پیشینه
سازمان جهانی بهداشت درمانهای تناوبی پیشگیرانه را در دوران بارداری (IPTp) با سولفادوکسین (sulfadoxine) - پیریمتامین (pyrimethamine) برای مالاریا برای تمام زنان ساکن در نواحی با انتقال متوسط تا بالای انتقال مالاریا در آفریقا توصیه میکند. با وجود این، مقاومت انگلی نسبت به سولفادوکسین- پیریمتامین به طور پیوسته در برخی نواحی منطقه در حال افزایش بوده است. بهعلاوه، زنان آلوده به HIV که تحت درمان پروفیلاکسی کوتریموکسازول (cotrimoxazole) قرار دارند، به دلیل تداخلات بالقوه دارویی، نمیتوانند سولفادوکسین- پیریمتامین دریافت کنند. بنابراین، شناسایی داروهای جایگزین برای پیشگیری از مالاریا در دوران بارداری یک نیاز ضروری است. یک داروی کاندید مفلوکویین (mefloquine) است.
اهداف
ارزیابی اثرات مفلوکویین برای پیشگیری از مالاریا در زنان باردار، به ویژه، در ارزیابی:
• اثربخشی، ایمنی و تحملپذیری مفلوکویین برای پیشگیری از مالاریا در زنان باردار؛ و
• اثر وضعیت HIV، بارداری و استفاده از پشهبندهای آغشته به حشرهکش روی اثرات مفلوکویین.
روش های جستجو
ما تا 31 ژانویه 2018، در پایگاه ثبت تخصصی گروه بیماریهای عفونی در کاکرین، پایگاه ثبت مرکزی کارآزماییهای کنترلشده کاکرین
(CENTRAL ؛Cochrane Central Register of Controlled Trails) در کتابخانه کاکرین؛ MEDLINE؛ Embase؛ منابع علمی سلامت آمریکای لاتین و کارائیب (LILACS)؛ کتابخانه مالاریا در بارداری و 2 پایگاه ثبت کارآزمایی جستوجو کردیم. بهعلاوه، ما فهرست مطالعات را چک کرده و برای شناسایی مطالعات اضافی، دادههای منتشرنشده، گزارشهای محرمانه و دادههای خام از کارآزماییهای منتشرشده، با نویسندگان مطالعات تماس گرفتیم.
معیارهای انتخاب
کارآزماییهای تصادفیسازی و شبهتصادفیسازی و کنترلشدهای که به مقایسه مفلوکویین IPT یا پروفیلاکسی مفلوکویین در مقابل دارونما (placebo)، عدم درمان، یا رژیم دارویی جایگزین پرداخته بودند.
گردآوری و تحلیل دادهها
2 نویسنده مرور به طور مستقل از هم به غربالگری تمامی رکوردهای شناساییشده توسط استراتژی جستوجو، اعمال معیارهای ورود، ارزیابی خطر سوگیری (bias) و استخراج دادهها پرداختند. ما برای اخذ اطلاعات اضافی، هر زمان نیاز بود، با نویسندگان کارآزماییها تماس گرفتیم. پیامدهای دوتایی با استفاده از خطر نسبی (RRs ؛risk ratios)، پیامدهای کمی به صورت نسبت میزان بروز (IRRs ؛incidence rate ratios)، پیامدهای پیوسته با استفاده از اختلاف میانگین (MDs ؛mean differences) مقایسه شدند. ما همه مقادیر اثر را با 95% فواصل اطمینان (CIs) ارائه کردیم. ما قطعیت شواهد را برای پیامدهای اصلی آنالیز زیر با استفاده از رویکرد GRADE (نظام درجهبندی کیفیت شواهد و قدرت توصیهها) ارزیابی کردیم: مقدار پارازیت موجود در خون محیطی مادری هنگام زایمان، اپیزودهای مالاریای بالینی در طول بارداری، مالاریای جفت (placental malaria)، آنمی مادری در هنگام زایمان، کموزنی نوزاد در بدو تولد، سقط جنین و مردهزایی خودبهخودی، سرگیجه و تهوع.
