بسیاری از زنان دوست دارند از روش‌های دارویی یا تهاجمی مدیریت درد در زایمان اجتناب کنند، و این ممکن است به محبوبیت روش‌های مکمل مدیریت درد کمک کند. این مرور شواهد موجود را در مورد روش‌های دستی از جمله ماساژ و رفلکسولوژی (reflexology)، برای مدیریت درد در زایمان بررسی کرد. این مرور به‌روزرسانی مروری است که اولین بار در سال 2012 منتشر شد.

ارزیابی تاثیر، ایمنی و مقبولیت ماساژ، رفلکسولوژی و دیگر روش‌های دستی برای مدیریت درد در زایمان.

برای این به‌روزرسانی، ما پایگاه ثبت کارآزمایی‌های گروه بارداری و زایمان در کاکرین (30 جون 2017)؛ پایگاه ثبت مرکزی کارآزمایی‌های کنترل شده کاکرین (CENTRAL، 2017، شماره 6)؛ MEDLINE (1966 تا 30 جون 2017)؛ Cumulative Index to Nursing and Allied Health Litreture (CINAHL) (1980 تا 30 جون 2017)؛ پایگاه ثبت کارآزمایی‌های بالینی استرالیا و نیوزیلند (4 آگوست 2017)؛ پایگاه ثبت کارآزمایی‌های بالینی چین (4 آگوست 2017)؛ ClinicalTrials.gov (4 آگوست 2017)؛ the National Center for Complementary and Integrative Health (4 آگوست 2017)؛ پلت‌فرم بین‌المللی پایگاه ثبت کارآزمایی‌های بالینی (ICTRP) سازمان جهانی بهداشت (4 آگوست 2017) و فهرست منابع کارآزمایی‌های بازیابی شده را جست‌وجو کردیم.

ما کارآزمایی‌های تصادفی‌سازی و کنترل‌شده را وارد کردیم که به مقایسه روش‌های دستی با مراقبت‌های استاندارد، دیگر انواع غیردارویی مدیریت درد در زایمان، عدم درمان یا دارونما پرداخته بودند. ما به دنبال کارآزمایی‌هایی با مدالیتی‌های زیر بودیم: ماساژ، کیسه‌های گرم‌کننده، روش‌های دستی گرمایی، رفلکسولوژی، کایروپراکتیک، اوستئوپاتی، مانیپولاسیون عضلانی - اسکلتی، ماساژ بافت عمیق، درمان نورو - ماسکولار، shiatsu، tuina، درمان نقطه محرک، میوتراپی و تعادل‌سازی صفر. ما کارآزمایی‌های مدیریت درد را مربوط به هیپنوتیزم، آروماتراپی، طب سوزنی و طب فشاری حذف کرده‌ایم؛ این موارد در دیگر مرورهای کاکرین گنجانده شده‌اند.

دو نویسنده به‌طور مستقل کیفیت کارآزمایی‌ها را بررسی کردند، داده‌ها را استخراج و آنها را برای دقت ارزیابی کردند. ما با نویسندگان کارآزمایی‌ها برای اطلاعات بیشتر تماس گرفتیم. ما کیفیت شواهد را با استفاده از رویکرد GRADE (نظام درجه‌بندی کیفیت شواهد و قدرت توصیه‌ها) ارزیابی کردیم.

