پیشینه
شواهد مربوط به تاثیرات سلامت ناشی از تمامی اسیدهای چرب چندزنجیرهای اشباعنشده (PUFA ؛polyunsaturated fatty acids) دوپهلو و دارای ابهام هستند. روغنهای ماهی غنی از PUFA امگا-3 و روغنهای گیاهی غنی از PUFA امگا-6 هستند. شواهد پیشنهاد میکنند که افزایش مصرف غذاهای غنی از PUFA، مکملها یا غذاهای مکمل، میتوانند کلسترول سرم را کاهش دهند اما ممکن است باعث افزایش وزن بدن شوند، بنابراین تاثیرات کلی قلبیعروقی آنها مشخص نیست.
اهداف
ارزیابی تاثیرات افزایش مصرف PUFA تام در بیماریهای قلبیعروقی و مرگومیر به هر علتی، چربیها و چاقی در بزرگسالان.
روش های جستجو
ما تا اپریل 2017؛ در CENTRAL؛ MEDLINE و Embase جستوجو کردیم و تا سپتامبر 2016 در clinicaltrials.gov و پلتفرم بینالمللی ثبت کارآزماییهای بالینی سازمان جهانی بهداشت، بدون اعمال محدودیت زبان به پژوهش پرداختیم. ما کارآزماییهای وارد شده را در مرورهای سیستماتیک مرتبط بررسی کردیم.
معیارهای انتخاب
ما تمامی کارآزماییهای تصادفیسازی و کنترلشده (RCTs ؛randomised controlled trails) را وارد کردیم که مصرف بالاتر PUFA را با مصرف پایینتر آن در بزرگسالان با یا بدون بیماری قلبیعروقی مقایسه و تاثیرات آن را در طول 12 ماه یا بیشتر بررسی کرده بودند. ما متون کامل، خلاصهها، کارآزماییهای ثبت شده و دادههای منتشر نشده را وارد کردیم. پیامدها عبارت بودند از: مرگومیر به هر علتی، مرگومیر و حوادث بیماریهای قلبیعروقی، عوامل خطر (چربیهای خون، چاقی، فشار خون) و عوارض جانبی. ما کارآزماییهایی را کنار گذاشتیم که در آنها قادر به جداکردن اثرات مصرف PUFA از دیگر مداخلات رژیمهای غذایی، سبک زندگی یا دارویی نبودیم.
گردآوری و تحلیل دادهها
دو نویسنده مرور بهطور مستقل از هم عناوین و خلاصهها را غربالگری کردند، کارآزماییهایی را از نظر واجد شرایط بودن بررسی کردند، دادهها را استخراج و خطر سوگیری (bias) را ارزیابی کردند. به منظور دستیابی به دادههای بیشتر، با نویسندگان کارآزماییهای وارد شده مکاتبه کردیم. متاآنالیزها از تجزیهوتحلیلهای اثرات تصادفی استفاده کردند، تجزیهوتحلیلهای حساسیت شامل اثرات ثابت و محدود به خطر پایین خلاصه سوگیری بودند. ما کیفیت شواهد را با استفاده از معیار GRADE (نظام درجهبندی کیفیت شواهد و قدرت توصیهها) ارزیابی کردیم.
نتایج اصلی
ما 49 RCT را با مجموع 24272 شرکتکننده تصادفیسازی شده وارد کردیم که طول آنها از یک تا هشت سال متغیر بود. در یازده کارآزمایی وارد شده، خطر خلاصه سوگیری پایین بود، و 33 نفر از شرکتکنندگان فاقد بیماری قلبیعروقی بودند. در اکثر کارآزماییها مصرف پایه PUFA نامعلوم بود اما در جایی که گزارش شده بود، میزان آن از 3.9% تا 8% از مصرف کل انرژی متغیر بود. اکثر کارآزماییها کپسولهای مکمل تجویز کرده بودند، اما هشت مورد توصیههایی را پیرامون رژیم غذایی داده بودند، هشت مورد غذاهای مکمل را مانند آجیل و مارگارین دادند و سه کارآزمایی از روشهای ترکیبی برای افزایش PUFA استفاده کرده بودند.
