پیشینه
این مرور به مجموعهای از مرورهایی که به بررسی گزینههای اولیه مدیریت طبی برای بیماران مبتلا به رینوسینوزیت مزمن (chronic rhinosinusitis) پرداختند، اضافه شد.
رینوسینوزیت مزمن شایع است و مشخصه آن التهاب پوشش مخاطی بینی و سینوسهای پارانازال است که منجر به گرفتگی بینی، ترشحات بینی، احساس فشار/ درد در ناحیه صورت و از دست دادن حس بویایی میشود. این وضعیت ممکن است همراه با پولیپهای بینی یا بدون آن رخ دهد. داروهای ضدقارچ بهعنوان درمانی برای رینوسینوزیت مزمن پیشنهاد شدهاند.
اهداف
بررسی تاثیرات داروهای ضدقارچی سیستمیک و موضعی در بیماران مبتلا به رینوسینوزیت مزمن، از جمله افرادی مبتلا به رینوسینوزیت آلرژیک قارچی (AFRS) و در صورت امکان، منحصرا AFRS هستند.
روش های جستجو
متخصص اطلاعات مرکز تخصصی گروه گوش و حلق و بینی (ENT) در کاکرین برای یافتن کارآزماییهای منتشرشده و منتشرنشده به جستوجو در پایگاه ثبت گروه گوش و حلق و بینی (ENT) در کاکرین؛ پایگاه ثبت مرکزی کارآزماییهای کنترلشده کاکرین (CENTRAL ؛Cochrane Central Registre of Controlled Trails)؛ Ovid MEDLINE؛ Ovid Embase؛ (CINAHL) Cumulative Index to Nursing and Allied Health Litreture؛ Web of Science؛ ClinicalTrials.gov؛ ICTRP و منابع اضافی پرداخت. تاریخ جستوجو 17 نوامبر 2017 بود.
معیارهای انتخاب
کارآزماییهای تصادفیسازی و کنترلشده (RCTs ؛randomised controlled trails) با دوره پیگیری حداقل دو هفتهای که به مقایسه داروهای ضدقارچی موضعی یا سیستمیک با (a) دارونما (placebo)، (b) بدون درمان، (c) سایر مداخلات دارویی یا (d) یک داروی ضدقارچی متفاوت پرداختند. ما داروهای ضدقارچی مورد استفاده را پس از عمل جراحی وارد نکردیم.
گردآوری و تحلیل دادهها
ما از روشهای استاندارد روششناسی کاکرین استفاده کردیم. پیامدهای اولیه ما عبارت بودند از کیفیت زندگی مرتبط با سلامت (HRQL) مخصوص بیماری، شدت بیماری طبق گزارششده توسط بیمار و عوارض جانبی قابلتوجه سمیت کبدی (داروهای ضدقارچی سیستمیک). پیامدهای ثانویه شامل HRQL عمومی، نمره آندوسکوپیک پولیپ بینی، نمره اسکن توموگرافی کامپیوتریشده (CT) و عوارض جانبی مانند اختلالات گوارشی (داروهای ضدقارچی سیستمیک) و اپیستاکسی، سردرد یا ناراحتی موضعی (داروهای ضدقارچی موضعی) بودند. ما از سیستم GRADE (نظام درجهبندی کیفیت شواهد و قدرت توصیهها) برای ارزیابی کیفیت شواهد مربوط به هر پیامد استفاده کردیم؛ این موارد بهصورت ایتالیک نشان داده شده است.
نتایج اصلی
ما هشت مطالعه را وارد کردیم (490 شرکتکننده بزرگسال). در سه مطالعه، وجود پولیپهای بینی هنگام معاینه، معیار ورود بود؛ در یک مطالعه معیار خروج بود و مطالعات باقیمانده یک جمعیت ترکیبی را وارد کردند. هیچ مطالعهای بهطور خاص اثر داروهای ضدقارچی را در بیماران مبتلا به AFRS مورد بررسی قرار نداد.
درمان ضدقارچی موضعی در مقابل دارونما یا عدم مداخله
ما هفت مطالعه (437 شرکتکننده) را که از آمفوتریسین B (amphotericin B) استفاده کردند (6 مطالعه؛ 383 شرکتکننده) و یک مطالعه را که از فلوکونازول (fluconazole) استفاده کرد (54 شرکتکننده)، وارد کردیم. روشهای ارائه، حجمها و غلظتهای مختلف مورد استفاده قرار گرفتند.
چهار مطالعه، کیفیت زندگی مرتبط با سلامت مخصوص بیماری را با استفاده از ابزارهای مختلف گزارش کردند. ما به دلیل تفاوتهای موجود در ابزارهای مورد استفاده، و روشهای اندازهگیری و گزارشدهی، نتایج را متاآنالیز (meta‐analyse) نکردیم. در پایان درمان (1 تا 6 ماه) هیچ یک از مطالعات، تفاوتهای آماری معنیداری را بین گروهها گزارش نکردند (شواهد با کیفیت پایین - ما در مورد نتیجه نامطمئن هستیم).
