرد کلیهای (کلیه) در بزرگسالان و کودکان شدیدا بدحال شوند.
این مرور نشان میدهد که وقتی بیماران شدیدا بدحال، محلولهای بافر را در مقایسه با سالین 0.9% دریافت کردند:
1- محلولهای بافر تفاوت اندک یا عدم تفاوت را در مرگومیر کلی ایجاد کردند (19664 شرکتکننده؛ 14 مطالعه؛ شواهد با قطعیت بالا).
2- محلولهای بافر احتمالا ممکن است تفاوت اندک یا عدم تفاوت در کاهش تعداد بیماران با بدتر شدن عملکرد کلیه ایجاد کنند (18701 شرکتکننده؛ 9 مطالعه؛ شواهد با قطعیت پایین)؛ و
3- ما مطمئن نیستیم که آیا محلولهای بافر باعث کاهش اختلال در ارگانهای دیگر (مانند عملکرد ریه، کبد، یا مغز)، اختلالات الکترولیتی (افزایش یا کاهش کلراید یا سدیم یا نمکهای دیگر) و نیاز به دریافت ترانسفیوژن خون میشوند یا خیر زیرا قطعیت شواهد بسیار پایین ارزیابی شده است.
هیچ یک از مطالعات به بررسی از دست دادن خون، اختلالات لخته شدن (مربوط به خطر خونریزی یا لخته شدن) و کیفیت زندگی نپرداختند.
نتایج از لحاظ نقاط زمانی که در آن گزارش شدند، واحد اندازهگیری مورد استفاده و معیارهای گزارششده متفاوت هستند. مقدار کل مایعات ارائهشده بهعنوان مایع-درمانی ثبت نشد. فقط چهار مطالعه کودکان را وارد کردند. این کودکان نسبت به شرکتکنندگان واردشده در کارآزماییهای بزرگسالان کمتر بیمار بودند و آسیب کلیوی گزارش نشد. سه مطالعه در حال انجام پس از انتشار و ارزیابی ممکن است نتیجهگیریهای این مرور را تغییر دهند.
این مطالعه مروری چقدر بهروز است؟
ما به جستوجوی مطالعاتی پرداختیم که تا جولای 2018 منتشر شده بودند.