پیشینه
آکنه ولگاریس (acne vulgaris)، یک بیماری التهابی مزمن واحد پیلوسباسه (pilosebaceous) همراه با مشکلات اجتماعی و سلامت روان، ممکن است بیش از 80% از نوجوانان را تحت تاثیر قرار دهد. ایزوترتینوئین (isotretinoin) تنها دارویی است که همه عوامل اصلی آکنه را مورد هدف قرار میدهد؛ با این حال، ممکن است اثرات جانبی داشته باشد.
اهداف
ارزیابی اثربخشی و ایمنی ایزوترتینوئین خوراکی برای آکنه ولگاریس.
روش های جستجو
ما پایگاههای اطلاعاتی زیر را تا جولای 2017 جستوجو کردیم: ثبت تخصصی گروه پوست در کاکرین (Cochrane Skin Group Specialised Register)؛ CENTRAL؛ MEDLINE؛ Embase؛ PsycINFO و LILACS. ما این جستوجو را در مارچ 2018 بهروزرسانی کردیم، اما این نتایج هنوز در این مرور ثبت نشدهاند. ما همچنین پنج پایگاه ثبت کارآزمایی را جستوجو کردیم، فهرست منابع مطالعات بازیابی شده را برای یافتن منابع بیشتر برای کارآزماییهای مربوطه کنترل کردیم و مجموعه مقالات کنفرانسهای مربوط به درماتولوژی را به صورت دستی جستوجو کردیم. یک جستوجوی جداگانه برای اثرات جانبی ایزوترتینوئین خوراکی در MEDLINE و Embase تا سپتامبر 2013 انجام شد.
معیارهای انتخاب
کارآزماییهای تصادفیسازیشده بالینی (RCTs ؛randomised controlled trails) درباره ایزوترتینوئین خوراکی در شرکتکنندگان مبتلا به آکنه با تشخیص بالینی در مقایسه با دارونما، هر نوع درمان فعال سیستمیک یا موضعی و ایزوترتینوئین در فرمولاسیون، دوز، رژیم، یا دوره مصرف متفاوت.
گردآوری و تحلیل دادهها
ما از روشهای استاندارد روششناسی مورد انتظار کاکرین استفاده کردیم.
نتایج اصلی
ما 31 RCT، را شامل 3836 شرکتکننده (12 تا 55 سال) مبتلا به آکنه خفیف تا شدید انتخاب کردیم. تعداد شرکتکنندگان مرد دو برابر تعداد زنان بود.
بیشتر مطالعات در آسیا، اروپا و آمریکای شمالی انجام شدند. پیامدها بهطور کلی بین 8 تا 32 هفته درمان (میانگین 197 هفته) اندازهگیری شدند.
مقایسههای ارزیابی شده شامل ایزوترتینوئین خوراکی در مقابل دارونما یا سایر روشهای درمانی مانند آنتیبیوتیکها بودند. علاوه بر این، دوزها، رژیمها یا فرمولاسیونهای مختلف ایزوترتینوئین خوراکی و همچنین ایزوترتینوئین خوراکی با افزودن داروهای موضعی نیز بررسی شدند.
شرکتهای داروسازی از 12 کارآزمایی انتخاب شده حمایت مالی کردند. تمام مطالعات، به استثنای سه مطالعه، در حداقل یک حوزه در معرض خطر بالای سوگیری (bias) قرار داشتند.
ایزوترتینوئین خوراکی در مقایسه با آنتیبیوتیک خوراکی به همراه داروهای موضعی
این مطالعات شامل شرکتکنندگانی با آکنه متوسط یا شدید بودند و پیامدها را بلافاصله پس از 20 تا 24 هفته درمان (کوتاهمدت) بررسی کردند. سه مطالعه (400 شرکتکننده) نشان دادند که ایزوترتینوئین هیچگونه تفاوتی از لحاظ کاهش تعداد ضایعات التهابی بررسی شده توسط محقق ایجاد نمیکند (RR: 1.01؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.96 تا 1.06)، فقط یک اثر جانبی جدی یافت شد، که سندرم استیونز-جانسون (Stevens‐Johnson syndrome) در گروه ایزوترتینوئین بود (RR: 3.00؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.12 تا 72.98). با این حال، ما در مورد این نتایج که بر اساس شواهد با کیفیت بسیار پایین بودند، نامطمئن هستیم.
