این مطالعه مروری، سومین به‌روز‌رسانی از مرور کاکرین «سلنیوم برای پیشگیری از سرطان» است. سلنیوم، یک عنصر طبیعی با هر دو خواص تغذیه‌ای و سمی است. مواجهه با سلنیوم بیشتر و مکمل‌های سلنیوم برای محافظت در مقابل انواع مختلف سرطان پیشنهاد شده‌اند.

گردآوری و ارائه شواهد مورد‌نیاز برای پرداختن به دو پرسش تحقیقاتی:
1. ارتباط سبب‌شناختی بین مواجهه با سلنیوم و خطر سرطان در انسان‌ها چیست؟
2. تشریح اثربخشی مکمل سلنیوم برای پیشگیری از سرطان در انسان‌ها.

ما جست‌وجو‌های الکترونیکی را در پایگاه ثبت مرکزی کارآزمایی‌های کنترل شده کاکرین (CENTRAL ؛Cochrane central register of controled trails، شماره 2، 2017)؛ MEDLINE (Ovid، 2013 تا ژانویه 2017، هفته 4) و Embase (2013 تا 2017، هفته 6) و همچنین جست‌وجو‌ها را در مراکز ثبت کارآزمایی بالینی به‌روز کردیم.

ما کارآزمایی‌های تصادفی‌سازی و کنترل‌شده (RCTs ؛randomised controlled trails) و مطالعات مشاهده‌ای طولی (longitudinal) را انتخاب کردیم که شرکت‌کنندگان بزرگسال را به کار گرفته بودند.

ما در صورت موجود بودن دو RCT یا بیشتر برای یک پیامد خاص، متاآنالیز (meta‐analyses) اثرات تصادفی (RE) را اجرا کردیم. ما در صورت موجود بودن پنج مطالعه مشاهده‌ای یا بیش‌تر برای یک پیامد خاص، متاآنالیز RE را انجام دادیم. ما خطر سوگیری (bias) را در RCTs و مطالعات مشاهده‌ای به ترتیب با استفاده از ابزار ارزیابی خطر کاکرین و مقیاس نیوکاسل-اتاوا (Newcastle‐Ottawa) ارزیابی کردیم. ما در تجزیه‌و‌تحلیل‌های اولیه، داده‌های ترکیب‌شده را از RCTs با خطر سوگیری پایین ارزیابی کردیم. ما قطعیت شواهد را با استفاده از سیستم GRADE (نظام درجه‌بندی کیفیت شواهد و قدرت توصیه‌ها) ارزیابی کردیم.

