پیشینه
یک زوج اگر بیش از یک سال اقدام به باروری کنند و بدون موفقیت باشد، میتوانند به داشتن مشکلات باروری در نظر شوند. این وضعیت ممکن است تا یکچهارم از همه زوجهایی را که قصد بچهدار شدن دارند تحت تأثیر قرار دهد. برآورد شده که برای 40 تا 50 درصد از زوجها، ناباروری (subfertility) ممکن است ناشی از عوامل موثر بر زنان باشد. تصور میشود آنتیاکسیدانها باعث کاهش استرس اکسیداتیو منجر به این شرایط شوند. در حال حاضر، شواهد محدود نشان میدهند که آنتیاکسیدانها باروری را بهبود میبخشند، و کارآزماییها، این حوزه را با نتایج مختلفی مورد بررسی قرار دادهاند. این مطالعه مروری شواهدی را مبنی بر اثربخشی آنتیاکسیدانهای مختلف در درمان ناباروری زنان بررسی میکند.
اهداف
تعیین اینکه آیا آنتیاکسیدانهای خوراکی مکمل در مقایسه با دارونما، عدم درمان / درمان استاندارد یا آنتیاکسیدان دیگری باعث بهبود پیامدهای باروری در زنان نابارور میشود.
روش های جستجو
ما پایگاههای داده ذیل را (از آغاز تا سپتامبر 2016) بدون محدودیت زبان یا تاریخ انتشار جستوجو کردیم: پایگاه ثبت تخصصی گروه زنان و باروری کاکرین (CGFG)؛ پایگاه ثبت مرکزی مطالعات کاکرین (CENTRAL CRSO ؛Cochrane Central Register of Controlled Trails)؛ MEDLINE؛ Embase؛ PsycINFO؛ (CINAHL) Cumulative Index to Nursing and Allied Health Litreture و AMED. ما فهرست منابع مطالعات مقتضی را بررسی و کارآزماییهای در حال انجام را در پایگاههای ثبت کارآزماییهای بالینی جستوجو کردیم.
معیارهای انتخاب
ما کارآزماییهای تصادفیسازی و کنترل شده (RCTs ؛randomised controlled trails) را انتخاب کردیم که هر نوع، دوز یا ترکیب مکمل آنتیاکسیدان خوراکی را با دارونما، عدم درمان یا درمان با آنتیاکسیدان دیگر، در میان زنان حاضر در یک کلینیک باروری مقایسه کردند. ما کارآزماییهایی را مستثنی کردیم که آنتیاکسیدانها را با داروهای باروری بهتنهایی مقایسه میکردند و کارآزماییهایی که فقط شامل زنان بارور حاضر در یک کلینیک باروری به علت ناباروری همسر (مرد) بودند.
گردآوری و تحلیل دادهها
دو نویسنده مطالعات مروری بهطور مستقل از هم مطالعات واجد شرایط را انتخاب، دادهها را استخراج و خطر سوگیری (bias) مطالعات مشمول را ارزیابی کردند. پیامد اولیه مطالعه مروری تولد زنده (live birth) بود؛ پیامدهای ثانویه شامل نرخهای حاملگی بالینی و عوارض جانبی بود. ما مطالعات را با استفاده از مدل اثر ثابت (fixed effect) تجمیع کردیم، و نسبتهای شانس (ORs) را با 95% فواصل اطمینان (CIs) برای پیامدهای دوتایی تولد زنده، حاملگی بالینی و عوارض جانبی محاسبه کردیم. ما کیفیت کلی شواهد را با استفاده از سیستم GRADE (نظام درجهبندی کیفیت شواهد و قدرت توصیهها) ارزیابی کردیم.
نتایج اصلی
ما 50 کارآزمایی را شامل 6510 زن انتخاب کردیم. محققان آنتیاکسیدانهای خوراکی را، شامل ترکیب آنتیاکسیدانها، N-استیل - سیستئین (N-acetyl-cysteine)، ملاتونین (melatonin)، L-آرژینین (L-arginine)، میو - اینوزیتول (myo-inositol)، D - چیرو - اینوزیتول (D-chiro-inositol)، کارنیتین (carnitine)، سلنیوم (selenium)، ویتامین E، ویتامین B کمپلکس، ویتامین C، ویتامین D + کلسیم، CoQ10، پنتوکسیفیلین (pentoxifylline) و اسیدهای چرب امگا -3، دارای چند پیوند غیراشباع را در مقابل دارونما، عدم درمان / درمان استاندارد یا آنتیاکسیدان دیگری مقایسه کردند.
