پیشینه
داروهای آنتیسایکوتیک (نورولپتیک) بهطور گستردهای در درمان افراد مبتلا به بیماریهای روانی مزمن استفاده میشود. استفاده از این داروها با آثار جانبی و مضر همراه است. از جمله این آثار جانبی و ناگوار، اختلالات حرکتی مانند تاردیو دیسکینزی (TD) است. این بیماری حرکات غیرارادی تکرار شونده در اطراف دهان و صورت است. این مرور که جزئی از مجموعهای است که به بررسی تاردیو دیسکینزی میپردازد، درمانهای متفرقه (miscellaneous) را بررسی میکند که در جاهای دیگر پوشش داده نشدهاند.
اهداف
تعیین اینکه آیا داروها، تغذیه یا مکملهای گیاهی که در مروهای دیگر کاکرین درباره TD به آنها پرداخته نشده، مداخلات جراحی، درمان electroconvulsive و درمانهای مربوط به رابطه ذهن و بدن در افراد مبتلا به TD ناشی از آنتیسایکوتیکها موثر و ایمن است یا خیر.
روش های جستجو
ما پایگاه ثبت کارآزماییهای مطالعه - محور گروه اسکیزوفرنی در کاکرین را جستوجو کردیم (16 جولای 2015 و 26 اپریل 2017). همچنین منابع تمام مطالعات شناساییشده را برای یافتن مطالعات بیشتر در این زمینه بازرسی کرده و با نویسندگان کارآزماییها برای بهدست آوردن اطلاعات اضافی تماس گرفتیم.
معیارهای انتخاب
ما گزارشهایی را در این مرور گنجاندیم که حاصل کارآزماییهای تصادفیسازی و کنترلشده درباره افراد مبتلا به TD ناشی از آنتیسایکوتیک و بیماری اسکیزوفرنی یا بیماریهای روانی مزمن دیگر بودند. این افراد داروهای آنتیسایکوتیک خود را میگرفتند و بهطور تصادفی به گروههایی شامل مداخلات فهرست شده در بالا تخصیص یافته بودند که با پلاسبو، هیچ نوع مداخله یا هر مداخله دیگر مقایسه شده بودند.
گردآوری و تحلیل دادهها
ما مستقل از یکدیگر دادهها را از این کارآزماییها استخراج کرده و خطر نسبی (RR) یا تفاوت میانگین (MD) را با 95% فاصله اطمینان آنها (CIs) تخمین زدیم. ما فرض کردیم افرادی که مطالعه را زودهنگام ترک کرده بودند، بهبودی نداشتند. همچنین خطر سوگیری (bias) را بررسی کرده و جدول «خلاصه یافتهها» را براساس سیستم GRADE (نظام درجهبندی کیفیت شواهد و قدرت توصیهها) ایجاد کردیم.
نتایج اصلی
ما 31 RCTs و 24 مداخله را با 1278 شرکتکننده در این مرور گنجاندیم. 22 کارآزمایی در بهروزرسانی 2017 در این مرور گنجانده شدند. پنج کارآزمایی منتظر طبقهبندی و هفت کارآزمایی در حال انجام بودند. همه شرکتکنندگان افراد بزرگسال بودند و اختلالات روانپزشکی مزمن – عمدتا اسکیزوفرنی - و TD ناشی از داروهای سایکوتیک داشتند. مطالعات مدت کوتاهی داشتند (سه تا شش هفته) و تعداد نمونه آنها اندک بود (10 تا 157 شرکتکننده). اکثر مطالعات (61%) بیش از 20 سال قبل منتشر شده بودند. خطر کلی سوگیری در این مطالعات نامشخص بود. دلیل آن عمدتا گزارشدهی ضعیف درباره پنهانسازی تخصیص (allocation concealment)، ایجاد توالی (generation of the sequence) و کورسازی بود.