دو مطالعه، شدت بیماری را با استفاده از نمرات علائم طبق گزارش بیمار گزارش کردند. انجام متاآنالیز امکانپذیر نبود. در پایان درمان (8 تا 13 هفته) یک مطالعه هیچ تفاوتی را نشان نداد و مطالعه دوم دریافت که بیماران در گروه دارونما علائمی با شدت کمتر داشتند (شواهد با کیفیت بسیار پایین - ما در مورد نتیجه بسیار نامطمئن هستیم).
با توجه به عوارض جانبی، داروهای ضدقارچی موضعی ممکن است در مقایسه با دارونما منجر به تحریک موضعی بیشتر (خطر نسبی (RR): 2.29؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.61 تا 8.62؛ 312 شرکتکننده؛ 5 مطالعه؛ شواهد با کیفیت پایین) اما با تفاوت اندک یا بدون تفاوت در اپیستاکسی (RR: 0.97؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.14 تا 6.63؛ 225 شرکتکننده؛ 4 مطالعه؛ شواهد با کیفیت پایین) یا سردرد (RR: 1.26؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.60 تا 2.63؛ 195 شرکتکننده؛ 3 مطالعه؛ شواهد با کیفیت بسیار پایین) شوند.
هیچ کدام از این مطالعات، تفاوتی را در کیفیت زندگی عمومی مرتبط با سلامت (یک مطالعه) یا نمره آندوسکوپیک (پنج مطالعه) بین گروههای درمان نیافتند. سه مطالعه، سیتی اسکن را مورد بررسی قرار دادند؛ دو گروه هیچ تفاوتی را بین گروهها نیافتند و یک مطالعه کاهش معنیداری را در میانگین درصد فضاهای هوایی مسدود شده یافت، که به نفع گروه ضدقارچی بود.
درمان ضدقارچی سیستمیک در مقابل دارونما یا عدم درمان
یک مطالعه (53 شرکتکننده) که به مقایسه قرصهای تربینافین (terbinafine) در برابر دارونما پرداخت، گزارش داد که ممکن است تفاوت اندک یا عدم تفاوت بین گروهها از لحاظ کیفیت زندگی مرتبط با سلامت مخصوص بیماری یا نمره شدت بیماری وجود داشته باشد (هر دو دارای شواهد با کیفیت پایین). داروهای ضدقارچی سیستمیک ممکن است منجر به عوارض سمیت کبدی بیشتر و اختلالات دستگاه گوارش کمتری در مقایسه با دارونما شوند، هرچند که این شواهد دارای کیفیت پایینی بودند.
این مطالعه تفاوتی را از لحاظ نمره سیتی اسکن بین گروهها نیافت. کیفیت زندگی عمومی مرتبط با سلامت و نمره آندوسکوپیک اندازهگیری نشد.
مقایسههای دیگر
ما هیچ مطالعهای را نیافتیم که به مقایسه داروهای ضدقارچی در برابر درمانهای دیگر برای رینوسینوزیت مزمن پرداخته باشند.
نتیجهگیریهای نویسندگان
با توجه به کیفیت بسیار پایین شواهد، مشخص نیست که آیا استفاده از داروهای ضدقارچی موضعی یا سیستمیک در مقایسه با دارونما یا عدم درمان، تاثیری بر پیامدهای بیمار در بزرگسالان مبتلا به رینوسینوزیت مزمن دارند یا خیر. مطالعاتی که شامل زیرگروههای خاص باشد (یعنی AFRS) وجود نداشت.
خلاصه به زبان ساده
درمان ضدقارچی موضعی یا سیستمیک برای رینوسینوزیت مزمن
سوال مطالعه مروری
ما شواهد مربوط به منافع و آسیبهای درمان ضدقارچی را در بیماران مبتلا به رینوسینوزیت مزمن، از جمله بیمارانی که دارای رینوسینوزیت آلرژیک قارچی (AFRS) هستند، مرور کردیم.
پیشینه
رینوسینوزیت مزمن بیماری شایعی است که مشخصه آن التهاب بینی و سینوسهای پارانازال (گروهی از فضاهای پر از هوا در پشت بینی، چشمها و گونهها) است. بیماران مبتلا به رینوسینوزیت مزمن حداقل دو مورد از علائم زیر را به مدت حداقل 12 هفته دارند: گرفتگی بینی و/یا ترشحات از بینی آنها (آبریزش بینی) و یکی از موارد احساس درد/فشار در ناحیه صورت یا کاهش حس بویایی ( هیپوسمی (hyposmia)). برخی از افراد نیز پولیپ بینی دارند، که مشخصه آن بروز تورمهای انگورمانند در پوشش مخاطی طبیعی بینی داخل مسیر بینی و سینوسها است. برخی از افراد مبتلا به رینوسینوزیت مزمن با پولیپهای بینی به قارچهای موجود در هوا حساسیت (آلرژی) دارند و این امر میتواند منجر به نوع خاصی از بیماری به نام رینوسینوزیت آلرژیک قارچی (AFRS) شود.
