پیشینه
کاتتر ورید مرکزی (CVC) برای کنترل بیماری افراد شدیدا بدحال در بیمارستانها لازم و ضروری است. عفونت گردش خون مهمترین عارضه در بیماران دارای CVC است. به منظور کاهش عفونتهای خونی، اقدامات کنترل کننده عفونت متعددی ارائه شده است. یکی از آنها آغشته کردن CVCها با انواع مختلف ضدمیکروبها است (با ضدعفونیکننده یا آنتیبیوتیکها). این مرور اولین بار در جون 2013 منتشر و در 2016 بهروزرسانی شده است.
اهداف
هدف اصلی ما ارزیابی کارایی آغشتهسازی ضد میکروبی (impregnation)، روکش ضدمیکروبی (coating) یا اتصال ماده آنتیمیکروبیال (bonding) روی CVCها در کاهش سپسیس با تشخیص بالینی، عفونت خونی وابسته به کاتتر (CRBSI)، موارد کلی مرگومیر، کلونیزاسیون کاتتر و دیگر عفونتهای وابسته به کاتتر در بزرگسالانی که به کاتتر ورید مرکزی نیاز دارند و نیز، در صورت در دسترس بودن دادهها، بررسی بیخطربودن و بهصرفه بودن آنها بود. ما بر آن شدیم مقایسههای زیر را انجام دهیم: 1) کاتترهای با اصلاحات ضدمیکروبی به صورت آغشتهسازی، روکش یا اتصال ضدمیکروبی در مقابل کاتترهای فاقد تغییرات ضدمیکروبی و 2) تجزیه و تحلیل مقایسه کاتترهای با یک نوع آغشتهسازی ضد میکروبی در مقابل کاتترهای با نوعی دیگر از آغشتهسازی ضدمیکروبی. ما تصمیم داشتیم که به مقایسه کاتترهای با آغشتهسازی ضدمیکروبی در مقابل کاتترهای با تغییرات ضدمیکروبی دیگر بپردازیم، مثل پوششهای ضدعفونیکننده، hubs ،tunnelling، رابطهای بدون سوزن یا انواع بستهای ضدعفونیکننده بپردازیم، اما هیچگونه مطالعه مرتبطی پیدا نکردیم. علاوهبراین، ما قصد داشتیم که بر اساس طول مدت استفاده از کاتتر، محل و سطح مراقبت (مثل ICU، بخش استاندارد و واحد انکولوژی)، خطرات پایه، تعریف سپسیس، وجود یا عدم وجود مداخلات همراه و به صرفه بودن روشهای مختلف، تجزیه و تحلیل زیرگروهی انجام دهیم.
روش های جستجو
از استراتژی جستوجوی استاندارد گروه مطالعه مروری بیهوشی، مراقبتهای ویژه و اورژانس در کاکرین (Cochrane Anaesthesia, Critical and Emergency Care Review Group) استفاده کردیم. در بهروزرسانی این مطالعه مروری، منابع زیر را جستوجو کردیم: پایگاه کارآزماییهای بالینی ثبت شده کاکرین (CENTRAL؛ Cochrane Central Register of Controlled Trials) (شماره 3، 2015)، MEDLINE (در Ovid SP؛ از 1950 تا مارچ 2015)، EMBASE (از 1980 تا مارچ 2015)، CINAHL (از 1982 تا مارچ 2015) و دیگر منابع اینترنتی با استفاده از کلمات کلیدی و عناوین MeSH. جستوجوی اولیه در مارچ 2012 انجام شد.
معیارهای انتخاب
کارآزماییهای تصادفیسازی و کنترل شدهای (RCTs؛ Randomised Controlled Trials) را در نظر گرفتیم که به مقایسه انواع کاتترهای آغشته با کاتترهای غیرآغشته یا کاتترهای با انواع دیگر آغشتهسازی در بیماران بزرگسال بستری در بیمارستان که به CVC نیاز داشتند، پرداخته بودند. تصمیم گرفتیم کارآزماییهای بالینی شبهتصادفیسازی و کنترل شده (quasi-RCT) و RCTهای خوشهای (cluster-RCT) را نیز وارد مطالعه کنیم، اما هیچ موردی نیافتیم. همچنین مطالعات متقاطع را کنار گذاشتیم.