19 کارآزمایی پیامد اولیه «عدم بهبودی مهم از نظر بالینی در نشانههای TD» را گزارش کرده بودند. دو مطالعه شواهدی با کیفیت متوسط داشتند. این شواهد درباره مزیت مداخلات در مقایسه با پلاسبو بود، یعنی به ترتیب والبنازین (valbenazine) (RR: 0.63؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.46 تا 0.86؛1 RCT؛ تعداد = 92) و عصاره گیاه جینکگو (extract of Ginkgo biloba) (RR: 0.88؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.81 تا 0.96؛ 1 RCT؛ تعداد = 157). به دلیل تعداد نمونه کم ما نمیتوانیم درابره این اثرات مطمئن باشیم.
نتایج برای باقی مداخلات غیرقطعی بود. شواهدی با کیفیت پایین تا خیلی پایین درباره مزیت این موارد یافت شد: بوسپیرون (RR: 0.53؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.33 تا 0.84؛ 1 RCT؛ تعداد = 42)، آلکالوئیدهای ارگوت دهیدروژنه شده (dihydrogenated ergot alkaloids) (RR: 0.45؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.21 تا 0.97؛ RCT 1؛ تعداد = 28) هیپنوتیزم یا آرامش یافتن (hypnosis or relaxation) (RR: 0.45؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.21 تا 0.94؛ 1 مطالعه؛ تعداد = 15)، پمولین (pemoline) (RR: 0.48؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.29 تا 0.77؛ 1 RCT؛ تعداد = 46)، پرومتازین (RR: 0.24؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.11 تا 0.55؛ 1 RCT؛ تعداد = 34)، انسولین (RR: 0.52؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.29 تا 0.96؛ 1 RCT؛ تعداد = 20)، آمینواسیدهای با زنجیره شاخهای (RR: 0.79؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.63 تا 1.00؛ 1 RCT؛ تعداد = 52) و ایزوکاربوکسازید (RR: 0.24؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.08 تا 0.71؛ 1 RCT؛ تعداد = 20). شواهد با قطعیت پایین تا خیلی پایین نشان میدهد که هیچ تفاوتی میان مداخله و پلاسبو یا عدم درمان برای این مداخلات دیده نشد: ملاتونین (RR: 0.89؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.71 تا 12.1؛ 2 RCT، تعداد = 32)، لیتیوم (RR: 1.59؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.79 تا 23.2؛ 1 RCT؛ تعداد = 11)، ریتانسرین (ritanserin) (RR: 1.00؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.70 تا 1.43؛ 1 RCT؛ تعداد = 10)، سلژیلین (selegiline) (RR: 1.37؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.96 تا 1.94؛ 1 RCT؛ تعداد = 33)، استروژن (RR: 18.1؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.76 تا 1.83؛ 1 RCT؛ تعداد = 12) و گاما لینولنیک اسید (RR: 1.00؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.69 تا 1.45؛ 1 RCT؛ تعداد = 16).
هیچ یک از مطالعات انتخاب شده پبامد اولیه دیگر یعنی « فقدان آثار جانبی اکستراپیرامیدال که به لحاظ بالینی معنادار باشد» را گزارش نکرده بودند.
نتیجهگیریهای نویسندگان
شواهد موجود بهدست آمده از کارآزماییهای تصادفیسازی و کنترلشده کاملا محدود بوده و کیفیت خیلی پایینی داشتند. بنابراین نتیجهای این مرور نشان داد که استفاده از والبنازین یا عصاره گیاه جینکگو ممکن است در کاهش نشانههای تاردیو دیسکینزی موثر باشد. با این حال چون فقط یک RCT هر یک از این ترکیبات را بررسی کرده بود، ما منتظر نتایج مطالعات در حال انجام هستیم تا این نتایج را تایید کنیم. نتایج برای باقی مداخلات غیرقطعی هستند و این ترکیبات احتمالا باید در زمینه مطالعات ارزیابیکننده با طراحی خوب، استفاده شوند.