شواهد با کیفیت بسیار پایین نشان میدهد که آنتیاکسیدانها ممکن است با افزایش نرخ تولد زنده در مقایسه با دارونما یا عدم درمان / درمان استاندارد همراه باشند (OR: 2.13؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 1.45 تا 3.12؛ P > 0.001؛ 8 RCT؛ 651 زن؛ 47% = I2) این نشان میدهد که در میان زنان نابارور با نرخ تولد زنده مورد انتظار 20%، این نرخ بین زنان با مصرف آنتیاکسیدانها بین 26% و 43% میشود.
شواهد با کیفیت بسیار پایین نشان میدهد که آنتیاکسیدانها ممکن است با افزایش نرخ حاملگی بالینی در مقایسه با دارونما یا عدم درمان / درمان استاندارد همراه باشند (OR: 1.52؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 1.31 تا 1.76؛ P < 0.001؛ 26 RCT؛ 4271 زن؛ 66% = I2) این نشان میدهد که در میان زنان نابارور با نرخ حاملگی بالینی مورد انتظار 22%، این نرخ بین زنان با مصرف آنتیاکسیدانها بین 27% و 33% میشود. ناهمگونی قدری بالا بود.
شواهد کافی برای تعیین اینکه آیا تفاوتی بین گروهها در نرخ سقط جنین وجود دارد، در دسترس نبود (OR: 0.79؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.58 تا 1.08؛ P = 0.14؛ 18 RCT؛ 2834 زن؛ 23% = I2؛ شواهد با کیفیت بسیار پایین). این نشان میدهد که، در میان زنان نابارور با میزان سقط مورد انتظار 7%، انتظار میرود استفاده از آنتیاکسیدانها منجر به میزان سقط جنین بین 4% و 7% شود. همچنین شواهد کافی برای تعیین اینکه آیا تفاوتی بین گروهها در نرخ حاملگی چندقلویی (multiple) دارد، در دسترس نبود (OR: 1.00؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.73 تا 1.38؛ P = 0.98؛ 8 RCT؛ 2163 زن؛ I2 = 4%؛ شواهد با کیفیت بسیار پایین). این نشان میدهد که در میان زنان نابارور با نرخ مورد انتظار بارداری چندقلویی 8%، انتظار میرود استفاده از آنتیاکسیدانها منجر به نرخ بارداری چندقلویی بین 6% و 11% شود. به همین ترتیب، شواهد کافی برای تعیین اینکه آیا اختلافی بین گروهها در نرخ اختلالات دستگاه گوارش دارد، در دسترس نبود (OR: 1.55؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.47 تا 5.10؛ P = 0.47؛ 3 RCT؛ 343 زن؛ I2 = 0%؛ شواهد با کیفیت بسیار پایین). این نشان میدهد که در میان زنان نابارور با نرخ اختلال گوارشی مورد انتظار 2%، انتظار میرود استفاده از آنتیاکسیدانها منجر به نرخ بین 1% و 11% شود. درمجموع عوارض جانبی توسط 35 کارآزمایی در متاآنالیز (meta-analysis) گزارش شدند، اما شواهد کافی برای ترسیم هیچ نتیجهای وجود نداشت.
فقط یک کارآزمایی در مورد تولد زنده، حاملگی بالینی یا اثرات جانبی مقایسههای آنتیاکسیدان در برابر آنتیاکسیدان گزارش کرد، و هیچ نتیجهای نمیتوانست ترسیم شود.
شواهد با کیفیت بسیار پایین نشان میدهد که پنتوکسیفیلین ممکن است با افزایش نرخ بارداری بالینی در مقایسه با دارونما یا بدون درمان همراه باشد (OR: 2.07؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 1.20 تا 3.56؛ P = 0.009؛ 3 RCT؛ 276 زن؛ I2 = 0%). این نشان میدهد که در میان زنان نابارور با نرخ بارداری بالینی مورد انتظار 25%، این میزان در زنان با مصرف پنتوکسیفیلین بین 28% و 53% باشد.
شواهد کافی برای تعیین اینکه آیا تفاوتی بین گروهها در نرخ سقط جنین (OR: 1.34؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.46 تا 3.90؛ P = 0.58؛ 3 RCT؛ 276 زن؛ I2 = 0%) یا بارداری چندقلویی بود وجود نداشت (OR: 0.78؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.20 تا 3.09؛ 1 RCT؛ 112 زن؛ شواهد با کیفیت بسیار پایین). این نشان میدهد که در میان زنان نابارور با میزان سقط مورد انتظار 4%، این میزان در زنان با مصرف پنتوکسیفیلین بین 2% و 15% باشد. برای بارداری چندقلویی، دادهها نشان میدهد که در میان زنان نابارور با میزان بارداری چندقلویی مورد انتظار 9%، این میزان در زنان با مصرف پنتوکسیفیلین بین 2% و 23% باشد.