ما 83 مطالعه را در این مرور به‌روزرسانی‌شده گنجاندیم: دو RCT اضافه (10 مورد در مجموع) و گزارش‌های کارآزمایی اضافه کمتر برای مطالعات انتخابی از گذشته. RCTs شامل 27232 شرکت‌کننده تخصیص‌یافته به مکمل سلنیوم یا دارونما بودند. برای تجزیه‌وتحلیل RCTs با خطر سوگیری کم، خلاصه خطر نسبی (RR) برای هر وقوع سرطان، 1.01 بود (95% فاصله اطمینان (CI): 0.93 تا 1.10؛ 3 مطالعه؛ 19475 شرکت‌کننده؛ شواهد با قطعیت بالا). RR برآورد‌شده برای مرگ‌و‌میر سرطان، 1.02 بود (95% فاصله اطمینان (CI): 0.80 تا 1.30؛ 1 مطالعه؛ 17444 شرکت‌کننده). محققان برای اغلب سرطان‌های بررسی‌شده یک محل خاص (site‐specific)، شواهد اندکی را از هرگونه تأثیر مکمل سلنیوم فراهم کرده بودند. دو RCT با 19009 شرکت‌کننده نشان دادند که سرطان کولورکتال (RR: 0.99؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.69 تا 1.43؛ 95%)، سرطان پوست غیر‌ملانومایی (RR: 1.16؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.30 تا 4.42؛ 2 مطالعه؛ 2027 شرکت‌کننده)، سرطان ریه (RR: 1.16؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.89 تا 1.50؛ 2 مطالعه؛ 19009 شرکت‌کننده)، سرطان پستان (RR: 2.04؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.44 تا 9.55؛ 1 مطالعه؛ 802 شرکت‌کننده)، سرطان مثانه (RR: 1.07؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.76 تا 1.52؛ 2 مطالعه؛ 19009 شرکت‌کننده) و سرطان پروستات (RR: 1.01؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.90 تا 1.14؛
4 مطالعه؛ 18942 شرکت‌کننده) تحت تأثیر مکمل سلنیوم قرار نگرفته بودند. قطعیت شواهد برای همه این سرطان‌ها به‌جز سرطان پستان که به دلیل عدم دقت دارای قطعیت متوسط و سرطان پوست غیر‌ملانومایی که قطعیت آن را به خاطر ناهمگونی بالا، متوسط درجه‌بندی کردیم، بالا بود. RCTs با خطر سوگیری پایین، نشان‌دهنده افزایش خطر ملانوم بودند.
هنگامی که ما همه RCTها را بدون توجه به خطر سوگیری در متاآنالیز انتخاب کردیم، نتایج برای اکثر پیامدها مشابه بود. مکمل سلنیوم، بروز سرطان کلی (RR: 0.99؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.86 تا 1.14؛ 5 مطالعه؛ 21860 شرکت‌کننده) و مرگ‌و‌میر را کاهش نداده بود (RR: 0.81؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.49 تا 1.32؛ 2 مطالعه؛ 18698 شرکت‌کننده). RRهای خلاصه برای سرطان‌های یک محل خاص، نشان‌دهنده تغییرات محدود در مقایسه با برآورد‌ها از مطالعات با کیفیت بالا به‌تنهایی بود؛ به غیر از سرطان کبد که نتایج آن معکوس بود.
مکمل سلنیوم در بزرگترین کارآزمایی، کارآزمایی پیشگیری از سرطان با سلنیوم و ویتامین E، خطر آلوپسی و درماتیت را افزایش داده و این مکمل برای شرکت‌کنندگان با بالاترین وضعیت سلنیوم قبلی، خطر سرطان پروستات با درجه بالا را نیز افزایش داده بود. RCTs بیانگر افزایش خطر دیابت نوع 2 مرتبط با مکمل بود. فرضیه ایجاد‌شده توسط کارآزمایی پیشگیری غذایی از سرطان - که افراد با سطح سلنیوم خونی پایین، می‌توانند خطر سرطان (خصوصا سرطان پروستات) را از طریق افزایش مصرف سلنیوم کاهش دهند – تأیید نشده است. از آنجایی که شرکت‌کنندگان RCT غالبا مرد بودند (88%)، ما نتوانستیم تأثیر بالقوه جنس یا جنسیت را ارزیابی کنیم.
ما 15 مطالعه کوهورت مشاهده‌ای دیگر را انتخاب کردیم (70 مورد در مجموع؛ بیش از 2360000 شرکت‌کننده). ما دریافتیم که وقوع سرطان کمتر به طور خلاصه نسبت شانس (OR): 0.72؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.55 تا 0.93؛ 7 مطالعه؛ 76239 شرکت‌کننده) و مرگ‌ومیر کمتر سرطان (OR: 0.76؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.59 تا 0.97؛ 7 مطالعه؛ 183863 شرکت‌کننده) با بالاترین دسته مواجهه با سلنیوم در قیاس با پایین‌ترین ارتباط دارد. بروز سرطان در مردان (OR: 0.72؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.46 تا 1.14؛ 4 مطالعه؛ 29365 مرد) نسبت به زنان (OR: 0.90؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.45 تا 1.77؛ 2 مطالعه؛ 18244 زن) کمتر بود. داده‌ها نشان‌دهنده کاهش در خطر سرطان‌های یک محل خاص برای سرطان‌های معده، کولورکتال، ریه، مثانه و پروستات بود. هرچند این مطالعات دارای ضعف‌های عمده‌ ناشی از طراحی مطالعه، طبقه‌بندی نادرست مواجهه‌ها و عوامل مداخله‌گر سنجیده‌نشده بالقوه به خاطر سبک زندگی یا عوامل غذایی متغیر هم‌زمان با مصرف سلنیوم افزون بر آنهایی که در تجزیه‌و‌تحلیل چند‌متغیره به حساب آمده بودند، هستند. به‌علاوه هیچ شواهدی از رابطه دوز-پاسخ بین وضعیت سلنیوم و خطر سرطان وجود ندارد. قطعیت شواهد برای هر پیامد، بسیار پایین بود. بعضی مطالعات پیشنهاد دادند که ممکن است عوامل ژنتیکی، ارتباط بین سلنیوم و خطر سرطان را تغییر دهد – موضوعی که تحقیقات بیشتری را می‌طلبد.

RCTها با طراحی و اجرای خوب، بیانگر هیچ تأثیر مفیدی از مکمل‌های سلنیوم در کاهش خطر سرطان نیستند (شواهد با قطعیت بالا). برخی RCTها نگرانی‌هایی را به‌وسیله گزارش بروز بیشتر سرطان پروستات با درجه بالا و دیابت نوع 2 در شرکت‌کنندگان دریافت‌کننده مکمل سلنیوم مطرح کرده‌اند. هیچ شواهد مشخصی از تأثیر وضعیت سلنیوم پایه شرکت‌کنندگان بر پیامد‌ها در این مطالعات وجود ندارد.
مطالعات مشاهده‌ای طولی، نشان‌دهنده ارتباط معکوس بین قرار گرفتن در معرض سلنیوم و خطر برخی از انواع سرطان هستند؛ اما رابطه‌های صفر و مستقیمی نیز گزارش شده و هیچ الگوی ساختارمندی که بیانگر ارتباط دوز-پاسخ باشد، موجود نبود. این مطالعات دچار محدودیت‌های ذاتی طراحی مشاهده‌ای از جمله طبقه‌بندی نادرست مواجهه و عوامل مداخله‌گر سنجیده‌نشده هستند.
در مجموع، شواهدی برای نشان دادن آنکه افزایش دریافت سلنیوم از راه رژیم غذایی یا مکمل، از سرطان در انسان‌ها پیشگیری می‌کند، وجود ندارد. با این حال تحقیقات بیشتری برای ارزیابی اینکه آیا سلنیوم می‌تواند خطر سرطان را در افراد دارای زمینه ژنتیکی یا وضعیت تغذیه‌ای خاص تغییر دهد و برای بررسی اثرات متمایزکننده احتمالی از انواع گوناگون سلنیوم، مورد‌نیاز هستند.