پیشینه
ترومبوآنژئیت اوبلیترانس یا انسدادی (thromboangiitis obliterans)، که به عنوان بیماری برگر شناخته میشود (Buerger's disease)، یک پاتولوژی التهابی سگمنتال غیرآترواسکلروتیک است که بیشتر در شریانها، رگها و اعصاب کوچک و متوسط در اندامهای انتهایی فوقانی و پایین تاثیر میگذارد. این علت ناشناخته است، اما شامل استعداد ژنتیکی، قرار گرفتن در معرض دخانیات، پاسخهای ایمنی و انعقادی است. در بسیاری از موارد امکان بهبود بیماری وجود ندارد. درمان با سلولهای بنیادی یک گزینه درمانی برای بیماران مبتلا به عوارض شدید مانند زخمهای ایسکمیک یا درد هنگام استراحت است.
اهداف
ارزیابی اثربخشی و ایمنی درمان با سلولهای بنیادی در افراد مبتلا به ترومبوآنژئیت انسدادی (بیماری برگر).
روش های جستجو
متخصص اطلاعات گروه عروق کاکرین در پایگاه تخصصی عروق کاکرین؛ پایگاههای اطلاعاتی CENTRAL؛ MEDLINE؛ Embase؛ (CINHAL) Cumulative Index to Nursing and Allied Health Litreture؛ AMED و پلتفرم بینالمللی ثبت کارآزماییهای بالینی سازمان جهانی بهداشت و پایگاههای ثبت کارآزماییهای ClinicalTrials.gov تا 17 اکتبر 2017 جستوجو کردند. نویسندگان مطالعه مروری در پایگاههای OpenGrey مطالعات منتشر نشده اروپایی جستوجو، فهرست منابع مطالعات مرتبط را بررسی و با نویسندگان آنها ارتباط برقرار کردند.
معیارهای انتخاب
کارآزماییها و شبهکارآزماییهای تصادفیسازی و کنترلشدهای (RCT ؛randomised controlled trails) که از سلولهای بنیادی برای درمان ترومبوآنژئیت انسدادی (بیماری برگر) استفاد کرده بودند.
گردآوری و تحلیل دادهها
نویسندگان مطالعه مروری (DC؛ DM؛ FN) بهطور مستقل مطالعات را بررسی، دادهها را استخراج و تحلیل کردند.
نتایج اصلی
ما فقط یک RCT (شامل 18 شرکتکننده مبتلا به ترومبوآنژئیت انسدادی) را بازیابی کردیم که پیوند سلولهای بنیادی استخراج شده را از مغز استخوان با دارونما (placebo) و مراقبتهای استاندارد درمان زخم در این مرور مقایسه کردهبود. هیچ مطالعهای یافت نشد که درمان را با سلولهای بنیادی (از منبع مغز استخوان) با درمان با سلولهای بنیادی (از منبع بند ناف)، درمان با سلولهای بنیادی (از هر منبعی) با درمان دارویی و سلولهای بنیادی (از هر منبعی) را در مقابل سمپاتکتومی (sympathectomy) مقایسه کرده باشد. بهبود زخم با بررسی اندازه زخم ارزیابی شد. میانگین وسعت زخم در گروه پیوند سلولهای بنیادی از 5.04 cm2 (انحراف معیار) (SD): 0.70) به cm2 1.48 (SD: 0.56) در مقایسه با گروه کنترل، میانگین اندازه وسعت زخم از cm2 4.68 (SD: 0.62) تا cm2 3.59 (SD: 0.14)؛ میانگین تفاوت(MD): cm2 - 2.11؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 2.49- تا 1.73-؛ یک مطالعه؛ 18 مشارکتکننده؛ شواهد با کیفیت بسیار پایین، بیشتر کاهش یافت. فاصله پیادهروی بدون درد بهبود بیشتری را در گروه پیوند سلولهای بنیادی نشان داد: از میانگین 38.33 متر (SD: 17.68) تا 284.44 متر (SD: 212.12) در مقایسه با گروه کنترل: افزایش میانگین فاصله پیادهروی از 35.66 متر (SD: 19.79) تا 78.22 متر (SD: 35.35)؛ MD: 206.22 متر؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 65.73 تا 346.71؛ یک مطالعه؛ 18 مشارکتکننده؛ شواهد با کیفیت بسیار پایین.