نتایج اصلی
6 کارآمایی به اجرا درآمده بین سالهای 1987 و 2013 از تایلند (1)، بنین (Benin) (3)، گابن (Gabon) (1)، تانزانیا (Tanzania) (1)، موزامبیک (Mozambique) (2) و کنیا (Kenya) (1) که 8192 زن باردار را دربرمیگرفتند، با معیارهای ورود مطابقت داشتند.
2 کارآزمایی (با 6350 زن باردار آلودهنشده به HIV)، دو دوز IPTp را از مفلوکویین با 2 دوز IPTp از سولفادوکسین - پیریمتامین مقایسه کرده بودند. 2 کارآزمایی دیگر شامل 1363 زن آلوده به HIV، 3 دوز IPTp از مفلوکویین را بهعلاوه کوتریموکسازول با کوتریموکسازول مقایسه کرده بودند. یک کارآزمایی در میان 140 زن آلوده به HIV، 3 دوز IPTp از مفلوکویین را با کوتریموکسازول مقایسه کرده بود. در نهایت، یک کارآزمایی، که از 339 مورد ناشناخته از نظر ابتلا به HIV ثبتنام به عمل آورده بود، پروفیلاکسی مفلوکویین را با دارونما مقایسه کرده بود.
شرکتکنندگان را در مطالعات، زنان در هر مرحله از بارداری و از تمامی سنین (4 کارآزمایی) یا بیشتر از 18 سال (2 کارآزمایی) تشکیل میدادند. سن بارداری در زمان ثبتنام بیشتر از 20 هفته (1 کارآزمایی)، بین 16 و 28 هفته (3 کارآزمایی)، یا مساوی و کمتر از 28 هفته (2 کارآزمایی) بود. 2 کارآزمایی از 6 کارآزمایی، شرکتکنندگان و پرسنل را کورسازی کرده بود و فقط یک کارآزمایی دارای خطر پائین سوگیری تشخیص برای پیامدهای ایمنی بود.
IPTp‐mefloquine در مقایسه با سولفادوکسین- پیریمتامین، منجر به 35% کاهش در مقدار پارازیت موجود در خون محیطی مادری هنگام زایمان میشود (RR: 0.65؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.48 تا 0.86؛ 5455 شرکتکننده؛ 2 مطالعه؛ شواهد با قطعیت بالا) اما ممکن است دارای اثر کوچکی روی عفونتهای مالاریای جفت بوده یا اصلا اثری نداشته باشد (RR: 1.04؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.58 تا 1.86؛ 4668 شرکتکننده؛ 2 مطالعه؛ شواهد با درجه قطعیت پایین). مفلوکویین منجر به اختلاف کوچکی در بروز اپیزودهای مالاریای بالینی در طول بارداری شده یا اصلا اختلافی ایجاد نکرد (IRR: 0.83؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.65 تا 1.05؛ 2 مطالعه؛ شواهد با قطعیت بالا). مفلوکویین آنمی بارداری را هنگام زایمان کاهش داده بود (RR: 0.84؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.76 تا 0.94؛ 5469 شرکتکننده؛ 2 مطالعه؛ شواهد با قطعیت متوسط). دادهها نشاندهنده اختلاف کوچک یا عدم اختلاف در نسبتهایی از نوزادانی بود که با وزن کم متولد شده بودند (RR: 0.95؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.78 تا 1.17؛ 5641 شرکتکننده؛ 2 مطالعه؛ شواهد با قطعیت بالا) و نیز نشاندهنده اختلاف کوچک یا عدم اختلاف در نرخهای مربوط به مردهزایی یا سقط جنین خودبهخودی بودند (RR: 1.20؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.91 تا 1.58؛ 6219 شرکتکننده؛ 2 مطالعه؛ I2 = 0%؛ شواهد با قطعیت بالا). IPTp‐mefloquine استفراغ ناشی از مصرف دارو (RR: 4.76؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 4.13 تا 5.49؛ 6272 شرکتکننده؛ 2 مطالعه؛ شواهد با قطعیت بالا) و سرگیجه (RR: 4.21؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 3.36 تا 5.27؛ 6272 شرکتکننده؛ 2 مطالعه؛ شواهد با قطعیت بالا) را افزایش داده بود.
