اولانزاپین (olanzapine) به عنوان یک ضدتهوع استفاده جدیدی را از داروی آنتی‌سایکوتیک نشان می‌دهد. افرادی که مبتلا به سرطان هستند، ممکن است در هنگام دریافت شیمی‌درمانی یا رادیوتراپی، یا در حالی که در مرحله تسکین‌بخش بیماری هستند دچار حالت تهوع و استفراغ شوند.

ارزیابی اثربخشی و ایمنی اولانزاپین زمانی که به عنوان یک داروی ضدتهوع در پیش‌گیری و درمان حالت تهوع و استفراغ مرتبط با سرطان در بزرگسالان استفاده می‌شود.

ما CENTRAL؛ MEDLINE و Embase را برای داده‌های منتشر شده در 20 سپتامبر 2017 و هم‌چنین ClinicalTrials.gov و پلت‌فرم بین‌المللی ثبت کارآزمایی‌های بالینی سازمان جهانی بهداشت را برای کارآزمایی‌های منتشر نشده جست‌وجو کردیم. ما فهرست‌های منابع را بررسی کردیم و با متخصصان این زمینه و نویسندگان مطالعات تماس گرفتیم.

ما کارآزمایی‌های تصادفی‌سازی و کنترل‌شده (RCTs ؛randomised controlled trails) را از اولانزاپین در مقابل هر مقایسه‌کننده دیگر با یا بدون روش‌های درمانی کمکی برای پیش‌گیری یا درمان، یا هر دوی آن‌ها، از حالت تهوع یا استفراغ در افرادی با سن 18 سال یا بیش‌تر، در هر زمینه‌ای، با هر طول مدتی، با حداقل 10 شرکت‌کننده در هر بازوی درمانی انتخاب کردیم.

ما از روش‌شناسی استاندارد کاکرین استفاده کردیم. ما از  سیستم GRADE (نظام درجه‌بندی کیفیت شواهد و قدرت توصیه‌ها) برای ارزیابی کیفیت شواهد برای هر پیامد اصلی استفاده کردیم. ما از داده‌ها برای عدم وجود حالت تهوع یا استفراغ و فراوانی عوارض جانبی جدی به عنوان پیامدهای اولیه استفاده کردیم. داده‌ها را برای درک بیمار از درمان، دیگر عوارض جانبی، رخوت و خستگی، حالت تهوع یا استفراغ، خواب‌آلودگی، شدت تهوع و استفراغ، پیشرفت تهوع و استفراغ، استفاده از ضدتهوع نجات‌بخش و تهوع و استفراغ به عنوان پیامدهای ثانویه در نقاط زمانی مشخص استخراج کرده‌ایم.

ما 14 RCTs (1917 شرکت‌کننده) را از کشورهای با درآمد بالا، متوسط و پایین وارد کردیم که بیش از 24 سرطان مختلف را بررسی کرده بودند. سیزده مطالعه در مورد تهوع و استفراغ ناشی از شیمی‌درمانی بود. اولانزاپین خوراکی طی دوره شیمی‌درمانی بسیار تهوع‌زا (HEC) یا نسبتا تهوع‌زا (MEC) (12 مطالعه)؛ کمورادیوتراپی (یک مطالعه)؛ یا تسکینی (یک مطالعه) تجویز شده بود. هشت مطالعه در انتظار طبقه‌بندی و 13 مطالعه در حال انجام بودند.
مقایسه اصلی، اولانزاپین در مقابل دارونما/عدم درمان بود. دیگر مقایسه‌ها عبارت بودند از آنتاگونیست‌های NK1، پروکینتیک‌ها، آنتاگونیست 5‐HT3 یا دگزامتازون.
ما همه مطالعات را در معرض خطر بالای سوگیری (bias) قرار دادیم، به جز یک مطالعه با داشتن یک یا تعداد بیش‌تری حوزه در معرض خطر سوگیری. 8 RCTs با تعداد کم‌تر از 50 شرکت‌کننده در هر بازوی درمانی و 10 RCTs با مسائل مربوط به کورسازی، در معرض خطر بالای سوگیری قرار داشتند. ما ارزیابی‌های GRADE را به دلیل عدم دقت، ناهمگنی و محدودیت‌های مطالعه به پائین رساندیم.

