پیشینه
اگرچه افراد مبتلا به بدخیمیهای خونی باید دورههای طولانی درمان و عدم تحرک را تحمل کنند که سبب تضعیف سطح عملکرد جسمانی آنها میشود، همچنان توصیه به استراحت و اجتناب از تمرینات شدید یک روش معمول است. این توصیه تا حدی به دلیل کمخونی شدید و ترومبوسیتوپنی (thrombocytopenia) است که بسیاری از بیماران دچار آن میشوند. ناتوانی در انجام فعالیتهای زندگی روزمره، آنها را محدود میکند، کیفیت زندگی آنان را کاهش میدهد و میتواند بر درمان دارویی تاثیر بگذارد.
اهداف
هدف اصلی ما در این بهروزرسانی از مطالعه مروری اصلی (منتشرشده در 2014)، ارزیابی مجدد اثربخشی، ایمنی و امکان انجام تمرینات جسمانی هوازی برای بزرگسالان مبتلا به بدخیمیهای خونی با توجه به وضعیت فعلی دانش در این زمینه بود.
روش های جستجو
ما در پایگاه ثبت مرکزی کارآزماییهای کنترلشده کاکرین (CENTRAL ؛Cochrane Central Register of Controlled Trails) (کتابخانه کاکرین، 2018، شماره 7)؛ MEDLINE (1950 تا جولای 2018)؛ پایگاههای ثبت کارآزماییها (ISRCTN؛ پایگاه ثبت کارآزماییهای بالینی EU و clinicaltrials.gov) و مجموعه مقالات کنفرانسها جستوجو کردیم. ما هیچ محدودیت زبانی را اعمال نکردیم. دو نویسنده مروری بهطور مستقل از هم نتایج جستوجو را غربال کرده و اختلافات را از طریق مباحثه رفع کردند.
معیارهای انتخاب
ما کارآزماییهای تصادفیسازی و کنترلشده (RCT ؛randomised controlled trails) مربوط به مقایسه مداخله فعالیت بدنی هوازی را با هدف بهبود سیستم اکسیژنرسانی علاوه بر مراقبت استاندارد در مقابل مراقبت استاندارد بهتنهایی، برای بزرگسالان مبتلا به بدخیمیهای خونی وارد کردیم. همچنین ما مطالعاتی را وارد کردیم که تمرینات هوازی را همراه با تمرینات قدرتی ارزیابی کرده بودند. ما مطالعاتی را حذف کردیم که تاثیر برنامههای تمرینی متشکل از یوگا، تای چی چوان (tai chi chuan) و کیگونگ (qigong) یا انواع تمرینهای مشابه را بررسی کرده بودند. ما مطالعاتی را نیز حذف کردیم که تاثیر تمرینات قدرتی را بدون تمرینات هوازی افزوده بررسی کرده و همچنین مطالعاتی را حذف کردیم که پیامدها را بدون هیچگونه تاثیر بالینی ارزیابی کرده بودند.
گردآوری و تحلیل دادهها
دو نویسنده مرور بهطور مستقل از هم نتایج جستوجو را غربال کردند، دادهها را استخراج کرده و کیفیت کارآزماییها را ارزیابی کردند. ما از خطرهای نسبی (RR) برای عوارض جانبی، مرگومیر و بقای 100- روزه، تفاوت میانگینهای استانداردشده (SMD) برای کیفیت زندگی (QoL)، خستگی و عملکرد جسمانی و تفاوت میانگینها (MD) برای اندازهگیریهای آنتروپومتریک (anthropometric) استفاده کردیم.
نتایج اصلی
در این بهروزرسانی، 9 کارآزمایی قابل افزودن به 9 کارآزمایی از نخستین نسخه این مطالعه مروری بودند؛ بنابراین ما هجده RCT را شامل 1892 شرکتکننده وارد کردیم. دو مورد از این مطالعات (65 شرکتکننده) اطلاعاتی را درباره پیامدهای کلیدی ما فراهم نکرده بودند (آنها فقط مقادیر آزمایشگاهی را تجزیهوتحلیل کرده بودند) و یک مطالعه (40 بیمار) قابل گنجاندن در این متاآنالیز (meta-analyses) نبود، زیرا نتایج فقط به صورت نمرات تغییرات و نه نمرات نقطه پایانی ارائه شده بود. یک کارآزمایی (17 بیمار) خطاهای استاندارد را گزارش نکرده و همچنین قابل انتخاب در متاآنالیز نبود. خطر سوگیری (bias) بالقوه کلی در کارآزماییهای منتخب به علت گزارشدهی ضعیف نامشخص است.
