پیشینه
مالتیپل اسکلروزیس (MS) یکی از علل اصلی ناتوانی مزمن نورولوژیکی، با بار ناتوانی بلندمدت قابلتوجه است که اغلب نیاز به توانبخشی جامع دارد.
اهداف
بررسی سیستماتیک شواهد بهدست آمده از مرورهای منتشرشده کاکرین در مورد کارآزماییهای بالینی برای خلاصهسازی شواهد مربوط به اثربخشی و ایمنی مداخلات توانبخشی برای افراد مبتلا به MS (pwMS)، برای بهبود پیامدهای بیمار، و تاکید بر شکافهای موجود در دانش.
روش های جستجو
ما پایگاههای اطلاعاتی مرورهای سیستماتیک کاکرین را برای شناسایی مرورهای کاکرین که به ارزیابی اثربخشی مداخلات توانبخشی سازمانیافته برای pwMS پرداختند، تا دسامبر 2017 جستوجو کردیم. دو نویسنده مرور بهطور مستقل از هم کیفیت مرورهای واردشده را با استفاده از ابزار ارزیابی تجدیدنظرشده برای مرورهای سیستماتیک چندگانه (R-AMSTAR) و کیفیت شواهد مربوط به پیامدهای گزارششده را، با استفاده از سیستم GRADE (نظام درجهبندی کیفیت شواهد و قدرت توصیهها) ارزیابی کردند.
معیارهای انتخاب
گردآوری و تحلیل دادهها
نتایج اصلی
بهطور کلی، ما 15 مرور منتشرشده را در کتابخانه کاکرین وارد کردیم که شامل 164 کارآزمایی تصادفیسازی و کنترلشده (RCTs ؛randomised controlled trails) و چهار کارآزمایی بالینی کنترلشده با مجموع 10396 شرکتکننده بودند. مرورهای واردشده به بررسی طیف گستردهای از مداخلات توانبخشی پرداختند، از جمله؛ فعالیت فیزیکی و ورزشدرمانی، اکسیژندرمانی با فشار بالا (HBOT)، ارتعاش کل بدن، کاردرمانی، مداخلات شناختی و روانی، مکملهای غذایی و رژیمی، توانبخشی فنی و حرفهای، تامین اطلاعات، توانبخشی از راه دور (telerehabilitation) و مداخلاتی برای مدیریت انقباضات (spasticity). ما همه مرورها را براساس معیارهای R-AMSTAR، با کیفیت روششناسی بالا تا متوسط ارزیابی کردیم.
شواهدی با کیفیت متوسط نشان دادند که روشهای درمانی فیزیکی (ورزش و فعالیتهای فیزیکی) موجب بهبود پیامدهای عملکردی (تحرک، قدرت عضلانی)، کاهش اختلال (خستگی) و بهبود مشارکت (کیفیت زندگی) شد. شواهدی با کیفیت متوسط نشان دادند که برنامههای توانبخشی چند جانبه بستری یا سرپایی منجر به دستاوردهای بلندمدت در سطوح فعالیت و مشارکت و مداخلات ارائهدهنده اطلاعاتی شد که دانش بیمار را بهبود بخشیدند. شواهدی با کیفیت پایین نشان دادند که مداخلات عصبیروانی، برنامههای مدیریت علائم (اسپاستیسیتی)، ارتعاش کل بدن و توانبخشی از راه دور، برخی از پیامدهای بیماران را بهبود بخشیدند. شواهد مربوط به سایر روشهای توانبخشی به دلیل عدم وجود مطالعات قوی، قطعی نبودند.