IPTp‐mefloquine به علاوه کوتریموکسازول در مقایسه با کوتریموکسازول، احتمالا منجر به 48% کاهش در مقدار پارازیت موجود در خون محیطی مادری در هنگام زایمان (RR: 0.52؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.30 تا 0.93؛ 989 شرکتکننده؛ 2 مطالعه؛ شواهد با قطعیت متوسط) و 72% کاهش در مالاریای جفت میشود (RR: 0.28؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.14 تا 0.57؛ 977 شرکتکننده؛ 2 مطالعه؛ شواهد با قطعیت بالا) اما دارای اثر کوچکی روی بروز اپیزودهای مالاریای بالینی در طول بارداری بوده یا اصلا اثری نداشته (IRR: 0.76؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.33 تا 1.76؛ یک مطالعه؛ شواهد با قطعیت بالا) و احتمالا هیچ تاثیری روی آنمی مادری هنگام زایمان (RR: 0.94؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.73 تا 1.20؛ 1197 شرکتکننده؛ 2 مطالعه؛ شواهد با قطعیت متوسط)، نرخهای کموزنی در بدو تولد (RR: 1.20؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.89 تا 1.60؛ 1220 شرکتکننده؛ 2 مطالعه؛ شواهد با قطعیت متوسط)، و نرخهای سقط جنین خودبهخودی و مردهزایی (RR: 1.12؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.42 تا 2.98؛ 1347 شرکتکننده؛ 2 مطالعه؛ شواهد با قطعیت بسیار پایین) ندارد. مفلوکویین با خطرات بالاتری از استفراغ ناشی از مصرف دارو (RR: 7.95؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 4.79 تا 18.13؛ 1055 شرکتکننده؛ یک مطالعه؛ شواهد با قطعیت بالا) و سرگیجه (RR: 3.94؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 2.85 تا 5.46؛ 1055 شرکتکننده؛ یک مطالعه؛ شواهد با قطعیت بالا) رابطه داشت.
نتیجهگیریهای نویسندگان
ملفوکویین نسبت به سولفادوکسین- پیریمتامین در زنان آلودهنشده با HIV یا پروفیلاکسی کوتریموکسازول روزانه در زنان باردار آلوده به HIV برای پیشگیری از عفونت مالاریا، اثربخشتر بود و با خطرات پایینتر آنمی مادری، عدم بروز عوارض جانبی روی پیامدهای بارداری (از جمله مردهزایی و سقط جنین)، و عدم تاثیر روی کموزنی نوزاد در بدو تولد و نارس بودن (prematurity) نوزاد رابطه داشت. با وجود این، بالا بودن نسبت عوارض جانبی ناشی از مصرف مفلوکویین مانع مهمی را پیشروی اثربخشی این دارو برای درمان پیشگیرانه مالاریا در زنان باردار قرار میدهد.
خلاصه به زبان ساده
مفلوکویین برای پیشگیری از بروز مالاریا در زنان باردار
هدف این مطالعه مروری چیست؟
هدف این مطالعه مروری کاکرین دانستن این بود که آیا داروی ضدمالاریای مفلوکویین (mefloquine)، برای پیشگیری از بروز مالاریا در زنان بارداری که در نواحی انتقال پایدار (stable transmission areas) زندگی میکنند، اثربخش و ایمن است یا خیر. ما برای کمک به یافتن پاسخ این سوال، 6 مطالعه مرتبط به دست آوردیم.
پیامهای کلیدی
داروی ضدمالاریای مفلوکویین، برای پیشگیری از بروز مالاریا در زنان باردار اثربخش است. این دارو از نظر پیامدهای جانبی بارداری، از جمله کموزنی نوزاد در بدو تولد، نارس بودن (prematurity)، مردهزایی و سقط جنین، و ناهنجاریهای مادرزادی ایمن بوده است. با وجود این، این دارو نسبت به سایر داروهای ضدمالاریا تحملپذیری بدتری دارد.
