پیشینه
درد مزمن، دردی که بیش از سه ماه طول میکشد، شایع بوده و اغلب درمان شرایط که میتواند بهطور قابلتوجهی بر عملکرد و کیفیت زندگی تاثیر بگذارد، مشکل است. درمان معمولا شامل رویکردهای دارویی و غیردارویی است. تحریک الکتریکی عصب از راه پوست (TENS) یک درمان کمکی غیردارویی است که اغلب توسط متخصصین بالینی توصیه میشود و اغلب توسط افراد مبتلا به درد مورد استفاده قرار میگیرد.
اهداف
ارایه مرور اجمالی از شواهد به دست آمده از مرورهای کاکرین در ارتباط با اثربخشی TENS برای کاهش درد در بزرگسالان مبتلا به درد مزمن (به جز سردرد یا میگرن)
ارایه مرور اجمالی از شواهد به دست آمده از مرورهای کاکرین در ارتباط با ایمنی TENS برای کاهش درد در بزرگسالان مبتلا به درد مزمن (به جز سردرد یا میگرن)
شناسایی منابع احتمالی ناهمگونی در رویکردهای اتخاذ شده برای ارزیابی شواهد مربوط به TENS برای درد مزمن (به جز سردرد و میگرن) در کتابخانه کاکرین با نگاهی به استراتژیهای توصیه شده برای بهبود سازگاری در روششناسی و گزارشدهی.
برجسته کردن حوزههای عدم قطعیت باقیمانده در رابطه با اثربخشی TENS برای درد مزمن (به استثنای سردرد و یا میگرن) با نگاهی به استراتژیهای توصیه شده برای کاهش هر گونه عدم اطمینان.
روش های جستجو
ما بانک اطلاعاتی مرورهای سیستماتیک کاکرین (CDSR)، در کتابخانه کاکرین، را در تمام سالها تا شماره 11 از 12، سال 2018، جستوجو کردیم.
معیارهای انتخاب
دو نویسنده بهطور مستقل از هم نتایج جستوجوی الکترونیکی را براساس عنوان و چکیده در برابر معیارهای ورود/ خروج غربالگری کردند. ما تمامی مرورهای کاکرین را از کارآزماییهای تصادفیسازی و کنترل شده (RCTs ؛randomised controlled trails) در نظر گرفتیم که اثربخشی TENS را در افراد مبتلا به درد مزمن ارزیابی کردند. مطالعات مروری در صورتی وارد شدند که: TENS در مقابل TENS ساختگی؛ TENS در برابر مراقبت معمول یا عدم درمان/ کنترل لیست انتظار؛ TENS بهعلاوه مداخله فعال در مقابل مداخله فعال بهتنهایی؛ مقایسهها بین انواع مختلف TENS؛ یا TENS که با استفاده از پارامترهای مختلف تحریک ارائه شدند، ارزیابی شدند.
گردآوری و تحلیل دادهها
دو نویسنده بهطور مستقل از هم دادههای مرتبط را استخراج کردند، کیفیت مرور را با استفاده از چکلیست AMSTAR ارزیابی کردند و در جایی که به مرورهای فردی نیاز بود، قضاوتهای سیستم GRADE (نظام درجهبندی کیفیت شواهد و قدرت توصیهها) را بکار گرفتند. پیامدهای اولیه ما شامل شدت درد و طبیعت/ بروز عوارض جانبی بود؛ پیامدهای ثانویه ما شامل ناتوانی، کیفیت زندگی مرتبط با سلامت، استفاده از داروی مسکن و احساس کلی شرکتکننده از تغییر بود.
نتایج اصلی
ما نه مرور را وارد کردیم که به بررسی استفاده از TENS در افراد مبتلا به درد مزمن تعریف شده یا در افراد مبتلا به شرایط مزمن مرتبط با دردهای در جریان پرداخته بودند. یک مرور، TENS را برای درد مرتبط با فانتوم (phantom) یا استامپ (stump) در افرادی بررسی کرد که به دنبال قطع عضو دچار این عارضه شده بودند، اما هیچ مطالعهای را وارد نکرده بودند. بنابراین ما دادهها را از هشت مرور استخراج کردیم که نماینده 51 مورد RCT مرتبط با TENS، با حضور 2895 شرکتکننده در مقایسه TENS بودند که در این مطالعات وارد شده بودند.