نتیجهگیریهای نویسندگان
شواهد نشان میدهند که ارزیابی و پیگیری متخصص بهطور منظم برای ارزیابی نیازهای بیماران مبتلا به انواع MS برای مداخلات توانبخشی مناسب ممکن است سودمند باشد، اگر چه قطعیت شواهد در انواع مختلف مداخلات ارزیابیشده توسط نویسندگان مرور، متغیر است. برنامههای توانبخشی ساختاریافته، چندرشتهای و فیزیوتراپی (ورزش یا فعالیتهای فیزیکی) میتوانند پیامدهای عملکردی (تحرک، قدرت عضلانی، ظرفیت ایروبیک) و کیفیت زندگی را بهبود ببخشند. بهطور کلی، شواهد مربوط به بسیاری از مداخلات توانبخشی باید با احتیاط تفسیر شوند، زیرا اکثر مرورهای واردشده، دادههای بهدست آمده را از مطالعات فعلی وارد نکردند. مطالعات بیشتر، با طراحی مناسب، که نوع و شدت روشها و هزینه اثربخشی آنها را گزارش دهند، برای بررسی شکافهای موجود در دانش مورد نیاز هستند.
خلاصه به زبان ساده
توانبخشی برای افراد مبتلا به مالتیپل اسکلروزیس
سوال مطالعه مروری
آیا فعالیتهای عملکردی، ناتوانی، و کیفیت زندگی در افراد مبتلا به مالتیپل اسکلروزیس (MS)، که در برنامههای توانبخشی شرکت میکنند، در مقایسه با افرادی که درمان توانبخشی، دارونما، یا انواع مختلف مداخلات را دریافت نمیکنند، بهبود مییابد؟
پیشینه
MS یک وضعیت پیچیده است که نیاز به مدیریت جامع و بلندمدت دارد. هدف برنامههای توانبخشی، بهبود عملکرد، بهزیستی و کیفیت زندگی افراد مبتلا به MS است. در حال حاضر، انواع مختلفی از درمانهای توانبخشی برای درمان MS مورد استفاده قرار میگیرند. منابع منتشرشده، از جمله مرورهای کاکرین، که این مداخلات را بررسی میکند، رشد کردهاند. برای راهنمایی پزشکان، این مرور به ارزیابی مرورهای فعلی کاکرین پرداخت و یک بررسی اجمالی از اثربخشی درمانهای توانبخشی استفاده شده را برای درمان افراد مبتلا به MS ارائه کرد.
ویژگیهای مطالعه
ما همه مرورهای منتشرشده کاکرین را در مورد کارآزماییهای بالینی MS که به بررسی اثربخشی مداخلات توانبخشی در مقایسه با گروههای مختلف کنترل (بدون مداخله یا نوع متفاوتی از مداخلات) پرداختند، جستوجو کردیم. ما همه مرورهای مرتبط را ارزیابی کره و یافتهها را خلاصه کردیم.
نتایج کلیدی و کیفیت شواهد
ما در مجموع 15 مرور کاکرین را وارد کردیم، که شامل 168 کارآزمایی بالینی و در مجموع 10396 فرد مبتلا به MS بودند. این مرورهای با کیفیت خوب، تعدادی از مداخلات توانبخشی را ارزیابی کردند، از جمله: فعالیت فیزیکی و ورزشدرمانی، اکسیژن درمانی هیپرباریک، ارتعاش یا لرزش کل بدن، کار درمانی، مداخلات شناختی و روانشناسی، مکملهای تغذیهای و رژیم غذایی، توانبخشی شغلی، فراهم کردن اطلاعات، توانبخشی از راه دور، و مداخلات برای مدیریت اسپاستیسیتی.
این یافتهها، منافع اندکی را برای افراد مبتلا به MS که در برنامههای ورزشی و فعالیتهای فیزیکی یا برنامههای توانبخشی چندجانبه (که در آن مداخله توسط یک تیم از متخصصین سلامت با تخصصهای مختلف ارائه شد) شرکت کردند، نشان میدهند. آنها در فعالیتهای روزانه، عملکرد و کیفیت زندگی مرتبط با سلامت در مقایسه با کسانی که توانبخشی دریافت نکردند، بهبودی یافتند. شواهد مربوط به سایر روشهای توانبخشی به دلیل فقدان مطالعات با کیفیت خوب محدود شدند. تحقیق بیشتری برای تعیین اینکه آیا روشهای مختلف توانبخشی در کاهش ناتوانی در افراد مبتلا به MS موثر هستند یا خیر، مورد نیاز است.