افزایش مصرف PUFA احتمالا تاثیر اندک یا بدون تاثیر بر مرگومیر به هر علتی است (خطر 7.8% در مقابل 7.6%؛ خطر نسبی (RR): 0.98؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.89 تا 1.07؛ 19290 شرکتکننده در 24 کارآزمایی)، اما احتمالا به میزان اندکی خطر حوادث بیماریهای عروق کرونر قلبی را از 14.2% به 12.3% (RR: 0.87؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.72 تا 1.06؛ 15 کارآزمایی؛ 10766 شرکتکننده) و خطر حوادث بیماری قلبیعروقی را از 14.6% به 13.0% (RR: 0.89؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.79 تا 01.1؛ 17799 شرکتکننده در 21 کارآزمایی)، کاهش میدهد که کیفیت همه این شواهد متوسط بود. افزایش مصرف PUFA ممکن است کاهش اندکی در خطر مرگومیر ناشی از بیماری عروق کرونر (6.6% تا 6.1%؛ RR: 0.91؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.78 تا 1.06؛ 9 کارآزمایی؛ 8810 شرکتکننده) و سکته مغزی (1.2% تا 1.1%؛ RR: 0.91؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.58 تا 1.44؛ 11 کارآزمایی؛ 14742 شرکتکننده؛ گویا فواصل اطمینان شامل آسیبهای مهم میباشند) ایجاد کند اما روی مرگومیر ناشی از بیماریهای قلبیعروقی تاثیر اندکی دارد یا بیتاثیر است (RR: 1.02؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.82 تا 1.26؛ 16 کارآزمایی؛ 15107 شرکتکننده)، کیفیت همه این شواهد پایین بود. اثرات افزایش مصرف PUFA روی عوارض جانبی جدی قلبیعروقی و فیبریلاسیون دهلیزی، مشخص نیست چراکه کیفیت این شواهد بسیار پایین است.
افزایش مصرف PUFA احتمالا باعث کاهش مختصری در تریگلیسیریدها میشود (تا 15%؛ میانگین تفاوت (MD): 0.12- mmol/L؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.20- تا 0.04-؛ 20 کارآزمایی؛ 3905 شرکتکننده) اما دارای تاثیر اندک یا بدون تاثیر بر کلسترول تام (mmol/L -0.12 :MD؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.23- تا 0.02-؛ 26 کارآزمایی؛ 8072 شرکتکننده)، لیپوپروتئین با چگالی بالا (HDL) (mmol/L -0.01 :MD؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.02- تا 0.01؛ 18 کارآزمایی؛ 4674 شرکتکننده) یا لیپوپروتئین با چگالی پایین (LDL) (mmol/L -0.01 :MD؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.09- تا 0.06؛ 15 کارآزمایی، 3362 شرکتکننده) ندارد یا تاثیر آن ناچیز است. افزایش مصرف PUFA احتمالا تاثیر کم یا بدون تاثیر بر چاقی است (MD وزن بدن: 0.76 kg؛ 0.34 تا 19.1؛ 12 کارآزمایی؛ 7100 شرکتکننده).
تاثیرات افزایش مصرف PUFA بر عوارض جانبی جدی مانند آمبولی ریوی و خونریزی مشخص نیست، زیرا کیفیت این شواهد بسیار پایین است.
نتیجهگیریهای نویسندگان
این گستردهترین مرور سیستماتیک از RCTهایی است که تا به امروز برای ارزیابی تاثیرات افزایش مصرف PUFA بر بیماریهای قلبیعروقی، مرگومیر، چربیها یا چاقی صورت گرفته است. افزایش مصرف PUFA احتمالا خطر حوادث بیماریهای عروق کرونر قلبی و بیماری قلبیعروقی را اندکی کاهش میدهد و ممکن است کمی خطر مرگومیر بیماری قلبیعروقی و سکته مغزی را کاهش دهد (البته عوارض آن را رد نمیکند)، اما تاثیر آن بر مرگومیر به هر علتی یا مرگومیر بیماری قلبیعروقی اندک است یا هیچ تاثیری ندارد. مکانیزم آن ممکن است از طریق کاهش تریگلیسیرید باشد.
