پیشینه
رژیمهای غذایی کتوژنیک (KDs)، با داشتن چربی زیاد و کربوهیدرات کم، برای کاهش فراوانی تشنج در افراد مبتلا به صرع توصیه شدهاند. در حال حاضر، این رژیمها عمدتا برای کودکانی توصیه شدهاند که علیرغم دریافت داروهای ضدصرع (AEDs) همچنان دچار تشنج میشوند (صرع مقاوم به دارو). به تازگی، KDهای کمتر محدود، از جمله رژیم اتکینز اصلاح شده (MAD)، مورد توجه قرار و استفاده از این رژیمها به درمان بزرگسالان اضافه شده است. این یک بهروزرسانی از مروری است که برای اولین بار در سال 2003 منتشر و آخرینبار در سال 2016 بهروزرسانی شد.
اهداف
بررسی اثرات KDها برای صرع مقاوم به دارو بر اساس مرور شواهد به دست آمده از کارآزماییهای تصادفیسازی و کنترل شده.
روش های جستجو
برای آخرین بهروزرسانی، ما پایگاه ثبت تخصصی گروه صرع در کاکرین (11 اپریل 2017)، پایگاه ثبت مرکزی کارآزماییهای کنترل شده کاکرین (CENTRAL ؛Cochrane Central Registre of Controlled Trails) از طریق پایگاه ثبت مطالعات آنلاین کاکرین (CRSO، 11 اپریل 2017)؛ MEDLINE (Ovid، 11 اپریل 2017)؛ ClinicalTrials.gov (11 اپریل 2017) و پلتفرم بینالمللی ثبت کارآزماییهای بالینی سازمان جهانی بهداشت (ICTRP، 11 اپریل 2017) را جستوجو کردیم. ما هیچ گونه محدودیت زبانی را اعمال نکردیم. ما فهرست منابع مطالعات بازیابی شده را برای یافتن گزارشهای بیشتر از مطالعات مربوطه بررسی کردیم.
معیارهای انتخاب
کارآزماییهای تصادفیسازی و کنترل شده یا کارآزماییهای شبه - تصادفیسازی شده و کنترل شده درباره رژیمهای غذایی کتوژنیک برای افراد مبتلا به صرع مقاوم به دارو.
گردآوری و تحلیل دادهها
دو نویسنده مرور بهطور مستقل از هم معیارهای از پیش تعیین شده را برای استخراج دادهها اعمال کرده و به ارزیابی کیفیت مطالعه پرداختند.
نتایج اصلی
ما 11 کارآزمایی تصادفیسازی و کنترل شده (RCTs ؛Randomised Controlled Trails) را شناسایی کردیم که 15 مقاله را تولید کردند.
تمام کارآزماییها، تجزیهوتحلیل با قصد درمان را با روشهای مختلف تصادفیسازی به کار بردند. 11 مطالعه 778 بیمار را به کار گرفتند؛ 712 کودک و نوجوان و 66 بزرگسال. ما هر 11 مطالعه را در حوزههای زیر در معرض خطر پایین تا نامشخص سوگیری (bias) ارزیابی کردیم: تولید توالی تصادفی، پنهانسازی تخصیص و گزارشدهی انتخابی. برای حوزههای دیگر (کورسازی، دادههای ناقص پیامد، سوگیریهای دیگر) ارزیابیها متغیر بودند (خطر سوگیری پایین، نامشخص و بالا). ما با توجه به ناهمگونی مطالعات قادر به انجام متاآنالیز نبودیم و کیفیت شواهد، پایین تا بسیار پایین بود (رتبه پائین در سیستم GRADE (نظام درجهبندی کیفیت شواهد و قدرت توصیهها)).
میزانهای بدون تشنج گزارش شده در گروه کلاسیک 4:1 KD پس از سه ماه به میزان 55% رسید و میزانهای گزارش شده از کاهش تشنج در گروه کلاسیک 4:1 KD پس از سه ماه به اندازه 85% رسید (رتبهپایین در GRADE).