بر اساس ارزیابی کلی پزشک، ایزوترتینوئین (15%) شدت آکنه را اندکی بهبود میبخشد (RR: 1.15؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 1.00 تا 1.32؛ 351 شرکتکننده؛ 2 مطالعه)، اما منجر به اثرات جانبی کمتر جدی بیشتری شد (67% خطر بالاتر) (RR: 1.67؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 1.42 تا 1.98؛ 351 شرکتکننده؛ 2 مطالعه)، مانند خشکی لبها / پوست ، زخم گوشه دهان (cheilitis)، استفراغ، تهوع (هر دو پیامد، شواهد با کیفیت پایین).
دوزها / رژیمهای درمانی مختلف از ایزوترتینوئین خوراکی
برای پیامد اثربخش اولیه ما، ما سه RCT یافتیم، اما ناهمگونی مانع از انجام متاآنالیز (meta‐analysis) شد. یک مطالعه (154 شرکتکننده) میزان 79%، 80% و 84% کاهش را در تعداد کلی ضایعات التهابی پس از 20 هفته مصرف ایزوترتینوئین خوراکی با دوزهای 0.05، 0.1، یا 0.2 میلیگرم/کیلوگرم/در روز برای آکنه شدید گزارش کرد (شواهد با کیفیت پایین). کارآزمایی دیگر (150 شرکتکننده، آکنه شدید) ایزوترتینوئین خوراکی را با دوز 0.1، 0.5، و 1 میلیگرم/کیلوگرم/در روز به مدت 20 هفته مقایسه کرد و، به ترتیب، 58%، 80% و 90% از شرکتکنندگان به 95% کاهش در تعداد کلی ضایعات التهابی دست یافتند. یک RCT، با شرکتکنندگان مبتلا به آکنه متوسط، ایزوترتینوئین را به مدت 24 هفته در (a) دوز پایین پیوسته (0.25 تا 0.4 میلیگرم/کیلوگرم/در روز) (b) دوز معمول پیوسته (0.5 تا 0.7 میلیگرم/کیلوگرم/در روز) و (c) رژیم متناوب (0.5 تا 0.7 میلیگرم/کیلوگرم/در روز، به مدت یک هفته در یک ماه) مقایسه کرد. دوز پایین پیوسته (MD: 3.72 ضایعه؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 2.13 تا 5.31؛ 40 شرکتکننده؛ 1 مطالعه) و دوز معمول (MD: 3.87 ضایعه؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 2.13 تا 5.43؛ 40 شرکتکننده؛ 1 مطالعه) کاهش بیشتری را در تعداد ضایعات التهابی در مقایسه با درمان متناوب داشتند (تمام پیامدها، شواهد با کیفیت پایین).
14 RCT (906 شرکتکننده، آکنه شدید و متوسط) گزارش دادند که در مقایسه دوزها / رژیمهای درمانی مختلف ایزوترتینوئین خوراکی در حین درمان (از 12 تا 32 هفته) یا پیگیری پس از پایان درمان (تا 48 هفته) عوارض جانبی جدی مشاهده نشد. 13 RCT (858 شرکتکننده) تعداد اثرات جانبی کمتر جدی، شامل خشکی پوست، ریزش مو و خارش، را مورد تجزیهوتحلیل قرار داد، اما ناهمگونی در ارزیابی پیامد مانع از تلفیق دادهها شد؛ از این رو، عدم اطمینان در مورد این نتایج وجود دارد (در صورت ارزیابی، شواهد با کیفیت پایین تا بسیار پایین).
بهبود در شدت آکنه، ارزیابی شده توسط ارزیابی کلی پزشک، برای این مقایسه اندازه گیری نشد.
هیچ کدام از RCTهای انتخاب شده نقصهای زایمان را گزارش نکردند.
نتیجهگیریهای نویسندگان
کیفیت شواهد برای اغلب پیامدهای ارزیابی شده پایین بود.