خلاصه به زبان ساده
اسیدهای چرب چندزنجیرهای اشباع نشده برای پیشگیری و درمان بیماریهای قلب و گردش خون
سوال مطالعه مروری
ما کارآزماییهای تصادفیسازیشدهای (شرکتکنندگان شانس برابری برای بودن در هر دو گروه درمانی دارند) را مرور کردیم که تاثیرات افزایش مصرف اسیدهای چرب چندزنجیرهای اشباع نشده (PUFA) را بر مرگومیر و بیماریهای قلب و گردش خون (بیماریهای قلبیعروقی)، از جمله حملات قلبی و سکته مغزی، بررسی کرده بودند.
پیشینه
ما PUFA را در غذاهای معمول میخوریم، اما مقادیر PUFA خورده شده متفاوت است. شواهدی وجود دارد که افزایش مقدار مصرفی PUFA میتواند کلسترول خونمان را کاهش و امکان ابتلا به بیماریهای قلبیعروقی را کاهش دهد، به خصوص اگر PUFAها به جای چربیهای اشباع (چربیهایی از منابع حیوانی مانند گوشت و پنیر) مصرف شوند. اما خوردن مقادیر زیاد PUFA ممکن است وزن بدن را افزایش دهد و احتمال دارد چربیهای امگا-6 (یکی از اجزای PUFA) خطر ابتلا را به بیماریهای قلبیعروقی از طریق افزایش التهاب افزایش دهند. شواهد در مورد مزایا و معایب افزایش مصرف PUFA بر بیماریهای قلب و گردش خون، یا سایر پیامدهای سلامت، قطعی نیست.
ویژگیهای کارآزمایی
شواهد موجود در این مرور کاکرین تا 27 اپریل 2017 بهروز هستند. ما 49 کارآزمایی را با مجموع 24272 شرکتکننده تصادفیسازی شده که مدت آنها بین یک تا هشت سال بود، وارد کردیم. این کارآزماییها اثرات مصرف مقادیر زیاد PUFA را در مقایسه با مقادیر کمتر آن، بر بیماریهای قلبی و گردش خون و مرگومیر مورد بررسی قرار داده بودند. دوازده کارآزمایی بسیار قابل اعتماد بودند (خطر وجود سوگیری در آنها در مجموع پایین بود). شرکتکنندگان مرد و زن بودند، برخی از آنها به بیماریهایی مبتلا بودند و برخی دیگر نبودند. کارآزماییها در آمریکای شمالی، آسیا، اروپا و استرالیا انجام شده بودند، و شانزده مورد از آنها فقط از سوی سازمانهای ملی یا سازمانهای خیریه تامین مالی شده بودند.
نتایج اصلی
افزایش مصرف PUFA احتمالا تفاوت اندک یا عدم تفاوت (فاقد تاثیر مثبت یا منفی) در خطر مرگومیر ایجاد میکند (شواهد با کیفیت متوسط) و ممکن است تفاوت اندک یا عدم تفاوت در خطر مرگ ناشی از بیماری قلبیعروقی ایجاد کند (شواهد با کیفیت پایین). با اینحال، ممکن است افزایش مصرف PUFA بتواند خطر حوادث بیماری قلبی و حوادث ترکیبی قلبی و سکته مغزی را اندکی کاهش دهد (شواهد با کیفیت متوسط). باید پنجاهوسه نفر PUFA بیشتری مصرف کنند تا از ابتلای یک فرد به بیماری قلبی پیشگیری شود و 63 نفر لازم بود PUFA بیشتری مصرف کنند تا از ابتلای یک نفر به بیماری قلبی یا سکته مغزی پیشگیری شود. افزایش مصرف PUFA شاید کاهش بسیار اندکی در خطر مرگومیر ناشی از بیماری قلبی و سکته مغزی ایجاد کند اما احتمال وقوع عوارض آن وجود دارد (شواهد با کیفیت پایین). PUFA احتمالا میزان چربیهای موجود را در خون اندکی کاهش دهد (تریگلیسیریدها، شواهد با کیفیت متوسط اما بدون تاثیر بر دیگر لیپیدها یا چاقی). شواهد عمدتا مربوط به کارآزماییهایی است که توصیههای غذایی برای مردان در کشورهای با درآمد بالا داشتهاند.