اسپورهای قارچی معمولا در بینی یافت میشوند، زیرا در هوایی که ما آن را تنفس میکنیم، وجود دارند. مشخص نیست که آیا قارچها در همه موارد رینوسینوزیت مزمن نقشی دارند یا خیر، اما شواهدی وجود دارد که نشان میدهند قارچها ممکن است در زیرمجموعهای از بیماران نقش داشته باشند. درمانهای ضدقارچی برای کشتن اسپورهای قارچی و جلوگیری از رشد آنها عمل میکنند. درمانهای ضدقارچی برای رینوسینوزیت مزمن بهصورت موضعی (استفاده در داخل بینی) یا بهصورت سیستمیک (از طریق دهان) استفاده میشوند.
ویژگیهای مطالعه
ما هشت مطالعه را وارد کردیم (490 شرکتکننده بزرگسال). هفت مطالعه (437 شرکتکننده) داروهای ضدقارچی موضعی (اسپریهای بینی یا محلولهای شستوشو) و یک مطالعه (53 شرکتکننده) داروهای ضدقارچی سیستمیک (قرصها) را مورد بررسی قرار دادند. همه مطالعات، داروهای ضدقارچی را با دارونما یا عدم درمان مقایسه کردند. اکثر مطالعات بهخوبی انجام شدند و شامل ترکیبی از بیماران مبتلا به رینوسینوزیت مزمن با و بدون پولیپهای بینی بودند.
نتایج کلیدی و کیفیت شواهد
در پایان درمان حداقل 4 هفتهای، هیچ یک از مطالعات نشان ندادند که بیماران استفادهکننده از داروهای ضدقارچی (موضعی یا سیستمیک) کیفیت زندگی بهتر یا علائمی با شدت کمتر نسبت به بیماران دریافتکننده دارونما یا عدم درمان داشتند.
شرکتکنندگان چندان زیادی در مطالعات، ابتلا به عوارض جانبی را گزارش نکردند. داروهای ضدقارچی موضعی ممکن است در مقایسه با دارونما، منجر به تحریک بیشتر بینی شوند. مشخص نیست که آیا بیماران دریافتکننده داروهای ضدقارچی موضعی نسبت به بیماران دریافتکننده دارونما، سردردها یا خون دماغهای بیشتری دارند یا خیر.
برای داروهای ضدقارچی سیستمیک، مشخص نیست که آیا بیماران دریافتکننده داروهای ضدقارچی نسبت به بیماران دریافتکننده دارونما، مشکلات کبدی بیشتری (سمیت کبدی) دارند یا خیر. داروهای ضدقارچی سیستمیک در مقایسه با دارونما، ممکن است منجر به تعداد بیماران کمتر مبتلا به اختلالات دستگاه گوارش شوند.
ما هیچ مطالعهای را نیافتیم که به مقایسه درمان ضدقارچی با درمانهای دیگر برای رینوسینوزیت مزمن بپردازد.
از آنجایی که برخی از این نتایج فقط از یک یا دو مطالعه بهدست آمدند که شرکتکنندگان زیادی نداشتند، ما کیفیت شواهد را پایین (انجام تحقیقات بیشتر، به احتمال زیاد تاثیر مهمی در اطمینان ما به این نتیجه دارد) یا بسیار پایین (هرگونه برآورد از این نتیجه بسیار نامطمئن است) ارزیابی کردیم. علاوهبراین، مطالعات مختلف، پیامدهایی را با استفاده از مقیاسهای مختلف اندازهگیری گزارش کردند، که این کار نتیجهگیریها را دشوار ساخته بود.
نتیجهگیریها
با توجه به کیفیت بسیار پایین شواهد، مشخص نیست که آیا استفاده از داروهای ضدقارچی موضعی یا سیستمیک در مقایسه با دارونما یا عدم درمان، تاثیری بر پیامدهای بیمار در بزرگسالان مبتلا به رینوسینوزیت مزمن دارند یا خیر. کارآزماییهای بیشتری برای ارزیابی جمعیت بیمار بهخوبی تعریفشده (مانند زیرگروه AFRS) و ارزیابی دیگر داروهای ضدقارچی که در کارآزماییهای تصادفیسازی و کنترلشده ارزیابی نشدهاند، مورد نیاز است.