خلاصه به زبان ساده
درمانهای متفرقه برای تاردیو دیسکینزی ناشی از آنتیسایکوتیک
هدف از این مرور چیست؟
هدف این مرور کاکرین این بود که آیا داروها، مکملها، مداخلات جراحی، درمان electroconvulsive یا درمانهای مربوط به ذهن و بدن که در مرورهای دیگر کاکرین پوشش داده نشده، میتوانند باعث بهبودی تاردیو دیسکینزی شوند یا خیر. ما کارآزماییهای تصادفیسازی و کنترلشده را برای پاسخ به این سوال گردآوری و تحلیل کردیم.
پیامهای کلیدی
داروی والبنازین و عصاره گیاه جینکگو احتمالا باعث بهبود نشانههای تاردیو دیسکینزی میشوند. اما به مطالعات با کیفیت بالا نیاز است تا این یافتهها تایید شوند. چون این یافتهها نتایج فقط یک مطالعه بودند.
چه چیزی در این مرور بررسی شد؟
داروهای آنتیسایکوتیک برای کنترل ادراکات غیرنرمال (توهم)، تفکرات مختل و غیرمنسجم (disordered thinking) و باورهای ثابت کاذب (هذیان) در بیماریهای روانی مزمن مانند اسکیزوفرنی استفاده میشوند. تاردیو دیسکینزی یک اختلال بد شکل و ناتوان کننده است که باعث حرکات غیرارادی، تکرار شونده و غیرنرمال میشود. این بیماری غالبا بهوسیله داروهای آنتیسایکوتیک ایجاد میشود. بیش از 20 درصد افرادی که برای کنترل بیماریشان به داروهای آنتیسایکوتیک محتاج هستند مبتلا به این بیماری میشوند. مداخلات گوناگون بسیاری برای کاهش و رفع نشانههای تاردیو دیسکینزی مطالعه شدهاند. چند مرور کاکرین اثرات بسیاری از درمانها را که برای مدیریت این حرکات غیرارادی استفاده شده، خلاصه کردهاند. این مرور درمانهای متفرقهای را برای درمان تاردیو دیسکینزی بررسی میکند که در مرورهای دیگر کاکرین بررسی نشدهاند.
نتایج اصلی این مرور چه هستند؟
ما 31 مطالعه را یافتیم که 24 مداخله متفاوت را برای بهبودی تاردیو دیسکینزی گزارش کرده بودند. این مداخلات روی 1278 بیمار مبتلا به تاردیو دیسکینزی بررسی شده بود که داروهای آنتیسایکوتیک مصرف میکردند. متاسفانه در بیشتر مطالعات پیگیری بیماران برای مدت کوتاهی انجام شده بود (سه تا 6 هفته). همچنین تعداد شرکتکنندگان در مطالعات اندک بود (تعداد میانگین شرکتکنندگان 41 نفر در هر مطالعه بود).
والبنازین احتمالا نشانههای تاردیو دیسکینزی را در مقایسه با پلاسبو تا حد مهمی به لحاظ بالینی کاهش میدهد (شواهدی با قطعیت متوسط)، اما این شواهد مبتنی بر فقط یک مطالعه بود. این مطالعه در ایالات متحده با 92 شرکتکننده انجام شده بود. ما منتظر نتایج مطالعات تمام شده (به تازگی) و در حال انجام هستیم تا این نتیجه را تایید کنیم.
عصاره گیاه جینکگو احتمالا نشانههای تاردیو دیسکینزی را در مقایسه با پلاسبو تا حد مهمی به لحاظ بالینی کاهش میدهد (شواهدی با قطعیت متوسط)، اما این شواهد مبتنی بر فقط یک مطالعه بود. این مطالعه در چین با 157 شرکتکننده انجام شده بود. ما منتظر نتایج مطالعات تمام شده (به تازگی) و در حال انجام هستیم تا این نتیجه را تایید کنیم.
شواهد برای باقی مداخلات قطعیت پایین تا خیلی پایین داشتند و از نظر ما نتایج برای این مداخلات غیرقطعی بود.
این مرور تا چه زمانی بهروزرسانی شده است؟
ما مطالعاتی را جستوجو کردیم که تا 26 اپریل 2017 منتشر شده بودند.