ما مطمئن نیستیم که آیا ایزوترتینوئین شدت آکنه را در مقایسه با درمان آنتیبیوتیک استاندارد و درمان موضعی، هنگامی که بر اساس کاهش تعداد ضایعات التهابی ارزیابی شد، بهبود میبخشد یا خیر، اما ممکن است شدت آکنه ارزیابی شده را توسط پزشک اندکی بهبود ببخشد. فقط یک عارضه جانبی جدی در گروه ایزوترتینوئین گزارش شد، که بدین معنی است که ما از خطر اثرات جانبی جدی مطمئن نیستیم؛ با این حال، ایزوترتینوئین ممکن است منجر به اثرات جانبی جزئیتر شود.
ناهمگونی در مطالعاتی که به مقایسه رژیمها، دوزها یا فرمولاسیونهای مختلف ایزوترتینوئین خوراکی پرداختند به این معنی است که ما قادر به انجام متاآنالیز (meta‐analysis) نبودیم. درمان روزانه میتواند بسیار موثرتر از درمان به مدت یک هفته در یک ماه باشد. هیچکدام از مطالعات این مقایسه اثرات جانبی جدی یا بهبود شدت آکنه ارزیابی شده را توسط ارزیابی کلی پزشک اندازهگیری نکردند. ما مطمئن نیستیم که آیا تفاوتی در تعداد اثرات جانبی جزئی، مانند خشکی پوست، بین دوزها / رژیمها وجود دارد.
کیفیت شواهد به علت عدم دقت و سوگیری فرسایشی (attrition bias) کاهش یافت. مطالعات بیشتر باید اطمینان حاصل کنند که ارزیابی استاندارد شده طولانیمدت و کوتاهمدت بهبود در تعداد کلی ضایعات التهابی، پیامدهای گزارش شده توسط شرکتکننده و گزارشهای مربوط به ایمنی کامل به روشنی گزارش شده است. ایزوترتینوئین خوراکی برای آکنهای که به آنتیبیوتیکهای خوراکی بهعلاوه داروهای موضعی پاسخ ندادهاند و همچنین دوز / رژیمهای مختلف ایزوترتینوئین خوراکی در آکنه با تمام شدتها نیازمند ارزیابی بیشتر است.
خلاصه به زبان ساده
دارویی به نام «ایزوترتینوئین»، که به صورت قرص، برای آکنه ولگاریس مصرف میشود، چقدر مؤثر و ایمن است؟
سوال مطالعه مروری
ایزوترتینوئین که به صورت قرص توسط افراد مبتلا به آکنه مصرف میشود، چقدر مؤثر و ایمن است؟ ما شواهد مربوط به تاثیر ایزوترتینوئین را در مقایسه با خودش در دوزهای مختلف، با دارونما (درمان یکسان اما غیرفعال)، یا سایر درمانهای سیستمیک (داروهای خوراکی یا تزریقی که در داخل کل بدن عمل میکنند) یا موضعی (که در خارج از بدن استفاده میشوند) مرور کردیم. شرکتکنندگان مناسب باید توسط یک پزشک، مبتلا به آکنه تشخیص داده شوند.
پیشینه
آکنه یک بیماری التهابی مداوم است که میتواند بیش از 80% نوجوانان را تحت تاثیر قرار دهد. آکنه (از جمله سرسیاه و سرسفید، و جوش) اغلب روی صورت ظاهر میشوند، اما میتوانند بر پشت و سینه نیز ظاهر شوند. مشکلات سلامت روحی، افسردگی و افکار خودکشی با آکنه مرتبط هستند. ایزوترتینوئین، یک درمان مشتق از ویتامین A است که در حال حاضر بهطور گستردهای مورد استفاده قرار میگیرد و به درمان آکنه تبدیل شده است. با این حال، ممکن است منجر به اثرات جانبی شده و با عوارض روانپزشکی نامشخص و بیماری التهابی روده همراه باشد.
ویژگیهای مطالعه
ما تا جولای 2017 به جستوجوی متون پزشکی پرداختیم و 31 مطالعه را که شامل 3836 مورد درماتولوژی سرپایی در سراسر جهان بود انتخاب کردیم. آکنه در مردان دو برابر بیشتر از زنان وجود داشت. سن آنها بین 12 تا 55 سال بود. شدت آکنه از خفیف تا شدید متغیر بود، هرچند اکثر شرکتکنندگان آکنه شدید داشتند.