مرورهای وارد شده، روشهای غیرمتناقض را دنبال کرده بودند و نمرات کلی بالایی را در چکلیست AMSTAR به دست آورده بودند. شواهد گزارششده در هر مرور، بهطور ثابتی با کیفیت بسیار پایین رتبهبندی شدند. با استفاده از ارزیابی خطر سوگیری نویسندگان مرور، محدودیتهای روششناختی قابلتوجهی در مطالعات وارد شده وجود داشت؛ و برای تمامی مرورها، حجمهای نمونه بهطور پیوسته کوچک بودند (اکثر مطالعات شامل کمتر از 50 شرکتکننده در هر گروه بودند).
شش مورد از هشت مرور، یک سنتز روایی (narrative synthesis) را از مطالعات وارد شده ارایه دادند. دو مرور، آنالیز ترکیبی را گزارش دادند.
پیامدهای اولیه و ثانویه
یک مرور اثر مفید TENS را در برابر درمان ساختگی، در کاهش شدت درد در یک مقیاس صفر تا 10 گزارش کردند (MD: 1.58-؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 2.08- تا 1.09-؛ P < 0.001؛ I² = %29؛ P = 0.22؛ 5 مطالعه؛ 207 شرکتکننده). با این حال، به دلیل محدودیتهای قابل توجه روششناسی و دقت، کیفیت شواهد بسیار پائین بود. مرور دوم، شدت درد را با استفاده از آنالیز ترکیبی از درهمآمیختن نتایج مطالعاتی که TENS را در برابر درمان ساختگی مقایسه کرده، با نتایج به دست آمده از مطالعاتی که TENS را در برابر عدم درمان مقایسه کردند، گزارش کردند (SMD: 0.85-؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 1.36- تا 0.34-؛ P = 0.001؛ I² = %83؛ P < 0.001). این آنالیز ترکیبی، به دلیل محدودیتهای قابل توجه روششناسی، ناسازگاری و عدم دقت بین کارآزماییها، کیفیت بسیار پائینی را از شواهد نشان میداد. ما رویکرد ترکیب دادههای درمان ساختگی و عدم درمان را مشکلساز ارزیابی کردیم، زیرا ما پیشبینی میکنیم که این مقایسهها میتوانند اثرات واقعی متفاوتی را تخمین بزنند. تمامی مرورهای باقیمانده نیز شدت درد را به عنوان یک معیار پیامد گزارش کردند؛ بااینحال دادهها فقط در فرم روایی مرور ارایه شدند.
به دلیل محدودیت روششناسی و فقدان دادههای قابلاستفاده، ما قادر به ارائه هیچ گزارش معنیداری در مورد پیامدهای اولیه باقیمانده در رابطه با ماهیت/ بروز عوارض جانبی و نه برای پیامدهای باقیمانده ثانویه: ناتوانی، کیفیت زندگی مرتبط با سلامت، استفاده از داروی مسکن و احساس کلی شرکتکننده از تغییر برای هر مقایسه نبودیم.
ما دریافتیم که مرورهای وارد شده در زمان ارزیابی شواهد از مطالعات TENS، تعدادی ناهماهنگی داشتند. رویکردها به ارزیابی خطر سوگیری حول محور کورسازی شرکتکننده، پرسنل و ارزیابیکننده پیامد، شاید بارزترین حیطه تفاوت در میان مرورهای وارد شده بودند. ما همچنین تغییرپذیری گستردهای را از لحاظ معیارهای پیامد اولیه و ثانویه و معیارهای ورود/ خروج برای مطالعات، با در نظر گرفتن مطالعات وارد شدهای که اثرات فوری مداخلات منفرد را ارزیابی کردند، نشان دادیم.