یک کارآزمایی هیچ تفاوت معنیداری را بین شروع ناگهانی و شروع تدریجی KD برای میزانهای بدون تشنج نیافت، و نرخ بالاتری را از کاهش تشنج در گروه شروع تدریجی KD گزارش کرد.
مطالعاتی که به ارزیابی اثربخشی MAD پرداختند، میزانهای بدون تشنج را تا 25% و میزانهای کاهش تشنج را تا 60% در کودکان گزارش کردند. یک مطالعه از یک MAD ساده شده (sMAD) استفاده کرد و میزانهای بدون تشنج را 15% و میزانهای کاهش تشنج را 56% در کودکان گزارش کرد. یک مطالعه از یک MAD در بزرگسالان استفاده کرد و نرخ کاهش تشنج را 35% گزارش کرد، اما هیچ کدام از بیماران بدون تشنج نبودند (رتبهبندی پایین GRADE).
عوارض جانبی مداخلات رژیم غذایی در تمام مطالعات تجربه شد. شایعترین عوارض جانبی گزارششده، سندرمهای گوارشی بودند. معمول بود که عوارض جانبی دلیل خروج شرکتکنندگان از کارآزماییها باشد (رتبه پائین در GRADE). سایر دلایل خروج عبارت بودند از عدم اثربخشی و عدم پذیرش رژیم غذایی (رتبه پائین در GRADE).
اگرچه شواهد اندکی برای اثربخشی بالای داروهای ضدصرع برای 4:1 KD کلاسیک بیش از نسبتهای پایینتر وجود داشت، 4:1 KD کلاسیک بهطور پیوسته با عوارض جانبی بیشتری همراه بود.
یک مطالعه، تاثیر مداخلات رژیم غذایی را بر کیفیت زندگی، عملکرد شناختی و رفتاری، ارزیابی کرد و گزارش داد که شرکتکنندگان در گروه KD در مقایسه با گروه کنترل، پس از چهار ماه فعالتر، خلاقتر و دارای اضطراب کمتری بودند. با این حال، از لحاظ سالهای عمر تعدیل شده بر حسب کیفیت (QALYs) بین گروه KD و گروه کنترل در چهار یا 16 ماه تفاوت معناداری مشاهده نشد (رتبه بسیار پائین در GRADE).
نتیجهگیریهای نویسندگان
RCTهای مورد بحث در این مرور نتایج امیدوارکنندهای را برای استفاده از KDها در صرع نشان میدهند. با این حال، تعداد محدود مطالعات، حجم نمونه کوچک و مطالعات محدود به بزرگسالان، منجر به کیفیت کلی پایین تا بسیار پایین شواهد شد.
عوارض جانبی در تمام مطالعات و برای همه تغییرات KD، مانند اختلالات کوتاهمدت مربوط به دستگاه گوارشی و افزایش کلسترول وجود داشت. با این حال، دورههای مطالعه کوتاه بودند، بنابراین خطرات بلندمدت مرتبط با این عوارض جانبی نامشخص هستند. نرخهای فرسایش همچنان به عنوان مشکلی در رابطه با همه KDها و در همه مطالعات باقی ماند؛ دلایل این امر فقدان اثربخشی مشاهده شده و تحمل غذایی است.
فقط یک مطالعه، استفاده از KDها را در بزرگسالان مبتلا به صرع گزارش کرد؛ بنابراین انجام تحقیقات بیشتر، مفید خواهد بود.
سایر رژیمهای خوشمزهتر اما مرتبط، مانند MAD، ممکن است اثری مشابه با KD کلاسیک بر کنترل تشنج داشته باشند، اما این فرضیه نیازمند بررسی بیشتری است. برای افراد مبتلا به صرع مهارنشدنی از نظر پزشکی یا افرادی که برای مداخله جراحی مناسب نیستند، KDها همچنان یک گزینه معتبر هستند؛ با این حال، تحقیقات بیشتری مورد نیاز است.
