پیشینه
بیماری کرون (CD) یک وضعیت مزمن با واسطه سیستم ایمنی از التهاب ترانسمورال در دستگاه گوارشی است، که همراه با موربیدیتی قابلتوجه و کاهش کیفیت زندگی همراه است. سیستم اندوکانابینوئید (endocannabinoid) یک هدف بالقوه درمانی را برای کانابیس (cannabis) و کانابینوئیدها (cannabinoids) فراهم میکند و مدلهای حیوانی منفعتی را در کاهش التهاب نشان دادهاند. با این حال، شواهدی نیز وجود دارد که عوارض جانبی گذرا را مانند ضعف، سرگیجه و اسهال و خطر بالای جراحی را در افراد مبتلا به CD که از کانابیس استفاده میکنند، نشان میدهند.
اهداف
اهداف عبارت بودند از ارزیابی اثربخشی و ایمنی کانابیس و کانابینوئیدها برای القا و حفظ بهبودی در افراد مبتلا به CD.
روش های جستجو
ما MEDLINE؛ Embase؛ AMED؛ PsychonFO؛ پایگاه ثبت تخصصی گروه بیماریهای التهابی روده (IBD) در کاکرین؛ CENTRAL؛ ClinicalTrials.Gov و پایگاه ثبت کارآزماییهای بالینی اروپا را تا 17 اکتبر 2018 جستوجو کردیم. ما چکیده مقالات کنفرانس، منابع را جستوجو کردیم و برای یافتن انتشارهای آینده، با محققان در این زمینه تماس گرفتیم.
معیارهای انتخاب
کارآزماییهای تصادفیسازی و کنترلشدهای وارد شدند که به مقایسه هر نوع کانابیس یا مشتقات کانابینوئیدی آن (طبیعی یا صناعی) با دارونما (placebo) یا یک درمان فعال برای بزرگسالان مبتلا به بیماری کرون پرداختند.
گردآوری و تحلیل دادهها
دو نویسنده بهطور مستقل از هم نتایج جستوجو را غربالگری، دادهها را استخراج و سوگیری (bias) را با استفاده از ابزار خطر سوگیری کاکرین ارزیابی کردند. پیامدهای اولیه بهبود بالینی و عود بودند. بهبودی معمولا بر اساس شاخص فعالیت بیماری کرون (CDAI) کمتر از 150 تعریف شد. عود بیماری بهصورت CDAI بیش از 150 تعریف شد. پیامدهای ثانویه شامل معیارهای پاسخ بالینی، بهبودی آندوسکوپیک، پیشرفت آندوسکوپیک، بهبود هیستولوژیک، کیفیت زندگی، پروتئین واکنشی C (CRP) و میزان کالپروتکتین مدفوع، عوارض جانبی (AEs)، AEهای جدی، خروج از مطالعه به دلیل AEها، و عوارض وابسته به کانابیس و خروج از مطالعه بودند. ما خطر نسبی (RR) و 95% فاصله اطمینان (CI) متناظر را برای پیامدهای دوتایی محاسبه کردیم. برای پیامدهای پیوسته، میانگین تفاوت (MD) و 95% فاصله اطمینان (CI) را محاسبه کردیم. هنگامی که مداخلات، گروههای بیمار و پیامدها به اندازه کافی همسان بودند (از طریق توافق تعیین شدند)، دادهها برای تجزیهوتحلیل ترکیب شدند. دادهها بر اساس قصد درمان (intention‐to‐treat) تجزیهوتحلیل شدند و قطعیت کلی شواهد حمایتکننده از پیامدها با استفاده از معیارهای سیستم GRADE (نظام درجهبندی کیفیت شواهد و قدرت توصیهها) مورد ارزیابی قرار گرفتند.
نتایج اصلی
سه مطالعه (93 شرکتکننده) که کانابیس را در افراد مبتلا به CD فعال ارزیابی کردند، معیارهای ورود را داشتند. یک مطالعه در حال انجام نیز شناسایی شد. شرکتکنندگان در دو مطالعه، بزرگسالان مبتلا به بیماری کرون فعال بودند که حداقل یک درمان دارویی شکستخورده داشتند. معیار ورود برای مطالعه سوم نامشخص بود. هیچ مطالعهای شناسایی نشد که درمان کانابیس را در CD غیرفعال ارزیابی کند. این مطالعات، به علت تفاوت در داروهای مداخلهای ترکیب نشدند.