پیامدهایی مثل میزان قطع عضو، درد، بقا بدون قطع عضو و عوارض جانبی ارزیابی نشدند.
کیفیت شواهد به علت وجود فقط یک مطالعه، تعداد کم مشارکتکنندگان، خطر بالای سوگیری در بسیاری از حوزهها و از دست رفتن اطلاعات مربوط به وضعیت در معرض دخانیات بودن، بسیار پایین طبقهبندی شد.
نتیجهگیریهای نویسندگان
شواهد با کیفیت بسیار پایین نشان میدهد که ممکن است اثر استفاده از سلولهای بنیادی استخراجشده از مغز استخوان در بهبود زخمها و بهبود مسافت پیادهروی بدون درد در بیماران مبتلا به بیماری برگر وجود داشته باشد. کارآزماییهای با کیفیت بالا برای ارزیابی اثربخشی درمان با سلولهای بنیادی برای بیماران مبتلا به ترومبوآنژئیت انسدادی (بیماری برگر) مورد نیاز است.
خلاصه به زبان ساده
درمان با سلولهای بنیادی در درمان ترومبوآنژئیت انسدادی (بیماری برگر)
پیشینه
ترومبوآنژئیت انسدادی، که به عنوان بیماری برگر شناخته میشود، وضعیتی است که با التهاب پیشرونده و لخته شدن در شریانهای کوچک و متوسط و رگهای دستها و پاها مشخص میشود. علت آن ناشناخته است، اما در مردان با سابقه مصرف دخانیات شایع است. این بیماری علت زخمها و درد در اندامهای انتهایی سیگاریهای جوان است. در بسیاری از موارد، عمدتا در بیماران مبتلا به شدیدترین شکل، امکان بهبود شرایط با عمل جراحی وجود ندارد، بنابراین از روشهای جایگزین استفاده میشود. درمان با سلولهای بنیادی یک درمان آزمایشی است که از طریق پیوند سلولها (از مغز استخوان، بند ناف (umbilical cord)، خون محیطی و ...) انجام شده و قابلیت تبدیل شدن را به عروق خونی جدید، بهبود گردش موضعی و کمک به بهبود زخم و کاهش درد هنگام استراحت دارد. در این مطالعه مروری، اثربخشی درمان با سلولهای بنیادی برای درمان بیماران مبتلا به ترومبوآنژئیت انسدادی (بیماری برگر) مورد بررسی قرار گرفت.
نتایج اصلی
فقط یک مطالعه تصادفیسازی و کنترلشده (18 مشارکتکننده مبتلا به ترومبوآنژئیت انسدادی) پیوند سلولهای بنیادی استخراجشده از مغز استخوان را با دارونما و مراقبتهای استاندارد درمان زخم مقایسه کرده بود (اغلب جستوجوهای اخیر در 17 اکتبر 2017 انجام شد). ما هیچ مطالعهای را شناسایی نکردیم که درمان را با سلولهای بنیادی از منابع مختلف با هم و درمان را با سلولهای بنیادی با درمان دارویی و درمان با سلولهای بنیادی را با سمپاتکتومی (عمل جراحی قطع عصب سمپاتیک) مقایسه کردهباشد. نتایج نشان دهنده کاهش اندازه زخم و بهبود میزان راه رفتن بدون درد در گروه دریافت کننده سلولهای بنیادی در مقایسه با گروه دریافت کننده دارونما و مراقبتهای استاندارد درمان زخم بود.
پیامدهایی مثل میزان قطع عضو، درد، بقا بدون قطع عضو و عوارض جانبی ارزیابی نشدند.
کیفیت شواهد
کیفیت شواهد را بسیار پایین طبقهبندی کردیم، زیرا فقط یک مطالعه، با تعداد اندکی مشارکتکننده و خطر بالای سوگیری در بسیاری از حوزهها و از دست رفتن اطلاعات مربوط به مواجهه با دخانیات وجود داشت.
نتیجهگیریها
شواهد با کیفیت بسیار پایین نشان میدهند که ممکن است استفاده از سلولهای بنیادی استخراجشده از مغز استخوان در بهبود زخمها و بهبود مسافت پیادهروی بدون درد در بیماران مبتلا به بیماری برگر وجود داشته باشد. کارآزماییهای با کیفیت بالا برای ارزیابی اثربخشی درمان با سلولهای بنیادی برای بیماران مبتلا به ترومبوآنژئیت انسدادی (بیماری برگر) مورد نیاز است.