صنعت داروسازی از 12 مطالعه انتخاب شده حمایت مالی کرد.
ما مطالعاتی را یافتیم که ایزوترتینوئین خوراکی را در مقابل دارونما یا سایر روشهای درمانی مانند آنتیبیوتیکها مقایسه کردند. علاوه بر این، دوزهای مختلف، رژیمها (دوره درمان دارویی)، یا فرمولاسیون ایزوترتینوئین خوراکی، همچنین ایزوترتینوئین خوراکی به اضافه عوامل موضعی بررسی شدند.
نتایج اصلی
سه مطالعه ایزوترتینوئین را در مقابل هر نوع آنتیبیوتیک خوراکی به اضافه هر نوع داروی موضعی ارائه شده به شرکتکنندگان مبتلا به آکنه متوسط یا شدید به مدت 20 تا 24 هفته مقایسه کردند. پیامدهای آنها بهطور مستقیم پس از توقف درمان اندازهگیری شد.
تفاوتی بین درمانها از نظر کاهش تعداد ضایعات التهابی (ناحیهای از اندام یا بافتی که به دلیل بیماری یا تروما آسیب دیده است) وجود نداشت. در یک شرکتکننده، ایزوترتینوئین منجر به ایجاد سندرم استیونز-جانسون شد (یک بیماری جدی که در آن پوست، اغلب در پاسخ به دارو، به شدت واکنش نشان میدهد)؛ اثرات جانبی جدی در گروه دیگر وجود نداشت. با این وجود، ما به این نتایج اطمینان نداریم، زیرا این نتایج بر اساس شواهد با کیفیت بسیار پایین بودند.
هنگامی که آکنه توسط یک پزشک ارزیابی شد، شدت آکنه ممکن است با استفاده از ایزوترتینوئین اندکی بهبود یابد، اما ممکن است منجر به اثرات جانبی کمتر جدی شود (از جمله لبهای متورم، پوست خشک یا حالت تهوع) (شواهد با کیفیت پایین).
14 مطالعه دوزها / دورههای مختلف ایزوترتینوئین خوراکی را بین 12 تا 32 هفته مقایسه کردند. شرکتکنندگان عمدتا آکنه شدید یا متوسط داشتند.
دو مطالعه، هر کدام به مقایسه سه دوز متفاوت از ایزوترتینوئین در 20 هفته پرداختند، بهبود بیشتری را (از طریق شمارش ضایعات التهابی اندازهگیری شد) با دوز بالاتر یافتند (شواهد با کیفیت پایین). مطالعه سوم نشان داد که دوز پایین پیوسته (روزانه) و دوز معمول پیوسته (روزانه) ممکن است آکنه را بیشتر از درمان متناوب، که طی 24 هفته اندازهگیری شد، بهبود ببخشد (شواهد با کیفیت پایین). دوز معمول ایزوترتینوئین تعداد ضایعات التهابی را بیشتر از دوز پایین کاهش داد، اما این یافته بر اساس شواهد با کیفیت بسیار پایین بود و نشان دهنده عدم اطمینان است.
طی درمان (از 12 تا 32 هفته) یا پیگیری بعد از پایان درمان (تا 48 هفته)، در 14 مطالعه که دوزهای مختلف ایزوترتینوئین را تجزیهوتحلیل کردند، اثرات جانبی جدی رخ نداد (شواهد با کیفیت پایین). در این مقایسه، شدت آکنه اندازهگیری شده توسط پزشک بررسی نشد. در 13 مطالعه، اثرات جانبی کمتر جدی، از جمله خشکی پوست، ریزش مو و خارش، مورد بررسی قرار گرفت، اما مطمئن نیستیم که بین گروهها تفاوتی وجود داشته باشد (کیفیت شواهد در جایی که ارزیابی شد، پایین تا بسیار پایین بود).
هیچ مطالعهای نقصهای زایمان را گزارش نکرد.
کیفیت شواهد
کیفیت کلی شواهد برای تمام پیامدهای کلیدی ما، به علت محدودیتهای جدی در طراحی مطالعه و مقدار محدود دادهها، پایین بود. بنابراین، ما در مورد اثرات ایزوترتینوئین خوراکی در افراد مبتلا به آکنه مطمئن نیستیم.