یک مطالعه کوچک (N = 21)، هشت هفته درمان را با سیگارهای کانابیس حاوی 115 میلیگرم D9-تتراهیدروکانابینول (THC) با سیگارهای دارونما حاوی کانابیس با حذف THC در شرکتکنندگان مبتلا به CD فعال مقایسه کرد. این مطالعه از نظر کورسازی و سایر سوگیریها، در معرض خطر بالای سوگیری ارزیابی شد (شرکتکنندگان کانابیس مسنتر از شرکتکنندگان دارونما بودند). اثرات کانابیس بر بهبودی بالینی نامشخص بود. 45% (11.5) از شرکتکنندگان گروه کانابیس در مقایسه با 10% (10.1) از شرکتکنندگان گروه دارونما، به بهبودی بالینی دست یافتند (RR: 4.55؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.63 تا 32.56؛ شواهد با قطعیت بسیار پایین). تفاوت در میزان پاسخ بالینی مشاهده شد (کاهش در نمره CDAI بیشتر از 100 نقطه). 91% (11.10) از شرکتکنندگان گروه کانابیس در مقایسه با 40% (10.4) از شرکتکنندگان گروه دارونما، به پاسخ بالینی دست یافتند (RR: 2.27؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 1.04 تا 4.97؛ شواهد با قطعیت بسیار پایین).
در گروه مصرفکننده سیگار کانابیس در مقایسه با دارونما، AEهای بیشتری مشاهده شد (RR: 4.09؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 1.15 تا 14.57؛ شواهد با قطعیت بسیار پایین). بهنظر میرسد که این AEها از نوع خفیف بوده و شامل خوابآلودگی، حالت تهوع، مشکلات مربوط به تمرکز، از دست دادن حافظه، سردرگمی و سرگیجه بودند. این مطالعه، AEهای جدی یا خروج از مطالعه را به دلیل AEها گزارش نکرد.
یک مطالعه کوچک (N = 22)، روغن کانابیس (5% کانابیدیول) را با روغن دارونما در افراد مبتلا به CD فعال مقایسه کرد. این مطالعه، از نظر سایر سوگیریها در معرض خطر بالای سوگیری ارزیابی شد (شرکتکنندگان گروه کانابیس بیشتر از شرکتکنندگان گروه دارونما احتمال داشت که سیگاری باشند). هیچ تفاوتی در میزان بهبودی بالینی وجود نداشت. 40% (10.4) از شرکتکنندگان گروه کانابیس در مقایسه با 33% (9.3) از شرکتکنندگان گروه دارونما، به بهبودی در 8 هفته دست یافتند (RR: 1.20؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.36 تا 3.97؛ شواهد با قطعیت بسیار پایین). هیچ تفاوتی در نسبت شرکتکنندگانی که یک عارضه جانبی جدی داشتند، وجود نداشت. 10% (10.1) از شرکتکنندگان در گروه روغن کانابیس در مقایسه با 11% (9.1) از شرکتکنندگان در گروه دارونما، یک عارضه جانبی جدی داشتند (RR: 0.90؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.07 تا 12.38؛ شواهد با قطعیت بسیار پایین). هر دو AE جدی، بدتر شدن بیماری کرون بود که نیاز به مداخله نجات داشت. این مطالعه، پاسخ بالینی، CRP، کیفیت زندگی یا خروج از مطالعه را به دلیل AE گزارش نکرد.
یک مطالعه کوچک (N = 50)، روغن کانابیس (15% کانابیدیول و THC 4%) را با دارونما در شرکتکنندگان مبتلا به CD فعال مقایسه کرد. این مطالعه در معرض خطر پایین سوگیری ارزیابی شد. تفاوت در نمرات اندازهگیریشده CDAI و کیفیت زندگی با ابزار SF‐36 مشاهده شد. میانگین نمره کیفیت زندگی پس از 8 هفته درمان در گروه روغن کانابیس 96.3 و در گروه دارونما، 79.9 بود (MD: 1.02؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 5.72 تا 27.08؛ شواهد با قطعیت پایین). پس از 8 هفته درمان، میانگین نمره CDAI در گروه روغن کانابیس 118.6 و در گروه دارونما 212.6 بود (MD: 94.00-؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 148.86- تا 39.14-؛ شواهد با قطعیت پایین). این مطالعه، بهبودی بالینی، پاسخ بالینی، CRP یا AEها را گزارش نکرد.
نتیجهگیریهای نویسندگان
اثرات کانابیس و روغن کانابیس بر بیماری کرون نامشخص است. بنابراین نمیتوان در مورد اثربخشی و ایمنی کانابیس و روغن کانابیس در بزرگسالان مبتلا به بیماری کرون فعال نتیجهگیری کرد. اثرات کانابیس یا روغن کانابیس در بیماری کرون خاموش مورد بررسی قرار نگرفته است. مطالعات بیشتر با تعداد شرکتکنندگان بیشتر، برای ارزیابی منافع و آسیبهای بالقوه کانابیس در بیماری کرون مورد نیاز است. مطالعات آینده باید اثرات کانابیس را در افراد مبتلا به بیماری کرون فعال و خاموش بررسی کنند. دوزهای مختلف کانابیس و روشهای مصرف آن باید بررسی شود.
