پیشینه
سل (TB ؛Tuberculosis) علت عمده مرگ در اثر عوامل عفونی در جهان است. TB خارج ریوی 15% از موارد TB را تشکیل میدهد، اما این نسبت در حال افزایش است و در سال 2016 بیش از نیم میلیون فرد جدید مبتلا به TB مقاوم به ریفامپیسین (Rifampicin‐Resistant TB) تشخیص داده شدند. Xpert MTB / RIF (Xpert) یک تست سریع و اتوماتیک تکثیر اسید نوکلئیک است که توسط سازمان جهانی بهداشت (WHO) توصیه شده و بهطور گستردهای برای تشخیص مایکوباکتریوم توبرکلوزیس کمپلکس و مقاوم به ریفامپیسین در نمونههای خلط سینه استفاده میشود. این مرور کاکرین به ارزیابی دقت Xpert در نمونههای خارج ریوی پرداخت.
اهداف
تعیین دقت تشخیص Xpert، 1) برای TB خارج ریوی در محل بیماری در افرادی که تصور میشود مبتلا به TB خارج ریوی هستند؛ و 2) برای مقاومت به ریفامپیسین در افرادی که تصور میشود مبتلا به TB خارج ریوی هستند.
روش های جستجو
ما پایگاه ثبت تخصصی گروه بیماریهای عفونی در کاکرین (Cochrane Infectious Diseases Group Specialized Register)؛ MEDLINE؛ Embase؛ Science Citation Index؛ Web of Science؛ منابع علمی سلامت آمریکای لاتین و کارائیب (LILACS ؛Latin American Caribbean Health Sciences Literature)؛ Scopus؛ ClinicalTrials.gov؛ پلتفرم بینالمللی ثبت کارآزماییهای بالینی سازمان جهانی بهداشت (the WHO International Clinical Trials Registry Platform)؛ the International Standard Randomized Controlled Trial Number (ISRCTN) Registry و ProQuest را تا 7 آگوست 2017 بدون محدودیت زبانی جستوجو کردیم.
معیارهای انتخاب
ما مطالعات مربوط به دقت تشخیصی Xpert را در افرادی که تصور میشود مبتلا به TB خارج ریوی هستند، انتخاب کردیم. ما مننژیتها و TB پلورال، گره لنفاوی، استخوان یا مفصل، دستگاه تناسلی، پریتونئال (Peritoneal)، پریکاردیال (Pericardial) و TB دانه ارزنی (Disseminated TB) را انتخاب کردیم. ما از کشت میکروبی به عنوان منبع استاندارد استفاده کردیم. برای TB پلورال، ما یک منبع استاندارد کامپوزیتی را نیز انتخاب کردیم، که یک نتیجه مثبت را به معنای وجود التهاب گرانولوماتوز (Granulomatous Inflammation) یا نتیجه کشت مثبت عنوان کرد. برای مقاومت در برابر ریفامپیسین، ما از تست حساسیت دارویی مبتنی بر کشت یا MTBDRplus به عنوان منبع استاندارد استفاده کردیم.
گردآوری و تحلیل دادهها
دو نویسنده مرور بهطور مستقل از هم دادهها را استخراج کرده، و به ارزیابی خطر سوگیری (bias) و کاربرد استفاده از ابزار QUADAS-2 پرداختند. ما تلفیق حساسیت و ویژگی پیشبینی شده را برای TB تعیین کردیم، بر اساس نوع نمونههای خارج ریوی، و مقاومت به ریفامپیسین گروهبندی کردیم. برای تشخیص TB، از یک مدل اثرات تصادفی دو متغیری استفاده کردیم. تشخیص اینکه استفاده از کشت ممکن است به دلیل ماهیت پاسیباسیلاری (Paucibacillary) این بیماری، منجر به طبقهبندی غلط مواردی از TB خارج ریوی به عنوان «بدون TB» شود، ما با استفاده از یک مدل متاآنالیز (meta‐analysis) کلاس پنهان، دقت برآوردها را تعدیل کردیم. برای تشخیص مقاومت به ریفامپیسین، ما متاآنالیزهای یکنواختی را بهطور جداگانه برای حساسیت و ویژگی انجام دادیم تا مطالعاتی را که در آنها مقاومت به ریفامپیسین شناسایی نشد، انتخاب کنیم. ما از جمعیت تئوریکی با شیوع احتمالی برای ارائه تعداد قابلتوجهی از بیماران با نتایج مثبت کاذب و منفی کاذب استفاده کردیم.