اولانزاپین در مقابل دارونما/عدم درمان
پیامدهای اولیه
زمانی که اولانزاپین به درمان استاندارد افزوده شود، احتمالا شانس نداشتن تهوع و استفراغ را در طول شیمی‌درمانی از 25% تا 50%، دو برابر می‌کند (خطر نسبی (RR): 1.98؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 1.59 تا 2.47؛ 561 شرکت‌کننده؛ 3 مطالعه؛ تومورهای تو پر؛ درمان HEC یا MEC؛ شواهد با کیفیت متوسط). تعداد نیازمند درمان برای پیامد مزایای اضافی (NNTB) معادل 5 (95% فاصله اطمینان (CI): 3.3 تا 6.6) بود.
مشخص نیست آیا اولانزاپین خطر عوارض جانبی جدی (تفاوت خطر مطلق: 0.7% بیش‌تر؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.2 تا 5.2) (RR: 2.46؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.48 تا 12.55؛ 7 مطالعه؛ 889 شرکت‌کننده؛ کیفیت شواهد پائین).
پیامدهای ثانویه
4 مطالعه در مورد درک بیمار از درمان گزارش کردند. یک مطالعه (48 شرکت‌کننده) تفاوتی را در ترجیح بیمار ذکر نکردند. 4 مطالعه کیفیت زندگی را گزارش کردند اما داده‌ها برای متاآنالیز ناکافی بودند.
اولانزاپین ممکن است عوارض جانبی دیگر را افزایش دهند (RR: 1.71؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.99 تا 2.96؛ 332 شرکت‌کننده؛ 4 مطالعه؛ کیفیت شواهد پائین) و احتمالا خواب‌آلودگی و خستگی را در مقایسه با عدم درمان یا دارونما افزایش دهند (RR: 2.33؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 1.30 تا 4.18؛ خطر مطلق پیش‌بینی شده: 8.2% بیش‌تر؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 1.9 تا 18.8؛ 464 شرکت‌کننده؛ 5 مطالعه؛ کیفیت شواهد متوسط). اولانزاپین احتمالا بر ریزش به هر دلیلی تاثیر نمی‌گذارد (RR: 0.99؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.57 تا 1.73؛ 943 شرکت‌کننده؛ 8 مطالعه؛ I² = 0%). ما مطمئن نیستیم اگر اولانزاپین ریزش را به دلیل عوارض جانبی افزایش می‌دهد (RR: 3.00؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.13 تا 70.16؛ 422 شرکت‌کننده؛ 6 مطالعه). هیچ شرکت‌کننده‌ای به دلیل عدم اثربخشی از مطالعه کنار گذاشته نشد.
ما مطمئن نیستیم اگر اولانزاپین پیشرفت تهوع و استفراغ را در مقایسه با دارونما یا عدم درمان کاهش می‌دهد (RR: 0.38؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.10 تا 1.47؛ 501 شرکت‌کننده ؛ 2 مطالعه؛ I² = 54%). هیچ مطالعه‌ای کاهش 50 درصدی را در شدت تهوع و استفراغ، استفاده از داروهای ضدتهوع یا ریزش گزارش نکردند.
ما مطمئن نیستیم اگر اثربخشی اولانزاپین در کاهش تهوع و استفراغ حاد موثر است. اولانزاپین احتمالا تهوع تاخیری (RR: 1.71؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 1.40 تا 2.09؛ 585 شرکت‌کننده؛ 3 مطالعه) و استفراغ (RR: 1.28؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 1.14 تا 1.42؛ 702 شرکت‌کننده؛ 5 مطالعه) را کاهش می‌دهد.
آنالیز زیرگروهی: 5 میلی‌گرم در مقابل 10 میلی‌گرم
آنالیزهای زیرگروهی برنامه‌ریزی شده دریافتند که مشخص نیست آیا اولانزاپین 5 میلی‌گرمی به اندازه 10 میلی‌گرمی آن اثر ضدتهوعی دارد. شواهد ناکافی برای رد احتمال این موضوع وجود دارد که اولانزاپین 5 میلی‌گرمی ممکن است خطر کمتر خواب‌آلودگی و خستگی داشته باشد.

دیگر مقایسه‌ها
یک مطالعه (20 شرکت‌کننده) اولانزاپین را با آنتاگونیست‌های NK1 مقایسه کرد. ما هیچ تفاوتی را در پیامدهای گزارش شده نیافتیم.
یک مطالعه (112 شرکت‌کننده) اولانزاپین را با یک پروکینتیک (متوکلوپرامید) مقایسه کرده و گزارش کرد که اولانزاپین ممکن است تهوع کلی (RR: 2.95؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 1.73 تا 5.02) و استفراغ کلی (RR: 3.03؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 1.78 تا 5.14) را برطرف کند.
یک مطالعه (62 شرکت‌کننده) اولانزاپین را در مقابل آنتاگونیست‌های 5‐HT3 مقایسه کرده و گزارش کرد که اولانزاپین احتمال کاهش 50% یا بیش‌تر را در تهوع و استفراغ در 48 ساعت (RR: 1.82؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 1.11 تا 2.97) و 24 ساعت (RR: 1.36؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.80 تا 2.34) افزایش می‌دهد.
یک مطالعه (229 شرکت‌کننده) اولانزاپین را در مقابل دگزامتازون مقایسه کرد و گزارش داد که اولانزاپین تهوع کلی (RR: 1.73؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 1.37 تا 2.18)، استفراغ کلی (RR: 1.27؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 1.10 تا 1.48)، تهوع تاخیری (RR: 1.66؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 1.33 تا 2.08) و استفراغ تاخیری (RR: 1.25؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 1.07 تا 1.45) را کاهش می‌دهد.

شواهدی با کیفیت متوسط وجود دارد که اولانزاپین خوراکی احتمالا شانس نداشتن تهوع و استفراغ را طی شیمی‌درمانی از 25 تا 50 درصد در بزرگسالان مبتلا به تومورهای جامد، علاوه بر درمان استاندارد، در مقایسه با دارونما یا عدم درمان، افزایش دهد. عدم اطمینانی وجود دارد که آیا عوارض جانبی جدی را افزایش می‌دهد. اولانزاپین ممکن است احتمال سایر عوارض جانبی را افزایش دهد، احتمالا باعث خواب‌آلودگی و خستگی شود. عدم اطمینان در مورد مزایا و آسیب‌های نسبی 5 میلی‌گرم در مقابل 10 میلی‌گرم وجود دارد.
ما فقط RCT هایی را شناسایی کردیم که اولانزاپین خوراکی را بررسی کرده بودند. یافته‌های این بررسی نمی‌تواند برای ارائه شواهدی در مورد اثربخشی و ایمنی هر فرم تزریقی (داخل وریدی، عضلانی یا زیر جلدی) از الانزاپین مورد توجه قرار گیرد.