خلاصه به زبان ساده
کانابیس و روغن کانابیس برای درمان بیماری کرون
بیماری کرون چیست؟
بیماری کرون یک وضعیت طولانیمدت است که منجر به التهاب دستگاه گوارشی میشود، و ممکن است در هر نقطهای از دهان تا مقعد رخ دهد. علائم رایج آن عبارتند از تب، اسهال، درد شکم و کاهش وزن. بیماری کرون با دورههایی از عود بیماری هنگامیکه افراد بهطور فعال دچار علائم هستند و دورههایی از بهبودی، هنگامیکه علائم متوقف میشوند، تشخیص داده میشود.
کانابیس و کانابینوئید چه هستند؟
کانابیس دارویی است که بهطور گسترده استفاده میشود و سیستم اندوکانابینوئید را تحت تاثیر قرار میدهد. کانابیس حاوی اجزای چندگانهای به نام کانابینوئید است. استفاده از کانابیس و روغن کانابیس حاوی کانابینوئیدهای خاص، باعث ایجاد اثرات ذهنی و فیزیکی مانند تغییر در ادراک حسی و هیجان و نشاط در هنگام مصرف میشود. بعضی از کانابینوئیدها، مانند کانابیدیول (cannabidiol)، اثر روانگردانی ندارند. کانابیس و کانابیدیول دارای خواص ضدالتهابی اندکی هستند که ممکن است به افراد مبتلا به بیماری کرون کمک کند.
محققان چه چیزی را مورد بررسی قرار دادند؟
محققان، این موضوع را بررسی کردند که آیا کانابیس برای درمان بزرگسالان مبتلا به بیماری کرون فعال یا بیماری کرون که در بهبودی است، بهتر از دارونما (به عنوان مثال یک قرص قند) است یا خیر.
پژوهشگران چه چیزی را یافتند؟
محققان بهطور گسترده منابع را تا 17 اکتبر 2018 جستوجو کردند و سه مطالعه را یافتند (93 شرکتکننده) که معیارهای ورود را داشتند. یک مطالعه در حال انجام نیز شناسایی شد. تمام مطالعات در اندازه، کوچک بوده و دارای مسائلی در رابطه با کیفیت بودند. یک مطالعه کوچک (21 شرکتکننده)، هشت هفته درمان را با سیگار کانابیس حاوی 115 میلیگرم D9-تتراهیدروکانابینول (THC) با سیگار دارونمای حاوی کانابیس با حذف THC در شرکتکنندگان مبتلا به بیماری کرون فعال که حداقل یک درمان دارویی شکستخورده داشتند، مقایسه کرد. اگر چه هیچ تفاوتی در میزان بهبودی بالینی مشاهده نشد، علائم بیماری کرون در اغلب شرکتکنندگان گروه کانابیس نسبت به شرکتکنندگان در گروه دارونما بهبود یافت.
عوارض جانبی زیادی در گروه سیگار کانابیس در مقایسه با دارونما مشاهده شد. این عوارض جانبی از نوع خفیف بوده و شامل خوابآلودگی، حالت تهوع، مشکلات مربوط به تمرکز، از دست دادن حافظه، سردرگمی و سرگیجه بود. شرکتکنندگان در گروه سیگار کانابیس، بهبودی در درد، اشتها و رضایت از درمان را گزارش کردند.
یک مطالعه کوچک (22 شرکتکننده) به مقایسه روغن کانابیس (10 میلیگرم کانابیدیول دو بار در روز) با روغن دارونما (بهعنوان مثال روغن زیتون) در شرکتکنندگان مبتلا به بیماری کرون فعال پرداخت که حداقل یک درمان دارویی شکست خورده داشتند. هیچ تفاوتی در میزان بهبودی بالینی مشاهده نشد. هیچ تفاوتی در عوارض جانبی جدی وجود نداشت. عوارض جانبی جدی عبارت بود از بدتر شدن بیماری کرون در یک شرکتکننده در هر گروه.
یک مطالعه کوچک (50 شرکتکننده) روغن کانابیس (حاوی 15% کانابیدیول و 4% THC) را با روغن دارونما در شرکتکنندگان مبتلا به بیماری کرون فعال مقایسه کرد. تفاوتهای مثبتی در شاخص فعالیت کیفیت زندگی و بیماری کرون مشاهده شد.
نتیجهگیریها
اثر کانابیس و روغن کانابیس بر بیماری کرون نامشخص است. نمیتوان در مورد منافع و آسیبهای (برای مثال عوارض جانبی) کانابیس و روغن کانابیس در بزرگسالان مبتلا به بیماری کرون نتیجهگیری قطعی کرد. اثرات کانابیس و روغن کانابیس در افراد مبتلا به بیماری کرون در بهبودی مورد بررسی قرار نگرفته است. مطالعات بیشتر با تعداد زیادی شرکتکننده برای ارزیابی منافع و آسیبهای بالقوه کانابیس در بیماری کرون مورد نیاز هستند. مطالعات آینده باید اثرات کانابیس را در افراد مبتلا به بیماری کرون فعال و غیرفعال بررسی کنند. دوزهای مختلف کانابیس و فرمولاسیون آنها (بهعنوان مثال روغن یا قرص کانابیس) باید بررسی شود.