نتایج اصلی
ما 66 مطالعه واحد را انتخاب کردیم که به بررسی 16213 نمونه برای تشخیص TB خارج ریوی و مقاومت به ریفامپسین پرداختند. ما فقط یک مطالعه را شناسایی کردیم که جدیدترین نسخه تست، Xpert MTB / RIF Ultra (Ultra)، را برای مننژیتهای TB ارزیابی کرد. 50 مطالعه (76%) در کشورهای با درآمد پایین یا متوسط صورت گرفت. خطر سوگیری (bias) برای انتخاب بیمار، تست شاخص و حوزههای روند و زمانبندی پایین و برای حوزههای منبع استاندارد بالا یا نامشخص بود (اکثر این مطالعات نمونههای استریل را قبل از تزریق/ تلقیح کشت از آلودگی پاک کردند). با توجه به کاربرد، در حوزه انتخاب بیمار، ما برای بسیاری از مطالعات نگرانی بالا یا نامشخص داشتیم؛ زیرا این بیماران بهطور انحصاری به عنوان بیماران بستری شده در مراکز مراقبت عالی ارزیابی شدند، یا ما درباره شرایط بالینی مطمئن نبودیم.
حساسیت تلفیقی Xpert (با توجه به کشت تعریف شد) بین انواع مختلف نمونهها (31% در بافت پلورال تا 97% در استخوان یا مایع مفصل) متغیر بود. در ادرار و استخوان یا مایع و بافت مفصل، حساسیت Xpert > 80% بود. خصوصیت تلفیقی Xpert (با توجه به کشت تعریف شد) کمتر از حساسیت متغیر بود (82% در بافت استخوان و مفصل تا 99% در مایع پلورال و ادرار). خصوصیت Xpert در مایع مغزی نخاعی، مایع پلورال، ادرار، و مایع پریتونئال 98% ≤ بود.
تست Xpert در مایع مغزی نخاعی
حساسیت و ویژگی تلفیقی Xpert (95% فاصله قابل اعتماد (CrI)) در برابر کشت به ترتیب 71.1% (60.9% تا 80.4%) و 98.0% (97.0% تا 98.8%) بود (29 مطالعه؛ 3774 نمونه؛ شواهد با قطعیت متوسط).
برای جمعیت 1000 نفری که بر اساس کشت، 100 نفر مبتلا به مننژیتهای TB بودند، 89 مورد Xpert مثبت بودند: از این تعداد، 18 مورد (20%) TB ندارند (مثبت کاذب)؛ و 911 مورد Xpert منفی خواهد بود: از این تعداد، 29 (3%) مورد TB خواهند داشت (منفی کاذب).
برای مننژیتهای TB، حساسیت و ویژگی فوقالعاده در برابر کشت (95% فاصله اطمینان (CI)) به ترتیب 90% (55% تا 100%) و 90% (83% تا 95%) بود (1 مطالعه؛ 129 شرکتکننده).
تست Xpert در مایع پلورال
حساسیت و ویژگی تلفیقی Xpert (95% CrI) در برابر کشت به ترتیب 50.9% (39.7% تا 62.8%) و 99.2% (98.2% تا 99.7%) بود (27 مطالعه؛ 4006 نمونه؛ شواهد با قطعیت پایین).
برای جمعیت 1000 نفری که بر اساس کشت، 150 نفر مبتلا به TB پلورال هستند، 83 مورد Xpert مثبت بودند: از این تعداد، 7 مورد (8%) TB ندارند (مثبت کاذب)؛ و 917 مورد Xpert منفی خواهند داشت: از این تعداد، 74 مورد (8%) TB خواهند داشت (منفی کاذب).
تست Xpert در ادرار
حساسیت و خصوصیت تلفیقی Xpert (95% CrI) در برابر کشت به ترتیب 82.7% (69.6% تا 91.1%) و 98.7% (94.8% تا 99.7%) بود (13 مطالعه؛ 1199 نمونه؛ شواهد با قطعیت متوسط).
برای جمعیت 1000 نفری که بر اساس کشت، 70 نفر مبتلا به TB مجاری تناسلی و ادراری هستند، 70 مورد Xpert مثبت داشتند: از این تعداد، 12 مورد (17%) TB ندارند (مثبت کاذب)؛ و 930 مورد Xpert منفی خواهند داشت: از این تعداد، 12 مورد (1%) TB خواهند داشت (منفی کاذب).