گردآوری و تحلیل دادهها
با استفاده از روشهای استاندارد روششناسی مورد نظر کاکرین به استخراج دادهها پرداختیم. دو نویسنده به طور جداگانه به بررسی ارتباط شواهد بازیابی شده و خطر وجود سوگیری (Bias) در آنها پرداختند. ما نتایجمان را با استفاده از خطر نسبی (RR)، کاهش خطر مطلق (ARR) و تعداد مورد نیاز برای درمان جهت تعیین سودمندی (number need to treat to beneft- NNTB) برای دادههای مطلق و میانگین تفاوت (MD) برای دادههای پیوسته و 95% فاصله اطمینان (CI) آنها بیان کردیم.
نتایج اصلی
در این بهروزرسانی یک مطالعه جدید (338 شرکتکننده/کاتتر) را اضافه کرده و در مجموع تعداد مطالعات به 57 مطالعه با 16784 کاتتر و 11 نوع آغشتهسازی رسید. تعداد کلی شرکتکنندگان مشخص نبود، چراکه برخی مطالعات شمار آنها را ارائه نکرده بودند. اکثر مطالعات افراد بالای 18 سال را انتخاب کرده بودند، شامل افراد بستری در ICU، واحدهای انکولوژی و بیمارانی که به طور طولانیمدت تغذیه وریدی دریافت میکنند. میزان خطر سوگیری در مطالعات کم یا نامشخص بود، به استثناء مسئله کورسازی، که در اکثر مطالعات غیرممکن بود، چراکه کاتترهایی بررسی شده بودند که ظواهر متفاوتی داشتند. در مجموع آغشتهسازی کاتتر به طور قابل توجهی عفونت خونی وابسته به کاتتر (CRBSI) را کاهش داد، با 2% ARR؛ (95% فاصله اطمینان (CI): 3% تا 1%)، RR: 0.62؛ (95% فاصله اطمینان (CI): 0.52 تا 0.74) و 50 = NNTB؛ (کیفیت شواهد بالا). آغشتهسازی کاتتر منجر به کاهش کلونیزاسیون کاتتر نیز شد، با 9% ARR؛ (95% فاصله اطمینان (CI): 12% تا 7%)، RR: 0.67؛ (95% فاصله اطمینان (CI): 0.59 تا 0.76) و 11 = NNTB (کیفیت شواهد متوسط، به علت وجود ناهمگونی قابل توجه). با این وجود، آغشتهسازی کاتتر هیچ تفاوت قابل ملاحظهای در میزان سپسیسهای با تشخیص بالینی (RR: 1.0؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.88 تا 1.13؛ شواهد با کیفیت متوسط که علت تنزل کیفیت، شک به وجود سوگیری انتشار بود)، مرگومیر کلی (RR: 0.92؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.80 تا 1.07؛ شواهد با کیفیت بالا) و عفونتهای موضعی ناشی از کاتتر (RR: 0.84؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.66 تا 1.07؛ 2688 کاتتر؛ شواهد با کیفیت متوسط بهعلت زیاد بودن 95% فاصله اطمینان (CI)) ایجاد نکرد.
در تجزیه و تحلیل زیرگروهی که انجام دادیم، متوجه شدیم در میان مطالعات، که انواع مختلفی را از شرکتکنندگان بررسی کرده بود، میزان سودبخشی CVCهای آغشتهسازیشده متغیر است. در رابطه با کلونیزاسیون کاتتر، آغشتهسازی کاتتر در مطالعاتی که در ICUها انجام شده بودند، سودبخشی چشمگیری داشت (RR: 0.70؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.61 تا 0.80)، اما در مطالعاتی که در واحدهای هماتولوژی و اونکولوژی انجام شده بودند (RR: 0.75؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.51 تا 1.11) یا در مطالعاتی که بیشتر بیمارانی را بررسی کرده بودند که برای تغذیه وریدی طولانیمدت به CVCها نیاز داشتند، این مسئله صادق نبود (RR: 0.99؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.74 تا 1.34). اما چنین اختلافی در رابطه با CRBSI وجود نداشت. میزان تاثیرات تحت تاثیر خطرهای زمینهای افراد شرکتکننده نیز قرار نداشت.