اکثریت شرکتکنندگان دچار لوسمی لنفوبلاستیک حاد (ALL)، لوسمی میلوئیدی حاد (AML)، لنفوم بدخیم و مولتیپل میلوما (multiple myeloma) بوده و هشت کارآزمایی افراد تحت دریافت پیوند سلولهای بنیادی را تصادفیسازی کرده بودند. در اغلب موارد، مداخله ورزشی متشکل از برنامههای مختلف مداخله پیادهروی با مدت و میزان شدت متفاوت بود.
هدف نهایی اولیه ما بقای کلی (OS) فقط در یکی از این مطالعات گزارش شده بود. نویسندگان مطالعه هیچ شواهدی را از تفاوت بین دو بازو نیافته بودند (RR = 0.67؛ P = 0.112). شش کارآزمایی (یک کارآزمایی با چهار بازو، به صورت دو زیرمطالعه تجزیهوتحلیل شده بودند)، تعداد شرکتکنندگان فوتشده را حین دوره مطالعه یا طی 100 تا 180 روز نخست گزارش کرده بودند. برای پیامد مرگومیر، شواهدی از اختلاف میان شرکتکنندگانی که ورزش میکنند و اشخاص در گروه کنترل وجود نداشت (RR: 1.10؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.79 تا 1.52؛ P = 0.59؛ 1172 شرکتکننده، شواهد با قطعیت پایین).
برای پیامدهای زیر، اعداد بیشتر نشاندهنده پیامدهای بهتر است که 1 بهترین نتیجه برای تفاوت میانگینهای استانداردشده است. هشت مطالعه تاثیر مداخله ورزشی را بر QoL تجزیهوتحلیل کرده بودند. این موضوع مبهم باقیمانده که فعالیت فیزیکی QoL را بهبود میبخشد یا خیر (SMD: 0.11؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.03- تا 0.24؛ 1259 شرکتکننده، شواهد با قطعیت پایین). هیچ شواهدی برای تفاوت از نظر خردهمقیاسهای عملکرد جسمانی (SMD: 0.15؛ 95% فاصله اطمینان (CI):0.01- تا 0.32؛ 8 کارآزمایی؛ 1329 شرکتکننده، شواهد با قطعیت پایین) و اضطراب (SMD: 0.03؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.30- تا 0.36؛ 6 کارآزمایی؛ 445 شرکتکننده، شواهد با قطعیت پایین) نیز وجود ندارد. ممکن است افسردگی به وسیله ورزش اندکی بهبود یابد (SMD: 0.19؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.0 تا 0.38؛ 6 کارآزمایی؛ 445 شرکتکننده، شواهد با قطعیت پایین). شواهدی با قطعیت متوسط وجود دارد که ورزش احتمالا خستگی را بهبود میبخشد (SMD: 0.31؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.13 تا 0.48؛ 9 کارآزمایی؛ 826 شرکتکننده، شواهد با قطعیت پایین).
شش کارآزمایی (435 شرکتکننده) عوارض جانبی جدی را بررسی کرده بودند. ما عدم قطعیت زیادی داشتیم که تمرینات اضافی منجر به عوارض جانبی جدیتر بر مبنای شواهد با قطعیت پایین میشود یا خیر (RR: 1.39؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.94 تا 2.06).
علاوهبراین ما از چهار کارآزمایی در حال انجام آگاه هستیم. با این حال، هیچکدام از این کارآزماییها اظهار نکردند چند بیمار را استخدام کرده و چه زمانی مطالعات تکمیل خواهند شد؛ بنابراین تاثیر احتمالی این کارآزماییها برای تجزیهوتحلیل کنونی نامشخص باقیمانده است.
نتیجهگیریهای نویسندگان
هجده RCT که اغلب کوچک هستند، شواهدی را برای تفاوت از نظر مرگومیر شناسایی نکرده بودند. افزودن تمرینات بدنی به مراقبت استاندارد میتواند خستگی و افسردگی را بهبود دهد. در حال حاضر شواهد غیرقاطعی در مورد QoL، عملکرد جسمانی، اضطراب و SAEها وجود دارد.
ما به کارآزماییهای بیشتری با تعداد شرکتکنندگان بیشتر و دورههای پیگیری طولانیتر جهت ارزیابی اثرات مداخله ورزش برای افراد مبتلا به بدخیمیهای خونی نیاز داریم. برای افزایش قابلیت مقایسه اطلاعات مطالعه، توسعه و پیادهسازی مجموعههای اصلی دستگاههای اندازهگیری مفید خواهد بود.