ما مجموعا 14 کارآزمایی‌ را در نظر گرفته‌ایم؛ 10 مورد از این کارآزمایی‌ها (1055 زن) به داده‌های متاآنالیز کمک کرده‌اند. چهار کارآزمایی‌، شامل 274 زن، با معیارهای ورود ما همخوانی داشتند، اما داده‌ها را در این مرور دخیل نکردند. بیش از نیمی از کارآزمایی‌ها دارای خطر سوگیری (bias) پائین برای ایجاد توالی تصادفی و سوگیری فرسایشی بودند. اکثر کارآزمایی‌ها دارای خطر بالایی از سوگیری عملکرد و سوگیری تشخیص و یک خطر نامشخص سوگیری گزارش‌دهی بودند. ما هیچ کارآزمایی‌ را برای بررسی اثربخشی رفلکسولوژی پیدا نکردیم.
ماساژ
ما شواهدی را با کیفیت پائین یافتیم که ماساژ در مقایسه با مراقبت معمول کاهش بیشتری در شدت درد (اندازه‌گیری شده با مقیاس‌های درد خوداظهاری) در طول مرحله اول زایمان ایجاد می‌کند ( تفاوت میانگین استانداردشده (SMD): 0.81-؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 1.16- تا 0.56-؛ 6 کارآزمایی؛ 362 زن). دو کارآزمایی شدت درد را در طول مرحله دوم و سوم زایمان گزارش کردند و شواهدی را ازکاهش نمرات درد با ماساژ (SMD: 0.98-؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 2.23- تا 0.26؛ 124 زن و SMD: 1.03-؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 2.17- تا 0.11؛ 122 زن) نشان دادند. شواهدی با کیفیت بسیار پائین نشان دادند که مزیت آشکاری از ماساژ نسبت به مراقبت معمول برای طول زایمان (به دقیقه) (تفاوت میانگین) (MD: 20.64؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 58.24- تا 99.52؛ 6 کارآزمایی؛ 514 زن) و تسکین درد با دارو (متوسط خطر نسبی (RR): 0.81 (95% فاصله اطمینان (CI): 0.37 تا 1.74؛ 4 کارآزمایی؛ 105 زن) وجود ندارد. شواهدی با کیفیت بسیار پائین نشان دادند که مزیت آشکاری از ماساژ برای زایمان با کمک ابزار (متوسط RR: 0.71؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.44 تا 1.13؛ 4 کارآزمایی؛ 368 زن) و سزارین (RR: 0.75؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.51 تا 1.09؛ 6 کارآزمایی؛ 514 زن) نیست. یک کارآزمایی اضطراب کم‌تری را در طول مرحله اول زایمان برای زنانی که ماساژ گرفتند (MD: 14.05؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 3.77 تا 24.33؛ 124 زن؛ شواهد با کیفیت پائین) گزارش کرد. دو کارآزمایی که رضایت مادران را از تجربه زایمان گزارش کرد، اطلاعات را با مقیاس‌های مختلف گزارش کردند؛ هر دوی آنها رضایت بیش‌تری را با ماساژ نشان دادند، هر چند شواهد در یک مطالعه با کیفیت پائین و در دیگری با کیفیت بسیار پائین بودند.
کیسه‌های گرم‌کننده
ما شواهدی را با کیفیت بسیار پائین برای کاهش درد (مقیاس آنالوگ بصری / VAS) در مرحله اول زایمان (SMD: 0.59-؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 1.18- تا 0.00-؛ 3 کارآزمایی؛ 191 زن) و مرحله دوم زایمان SMD: 1.49-؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 2.85- تا 0.13-؛ 2 کارآزمایی؛ 128 زن) یافتیم. شواهد با کیفیت بسیار پائین کاهش طول مدت زایمان (دقیقه) را در گروه کیسه‌های گرم کننده نشان دادند (MD: 66.15-؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 91.83- تا 40.47-؛ 2 کارآزمایی؛ 128 زن).
روش‌های دستی حرارتی
یک کارآزمایی روش‌های دستی حرارتی را در مقابل مراقبت معمول مقایسه کرد و شواهدی را با کیفیت بسیار پائین در رابطه با کاهش شدت درد در طول مرحله اول زایمان برای زنان دریافت کننده روش‌های حرارتی نشان داد (MD: 1.44-؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 2.24- تا 0.65-؛ 1 کارآزمایی؛ 96 زن). کاهش در طول مدت زایمان (دقیقه) دیده شد (MD: 78.24-؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 118.75- تا 37.73-؛ 1 کارآزمایی؛ 96 زن؛ شواهد با کیفیت بسیار پائین). تفاوت روشنی برای زایمان واژینال با کمک (شواهدی با کیفیت بسیار پائین) دیده نشد. نتایج برای کیسه‌های سرد در مقابل مراقبت معمول، و کیسه‌های سرد و گرم متناوب در مقابل مراقبت معمول، برای شدت درد، طول مدت زایمان و زایمان واژینال با کمک دیده نشد.
موزیک
یک کارآزمایی روش‌های دستی را با موزیک مقایسه و شواهدی را با کیفیت بسیار پائین برای کاهش شدت درد در طول زایمان در گروه موزیک یافت (RR: 0.40؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.18 تا 0.89؛ 101 زن). شواهدی به نفع مزایای کاهش استفاده از تسکین دارویی درد دیده نشد (RR: 0.41؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.16 تا 1.08؛ شواهد با کیفیت بسیار پائین).
از هفت پیامدی که با استفاده از GRADE ارزیابی کردیم، فقط شدت درد در همه مقایسه‌ها گزارش شد. رضایت از تجربه زایمان، حس کنترل و سزارین به ندرت در هر یک از مقایسه‌ها گزارش شده‌اند.

ماساژ، کیسه‌های گرم‌کننده و روش‌های دستی حرارتی ممکن است در کاهش درد، کاهش طول زایمان و بهبود حس کنترل زن و تجربه احساسی زایمان نقش داشته باشند، با این حال کیفیت شواهد از پایین تا بسیار پایین بوده و تعداد کمی از کارآزمایی‌ها پیامدهای کلیدی GRADE را گزارش کردند. تعداد کمی از کارآزمایی‌ها در مورد ایمنی به عنوان یک پیامد گزارش ارایه کردند. نیاز به تحقیقات بیش‌تر برای رسیدگی به این پیامدها و بررسی اثربخشی و کارآیی این روش‌های دستی برای مدیریت درد وجود دارد.