در مورد میزان عوارض جانبی، شامل ترومبوز/ترومبوفلبیت، خونریزی، اریتم و/یا تندرنس محل جایگذاری کاتتر تفاوتهای قابل ملاحظهای بین گروه آغشتهسازی شده و نشده وجود نداشت.
نتیجهگیریهای نویسندگان
این مطالعه مروری تاثیرگذاری CVCهای ضدمیکروبی را در کاهش میزان بروز CRBSI و کلونیزاسیون کاتتر تایید میکند. اما میزان تاثیر مثبت آن بر کلونیزاسیون کاتتر بسته به شرایط متفاوت است و فقط در مطالعاتی که در ICUها انجام داده شده بودند، فواید قابلتوجهی دیده شد. حجم نسبتا کوچکی از مدارک نشان میداد که به نظر نمیرسد CVCهای ضدمیکروبی بتوانند سپسیس با تشخیص بالینی یا مرگ و میر را به طور قابلملاحظهای کاهش دهند. یافتههای ما زنگ خطری را برای توصیه روتین استفاده از CVCهای آغشته به مواد ضدمیکروبی در همه شرایط به صدا در میآورد. RCTهای بعدی که به بررسی CVCهای ضدمیکروبی میپردازند باید پیامدهای بالینی مهمی را مثل میزان کلی سپسیس و مرگومیر نیز ارائه دهند.
خلاصه به زبان ساده
کاتتر ورید مرکزی پوشیده شده با مواد ضدعفونیکننده یا آنتیبیوتیک جهت کاهش عفونتهای وابسته به کاتتر در بزرگسالان
پیشینه
CVCها وسایل ضروری برای دادن مایعات، داروها، تغذیه وریدی و درمان سرطان به بیماران هستند. در مقایسه با کاتترهای محیطی (یعنی لولههایی که به طور کوتاهمدت درون وریدهای بدن کار گذاشته میشوند)، CVCها بطور طولانیمدتتر و عمیقتری در وریدهای بزرگ بدن قرار داده شده و یک دسترسی داخل وریدی بیخطرتر و بادوامتری را فراهم میآورند. هرچند، عفونتها به ویژه عفونت خون در بیماران دارای CVC شایعتر هستند، گاهی اوقات این عفونتها کشندهاند. به منظور کاهش این عفونتها اقدامات مختلفی گسترش پیدا کرده، مثل پوشاندن یا آغشته کردن CVCها با مواد ضدعفونیکننده یا آنتیبیوتیکها. اگرچه این تکنولوژیها امیدبخش هستند، مشخص نیست که تا چه حد میتوانند یک محافظت موثر در برابر طیف گستردهای از باکتریها برای یک دوره طولانی و مطابق با استراتژیهای طراحی شده برای غلبه بر آنها، فراهم آورند. علاوه بر این، لازم است در مورد فواید این کاتترهای اصلاح شده در شرایط مختلف، مثل ICUها، بخشهای استاندارد و واحدهای سرطانی ارزیابیهای مداوم صورت گیرد. بسیاری از راهبردهای بالینی استفاده از CVCهای آغشته شده به مواد ضدمیکروبی را توصیه میکنند، اگرچه مطالعات نتایج ضد و نقیضی را گزارش میکنند.
سؤال مطالعه مروری
شواهد مربوط به بیخطر بودن استفاده از CVCهای آغشته شده به مواد ضدمیکروبی و تاثیر آنها را در عفونتهای خونی و مرگ در بزرگسالانی که به یک CVC احتیاج دارند بررسی و 57 مطالعه مرتبط را پیدا کردیم.
تاریخ جستوجو
در این بهروزرسانی، ما نسخه قبلی این مطالعه مروری را که تا مارچ 2012 بود، بهروز و شواهد را تا مارچ 2015 گردآوری کردیم.