در این مرور چه موضوعی مطالعه شد؟
زنان باردار در مقابل عفونت مالاریا آسیبپذیر هستند، به ویژه زمانی که آنها مبتلا به HIV باشند. عواقب ابتلا به مالاریا در طول دوره بارداری میتواند شدید بوده و پیامدهای ضعیف سلامت را برای هر دوی زنان و کودکان آنها دربرگیرد. به همین دلیل، در نواحی اندمیک مالاریا با انتقال پایدار، توصیه میشود که زنان برای پیشگیری از عفونت مالاریا زیر پشهبند (mosquito bed‐nets) خوابیده و از داروهای اثربخش (از جمله سولفادوکسین (sulphadoxine) - پیریمتامین (pyrimethamine) یا کوتریموکسازول (cotrimoxazole) در صورت ابتلا به عفونت HIV) به عنوان پیشگیری شیمیایی در برابر مالاریا در طول دوران بارداری استفاده کنند.
این مطالعه مروری کاکرین اثرات مفلوکویین را برای پیشگیری از مالاریا در هم زنان باردار آلودهنشده با HIV و هم زنان باردار آلوده به HIV بررسی کرد.
نتایج کلیدی این مطالعه مروری کدام هستند؟
ما 5 مطالعه مرتبط اجراشده را در جنوب صحرای آفریقا و یک مطالعه اجراشده را در تایلند، بین سالهای 1987 و 2013 به دست آوردیم. این مطالعات مفلوکویین را با دارونما یا سایر داروهای ضدمالاریا که در سالهای اخیر برای پیشگیری از مالاریا در زنان باردار توصیه میشوند، مقایسه کرده بودند. مرور مطالعات نشان میدهد:
- پیشگیری شیمیایی با مفلوکویین در مقایسه با سولفادوکسین- پیریمتامین در زنان آلودهنشده با HIV:
• خطرات پارازیت موجود در خون محیطی مادری (وجود پارازیتهای مالاریا در خون زنان) و آنمی هنگام زایمان را کاهش میدهد؛
• هیچ اختلافی در شیوع پیامدهای جانبی مادری (از جمله کموزنی نوزاد در بدو تولد، نارس بودن، مردهزایی و سقط جنین، و ناهنجاریهای مادرزادی) و بروز اپیزودهای مالاریای بالینی در طول بارداری ایجاد نکرده؛ و
• خطرهای بروز عوارض جانبی ناشی از مصرف دارو شامل استفراغ، خستگی/ ضعف، و سرگیجه را افزایش میدهد.
- پیشگیری شیمیایی با مفلوکویین به علاوه کوتریموکسازول در مقایسه با پروفیلاکسی کوتریموکسازول بهتنهایی در زنان آلوده به HIV:
• خطر پارازیت موجود در خون محیطی مادری هنگام زایمان و خطر مالاریای جفت را کاهش میدهد؛
• هیچ اختلافی در شیوع پیامدهای جانبی بارداری (از جمله کموزنی نوزاد در بدو تولد، نارس بودن، مردهزایی و سقط جنین، و ناهنجاریهای مادرزادی) و بروز اپیزودهای مالاریای بالینی در طول بارداری ایجاد نکرده؛ و
• خطر بروز عوارض جانبی ناشی از مصرف دارو از جمله استفراغ و سرگیجه را افزایش میدهد.
در مجموع، نسبت بالای عوارض جانبی ناشی از مصرف مفلوکویین مانع مهمی را پیشروی اثربخشی این دارو برای درمان پیشگیرانه مالاریا در زنان باردار قرار میدهد.
این مطالعه مروری تا چه زمانی بهروز شده است؟
نویسندگان مطالعه مروری برای شناسایی مطالعات منتشرشده تا 31 ژانویه 2018 جستوجو کردند.