نتیجهگیریهای نویسندگان
ما دریافتیم که کیفیت روششناسی مرورها خوب بودهاست اما کیفیت مدارک موجود در آنها بسیار پایین بود. بنابراین ما قادر به نتیجهگیری با هیچ اعتمادی نیستیم که در افراد با درد مزمن، TENS برای کنترل درد، ناتوانی، کیفیت زندگی مرتبط با سلامت، استفاده از داروهای مسکن، یا تاثیر کلی تغییر، مضر است یا مفید. ما توصیههایی را با توجه به طرحهای مطالعات آینده TENS ارائه میکنیم که ممکن است بهطور معنیداری عدمقطعیت مربوط به اثربخشی این درمان را در افراد مبتلا به درد مزمن کاهش دهد.
خلاصه به زبان ساده
تحریک الکتریکی عصب از راه پوست (TENS) برای درد مزمن - مرور اجمالی بر مرورهای کاکرین
حرف آخر
برای افراد مبتلا به درد مزمن، این مرور اجمالی بر مرورهای کاکرین دریافت که نمیتوان با اطمینان بیان کرد آیا TENS در مقایسه با TENS ساختگی، مراقبت معمول/ عدم درمان یا هنگامیکه TENS با درمان فعال دیگری ترکیب میشود، در مقابل درمان فعال بهتنهایی، موثر است یا خیر. ما قادر به پیدا کردن هیچ شواهد قابلاعتمادی نبودیم که اثربخشی TENS هنگام استفاده از حالتهای ارائه متفاوت (به عنوان مثال، فرکانس، شدت و یا الکترود متفاوت) تغییر میکند یا خیر.
پیشینه
درد مزمن (درد بیش از سه ماه) با گسترهای از شرایط رایج در ارتباط است و میتواند درمان اثربخش آن دشوار باشد. TENS یک درمان معمول برای شرایط درد است و شامل استفاده از یک واحد باتری کوچک عملکردی برای اعمال جریان الکتریکی با شدت پایین به بدن با استفاده از الکترودهای متصل به پوست میشود. این روش برای تسکین درد پیشنهاد میشود. TENS قبلا توسط تعدادی از مرورهای کاکرین مورد بررسی قرار گرفتهاست.
سوال مطالعه مروری
با شناسایی مرورهای کاکرین مرتبط با TENS برای وضعیتهای شایع درد مزمن، ما بررسی کردیم که آیا TENS در کاهش درد در بزرگسالان با درد مزمن (به جز سردرد یا میگرن) موثر است یا خیر.
ویژگیهای مطالعه
تا نوامبر 2018، ما 9 مورد مطالعه مروری واجد شرایط را برای ورود پیدا کردیم. هفت مرور به طور خاص TENS را برای درمان درد/ عملکرد در انواعی از شرایط مزمن در بزرگسالان بررسی کردند. ما همچنین یک مرور را وارد کردیم که به بررسی انواع روشهای الکتروتراپی برای درد گردن پرداخته و یک مرور که به بررسی مداخلات غیردارویی در افراد مبتلا به آسیب طناب نخاعی پرداخته بودند. هر دوی این مرورها شامل مطالعاتی درباره TENS بودند. اگرچه مرورهای وارد شده کیفیت بالایی داشتند، ما دریافتیم که کیفیت شواهد ارائه شده در مرورها بسیار پایین بودند.
نتایج اصلی
ما نمیتوانیم با اطمینان بیان کنیم که آیا TENS در تسکین درد در افرادی که درد مزمن دارند، موثر است یا خیر. این مساله به خاطر کیفیت بسیار پایین شواهد و تعداد کم شرکتکنندگان وارد شده در مطالعات این مرورها بود. مسایل مربوط به کیفیت، اندازه مطالعه و فقدان اطلاعات به این معنی است که ما قادر به ترسیم هرگونه نتیجهگیری در مورد مضرات یا اثرات جانبی یا اثر TENS بر ناتوانی، کیفیت زندگی مرتبط با سلامت، استفاده از داروهای تسکیندهنده درد یا احساس افراد از میزان تغییر در شرایط آنها نیستیم.