ویژگیهای مطالعه
57 مطالعه را با 16784 کاتتر و 11 نوع آغشتهسازی ضدمیکروبی انتخاب کردیم. تعداد کلی شرکتکنندگان مشخص نبود چرا که برخی از مطالعات تعداد آنها را ارائه نکرده بودند و ممکن است برخی از شرکتکنندگان در طول دوره درمانی خود بیشتر از یک CVC استفاده کرده باشند. شرکتکنندگان اکثرا بزرگسالان بالای 18 سال بودند که در ICU، واحدهای سرطانی یا دیگر بخشهای مراقبت سلامت که در آنها برای درمان یا تغذیه داخل وریدی از CVCها استفاده میشود، بستری بودند. تمامی مطالعات با خروج افراد شرکتکننده از بخش یا بیمارستان به اتمام میرسیدند و هیچ مطالعهای پیگیری طولانیمدت از شرکتکنندگان به عمل نیاورده بود.
منابع مالی
26 مطالعه از 57 مطالعه بطور کامل یا تا حدودی توسط تولیدکنندگان کاتترها یا توزیعکنندگان آنها تامین مالی شده بودند، دو مطالعه بودجه دولتی دریافت کرده و دو مطالعه نیز هیچ بودجهای دریافت نکرده بودند. منابع مالی 27 مطالعه دیگر بیان نشده بود.
نتایج اصلی
در مقایسه با شرکتکنندگانی که کاتترهای فاقد آغشتهسازی دریافت کرده بودند، خطر عفونتهای خونی که به طور قطعی ناشی از کاتتر بودند (CRBSI) در شرکتکنندگان با کاتترهای آغشتهسازی شده 2% کمتر بود (متوسط کاهش مطلق در CRBSI:به اندازه 2%). همچنین شانس پیدا کردن باکتری روی این کاتترهای آغشتهسازی شده 9% کمتر بود (کلونیزاسیون کاتتر) (متوسط کاهش مطلق در کلونیزاسیون کاتتر: 9%). با این حال، تاثیر این کاتترها در کاهش کلونیزاسیون کاتتر بسته به شرایطی که مطالعه در آن انجام شده، متفاوت است، به طوری که تاثیرات چشمگیر فقط در مطالعاتی مشاهده شد که در ICUها انجام شده بودند. تفاوت بالینی قابل ملاحظهای در میزان کلی عفونتهای خونی (سپسیس با تشخیص بالینی) یا مرگ وجود نداشت، هرچند این دو پیشامد کمتر از CRBSI و کلونیزاسیون کاتتر در مطالعات ارزیابی شده بودند. به نظر میرسد احتمال ایجاد عوارض جانبی مثل خونریزی، تشکیل لخته، درد یا قرمزی محل جایگذاری در کاتترهای آغشتهسازی شده بیشتر از کاتترهای آغشتهسازی نشده نیست.
کیفیت شواهد
در مورد اطلاعات مربوط به پیشامدهای مهمی همچون CRBSI، مرگومیر کلی و عوارض جانبی، کیفیت شواهد بالا بود. اما برای سپسیس با تشخیص بالینی کیفیت شواهد را متوسط درنظر گرفتیم، چرا که بطور انتخابی برخی از کارآزماییهای خاص منتشر نشده بودند. در مورد کلونیزاسیون کاتتر نیز کیفیت شواهد را متوسط برآورد کردیم، زیرا تناقضات زیادی در نتایج مطالعات وجود داشت.
نتیجهگیریهای نویسندگان
با وجود اینکه کاتترهای آغشتهسازی شده در کاهش CRBSI و کلونیزاسیون کاتتر خصوصا در ICUها موثر بودند، ممکن است در همه شرایط موثر نباشند. علاوه بر این، مطالعه مروری ما نشان داد که به نظر نمیرسد این کاتترهای آغشتهسازی شده تمامی موارد عفونتهای خونی و شمار مرگ و میر را کاهش دهند. این ناهمخوانی بین یافتههای مربوط به CRBSI، کلونیزاسیون کاتتر و موارد کلی عفونتهای خونی ممکن است به علت محدودیت در کشتهای کاتتر و کشت خونهای انجام شده به منظور تشخیص عفونتهای وابسته به کاتتر باشد. تحقیقات بعدی باید تمامی موارد عفونتهای خونی و مرگومیر را که پیشامدهای کلیدی هستند، گزارش کنند. همچنین لازم است جهت تعیین وجود عفونتهای وابسته به کاتتر، از روشهای پیشرفته برای تشخیص میکروارگانیسمها روی کاتترها و درون گردش خون با دقت بیشتری استفاده کنند.