خلاصه به زبان ساده
رژیمهای غذایی کتوژنیک برای صرع مقاوم به دارو
پیشینه
صرع اختلالی است که در آن تشنجهای (غشهای) مکرر به دلیل تخلیههای غیرطبیعی الکتریکی از مغز ایجاد میشوند. تشنج در اکثر افراد میتواند با یک یا چند داروی ضدصرع کنترل شود، اما ممکن است این داروها پس از مدتی به کنترل تشنج کمکی نکنند (صرع مقاوم به دارو نامیده میشود). برای افراد مبتلا به صرع مقاوم به دارو، ممکن است یک رژیم غذایی خاص (به نام رژیم کتوژنیک) ممکن است در نظر گرفته شود. رژیمهای غذایی کتوژنیک دارای چربی بالا و کربوهیدرات کم هستند.
هدف این مرور بررسی تاثیر رژیمهای غذایی کتوژنیک بر کنترل تشنج، شناخت (برای مثال یادگیری، تمرکز و عملکرد تحصیلی در کودکان؛ یادگیری، تمرکز و حافظه در بزرگسالان) و رفتار بود. ما همچنین عوارض جانبی این رژیم غذایی و تعداد شرکتکنندگانی را که از مطالعات خارج شدند و دلایل این خروج را مورد بررسی قرار دادیم.
ویژگیهای مطالعه
ما پایگاههای اطلاعاتی پزشکی را برای یافتن کارآزماییهای تصادفیسازی و کنترلشده (مطالعات بالینی که در آنها افراد بهطور تصادفی در یکی از دو یا چند گروه درمان قرار میگیرند) در مورد بزرگسالان یا کودکان مبتلا به صرع، که در آنها یک رژیم غذایی کتوژنیک با درمانهای دیگر مقایسه شد، جستوجو کردیم. ما 11 کارآزمایی تصادفیسازی و کنترلشده را با 778 شرکتکننده یافتیم. این کارآزماییها بین 2 تا 16 ماه طول کشیدند.
نتایج اصلی
عوارض جانبی کوتاهمدت رژیمهای غذایی کتوژنیک عبارت بودند از اسهال، یبوست و استفراغ. اثرات بلندمدت در این مطالعات نامشخص هستند.
تمام مطالعات خروج شرکتکنندگان را به دلیل عدم بهبودی در تشنج و تحمل پایین این رژیم غذایی گزارش کردند.
یک مطالعه تاثیر رژیمهای غذایی کتوژنیک را بر کیفیت زندگی، شناخت و رفتار گزارش کرد. هیچ تفاوتی در کیفیت زندگی افراد دریافتکننده رژیم غذایی کتوژنیک و گروه دریافتکننده مراقبت معمول یافت نشد، اما شرکتکنندگان پس از رژیم غذایی کتوژنیک فعالتر، خلاقتر و کمتر مضطرب بودند. تحقیق بیشتری در این زمینهها مورد نیاز است.
اخیرا، رژیمهای غذایی کتوژنیک دیگر، با تحمل بهتر، مانند رژیم اتکینز اصلاح شده، اثرات مشابهی را نسبت به رژیمهای غذایی کتوژنیک محدودتر بر کنترل تشنج نشان دادند. با این حال، تحقیق بیشتری مورد نیاز است.
کیفیت شواهد
مطالعات وارد شده در این مرور توسط تعداد کم شرکتکنندگان محدود شد و فقط کودکان در 10 مورد از 11 مطالعه وارد شدند، بنابراین کیفیت شواهد پایین تا بسیار پایین قضاوت شدند.
در حال حاضر تحقیقات اندکی در مورد استفاده از این رژیمها در بزرگسالان وجود دارد، بنابراین، تحقیق بیشتری در این زمینه مورد نیاز است.
این شواهد تا اپریل 2017 بهروز است.