خلاصه به زبان ساده
نقش تمرینات بدنی هوازی برای بزرگسالان مبتلا به بدخیمیهای خونی
هدف این مطالعه مروری چیست؟
هدف این مرور کاکرین یافتن این بود که آیا تمرینات بدنی هوازی میتوانند سلامت را بهبود داده یا نقش حمایتکننده برای بیماران بزرگسال مبتلا به بدخیمیهای خونی داشته باشند یا خیر. ما همه مطالعات مرتبط را برای پاسخ به این پرسش گردآوری و تجزیهوتحلیل کرده و 18 مطالعه مرتبط را یافتیم که 14 مورد از آنها پیامدهای از پیش تعیینشده مربوط به بیمار ما را گزارش کرده بودند.
پیامهای کلیدی
تمرینات جسمانی هوازی احتمالا تاثیر مثبتی بر خستگی و افسردگی بیماران مبتلا به بدخیمیهای خونی دارد. شواهد مرتبط با مرگومیر، کیفیت زندگی و عوارض جانبی جدی همچنان نامشخص است.
چه موضوعی در این مرور بررسی شد؟
بدخیمیهای خونی، تومورهای سیستم خونسازی مانند لنفومها، لوکمیها، میلوماها، سندرمهای میلودیسپلاستیک (myelodysplastic) و بیماریهای میلوپرولیفراتیو (myeloproliferative) هستند. این بیماریها، تقریبا هفت درصد از تشخیصهای جدید سرطان را در سراسر جهان تشکیل میدهند. استراتژیهای درمانی شامل رویکردهای صبر و انتظار (wait-and-watch)، شیمیدرمانی، پرتودرمانی، ایمنیدرمانی و پیوند سلولهای بنیادی و همچنین مراقبت حمایتی برای پیشگیری، کنترل یا درمان بیماریها و عوارض جانبی است.
گرچه این بیماران باید مراحل طولانی درمان و عدم تحرک را تحمل کنند که سبب تاثیر منفی بر سطح عملکرد جسمانی آنها میشود، توصیه به استراحت و دوری از ورزش شدید همچنان یک عمل رایج است.
مطالعات و رویکردهای متعددی وجود دارند که برای تثبیت استراتژی دیگر و گنجاندن فعالیت فیزیکی به ویژه تمرینات بدنی هوازی در استراتژی درمانی بدخیمیهای خونی تلاش میکنند. با جزئیات، این برنامههای تمرینی متشکل از اجزای هوازی، مقاومتی و کششی بوده که تا حدی خانهمحور هستند. برخی ترجیح میدهند که این برنامه در زندگی روزمره ادغام شود. یک شیوه رایج نیز استفاده از ابزارهایی مانند دوچرخههای ارگومتر (bicycle ergometers) یا بندهای کششی و همچنین تمرینات پیادهروی است. فعالیت بدنی هوازی میتواند تأمین اکسیژن را برای عضلات و بافتهای بدن بهبود بخشد.
نتایج اصلیاین مرور چیست؟
نویسندگان مرور این بهروزرسانی مرور، 9 کارآزمایی جدید را شناسایی کردند که قابل افزودن به 9 کارآزمایی نسخه اول این مرور بودند. 14 کارآزمایی از این 18 کارآزمایی، دادههای کافی برای متاآنالیز ارائه کرده بودند. اگرچه شش کارآزمایی تعداد شرکتکنندگان فوتشده را حین دوره مطالعه یا طی 100 روز نخست گزارش کرده بودند، هیچ شواهدی از تفاوت در این پیامد بین گروه ورزش و گروه کنترل وجود ندارد.
هشت کارآزمایی کیفیت زندگی، عملکرد فیزیکی و اضطراب را سنجیده بودند و بیانگر هیچ شواهدی از اختلاف میان تمرینات بیشتر و مراقبت معمول نبودند. ممکن است منفعتی از نظر خستگی و افسردگی برای گروه ورزش وجود داشته باشد.
شواهد برای عوارض جانبی جدی مبتنی بر قطعیت بسیار پایین بودند، در نتیجه نتایج هنوز مبهم هستند.
علاوهبراین، ما از چهار کارآزمایی در حال انجام باخبر هستیم. با این حال، هیچکدام از این کارآزماییها تعداد بیماران استخدامشده و زمان اتمام مطالعات را بیان نکردهاند؛ بنابراین تاثیر بالقوه این کارآزماییها برای تجزیهوتحلیل کنونی نامعلوم باقیمانده است.
این مرور تا چه زمانی بهروز شده است؟
نویسندگان مرور به دنبال مطالعات منتشرشده تا جولای 2018 جستوجو کردند.