کیفیت کلی شواهد بهواسطه خطر جدی سوگیری همراه با گزارشدهی ضعیف روشها، عدم دقت و تناقض محدود شد.
نتیجهگیریهای نویسندگان
در این مطالعه مروری، شواهد با کیفیت بسیار پایینی وجود داشت برای نشان دادن اینکه مصرف یک آنتیاکسیدان ممکن است برای زنان نابارورمنفعت داشته باشد، اما شواهد برای ترسیم هرگونه نتیجهگیری در مورد عوارض جانبی کافی نبودند. در این زمان، شواهد محدودی در حمایت از آنتیاکسیدانهای خوراکی مکمل برای زنان نابارور وجود دارد.
خلاصه به زبان ساده
ویتامینها و مواد معدنی برای ناباروری در زنان
سوال مطالعه مروری
آیا آنتیاکسیدانهای خوراکی مکمل در مقایسه با دارونما، عدم درمان / درمان استاندارد یا آنتیاکسیدان دیگری پیامدهای باروری را در زنان نابارور بهبود میدهند (درمان استاندارد شامل کمتر از 1 میلیگرم فولیکاسید است).
پیشینه
بسیاری از زنان نابارور که تحت درمان باروری قرار میگیرند به امید بهبودی باروری خود از مکملهای غذایی نیز استفاده میکنند. این میتواند زمان بسیار پراسترسی برای زنان و همسران آنها باشد. مهم است که به این زوجها شواهدی با کیفیت ارائه شود تا آنها تصمیمات آگاهانه بگیرند که آیا مصرف آنتیاکسیدان مکمل در طول درمان باروری شانس آنها را بهبود میبخشد یا باعث ایجاد عوارض جانبی میشود. این بهویژه مهم است، زیرا اکثر مکملهای آنتیاکسیدان تحت کنترل مقررات نظارتی نیستند. این مطالعه مروری بهمنظور ارزیابی اینکه آیا مکملها با آنتیاکسیدانهای خوراکی احتمال بارداری و داشتن نوزاد را برای زن نابارور افزایش میدهند، انجام شد.
زمان انجام پژوهش
شواهد تا سپتامبر 2016 موجود است.
ویژگیهای مطالعه
این مطالعه مروری شامل 50 کارآزمایی تصادفیسازی و کنترلشده است که آنتیاکسیدانها را با دارونما یا با عدم درمان / درمان استاندارد، یا با آنتیاکسیدان دیگری، درمجموع 6510 زن مقایسه میکند.
منابع مالی
منابع مالی فقط توسط 14 مورد از 50 کارآزمایی انتخاب شده گزارش شدند.
نتایج اصلی
شواهد با کیفیت بسیار پایین نشان میدهد که آنتیاکسیدانها ممکن است با نرخ افزایش تولد زنده و بارداری بالینی همراه باشند. بر اساس این نتایج، ما انتظار داریم که از هز 100 زن نابارور که آنتیاکسیدانها را مصرف نمیکنند، 20 نفر نوزاد داشته باشند. در مقایسه، 26 تا 43 زن از هر 100 نفر که اگر آنتیاکسیدانها را مصرف کنند، نوزاد خواهند داشت. شواهد کافی برای ترسیم هر نتیجهای در مورد اثرات جانبی سقط جنین، چندقلوزایی یا اثرات گوارشی وجود نداشت. شواهد با کیفیت بسیار پایین نشان میدهد که پنتوکسیفیلین همچنین ممکن است با افزایش نرخ حاملگی بالینی همراه باشد، اما در این تجزیهوتحلیل فقط 3 کارآزمایی وجود داشتند. در این مورد ما انتظار داریم که از 100 زن نابارورکه پنتوکسیفیلین مصرف نمیکنند، 25 نفر باردار شوند، در مقایسه با 28 تا 53 زن از 100 نفر که اگر پنتوکسیفیلین را برای افزایش شانس بارداری مصرف کنند، باردار خواهند شد. همچنین شواهد کافی برای ترسیم هیچ نتیجهای در مورد اثرات جانبی پنتوکسیفیلین وجود نداشت. فقط یک کارآزمایی یک آنتیاکسیدان را نسبت به دیگری ارزیابی کرد، بنابراین هیچ شواهدی در دست نبود که نتیجهای را از این مقایسه ترسیم کند.
کیفیت شواهد
کیفیت کلی شواهد بهواسطه خطر جدی سوگیری همراه با گزارشدهی ضعیف روشها، عدم دقت و تناقض محدود شد.