تست Xpert در مقاومت به ریفامپسین
حساسیت (20 مطالعه، 148 نمونه) و خصوصیت تلفیقی Xpert (39 مطالعه، 1088 نمونه) به ترتیب 95.0% (89.7% تا 97.9%) و 98.7% (97.8% تا 99.4%) بود (شواهد با قطعیت بالا).
برای جمعیت 1000 نفری که 120 نفر مبتلا به TB مقاوم به ریفامپسین هستند، 125 مورد TB مقاوم به ریفامپسین مثبت داشتند: از این تعداد، 11 مورد (9%) TB مقاوم به ریفامپسین ندارند (مثبت کاذب)؛ و 875 مورد TB مقاوم به ریفامپسین منفی خواهند داشت: از این تعداد، 6 مورد (1%) TB مقاوم به ریفامپسین خواهند داشت (منفی کاذب).
برای TB گره لنفاوی، دقت کشت، منبع استاندارد مورد استفاده، نگرانی بیشتری در مورد وجود سوگیری نسبت به سایر انواع TB خارج ریوی وجود داشت.
نتیجهگیریهای نویسندگان
Xpert در افرادی که تصور میشود مبتلا به TB خارج ریوی هستند، به تأیید تشخیص کمک میکند. حساسیت Xpert بین نمونههای مختلف خارج ریوی متفاوت است، در حالی که برای اکثر نمونهها، ویژگی بالا است، این تست به ندرت نتیجه مثبتی را برای افراد بدون TB (بر اساس کشت تعریف شد) نشان میدهد. Xpert برای تشخیص مقاومت به ریفامپیسین دقیق است. برای افراد مبتلا به مننژیتهای TB، درمان باید براساس قضاوت بالینی باشد و زمانی که نتایج کشت منفی هستند و نباید فقط مبتنی بر نتایج Xpert باشند، این یک عمل رایج است.
خلاصه به زبان ساده
تست Xpert® MTB / RIF برای تشخیص سل خارج ریوی و مقاوم به ریفامپیسین
چرا بهبود تشخیص سل خارج ریوی مهم است؟
سل (TB) یک بیماری عفونی و عامل مهم منجر به مرگ در جهان است. این بیماری عمدتا بر ریهها تأثیر میگذارد (TB ریوی) اما ممکن است در سایر قسمتهای بدن به جز ریهها رخ بدهد (TB خارج ریوی). در بیشتر افراد، اگر بیماری تشخیص داده شود و به درستی درمان شود، TB میتواند درمان شود. یک مشکل در درمان TB این است که باکتریها به آنتیبیوتیکها مقاوم میشوند. عدم تشخیص زودهنگام TB (نتیجه منفی کاذب) ممکن است باعث تاخیر در تشخیص و درمان و افزایش بیماری و مرگ شود. یک تشخیص نادرست TB (نتیجه مثبت کاذب) ممکن است منجر به افزایش اضطراب و درمان غیرضروری شود.
هدف این مطالعه مروری چیست؟
هدف از این مرور، یافتن این است که Xpert® MTB / RIF (Xpert) برای تشخیص TB خارج ریوی و مقاوم به دارو چقدر دقیق است. ما هشت نوع TB خارج ریوی را انتخاب کردیم: مننژیت و پلورال توبرکلوز، گره لنفاوی، استخوان یا مفصل، مجاری تناسلی و ادراری، پریتونئال، پریکاردیال و TB دانه ارزنی.
در این مرور چه چیزی بررسی شد؟
Xpert یک تست نسبتا جدید، اتوماتیک و سریع است که TB و مقاومت را به ریفامپیسین در همان زمان تشخیص میدهد. ریفامپیسین یک داروی مهم برای درمان افراد مبتلا به TB است. یکی دیگر از مرورهای کاکرین نشان داد که Xpert برای تشخیص TB ریوی دقیق است. مرور فعلی، دقت Xpert را برای تشخیص هشت نوع TB خارج ریوی و همچنین نمونههای مختلفی را که ممکن است برای تشخیص گردآوری شوند، به عنوان مثال، مایع مغزینخاعی، مایع پلورال، و ادرار، ارزیابی کرد. نتایج Xpert با توجه به نتایج کشت (معیار سنجش) اندازهگیری شد.
نتایج اصلی گزارش شده در این مطالعه مروری چه هستند؟
ما 66 مطالعه را انتخاب کردیم که در آنها 16213 نمونه برای TB خارج ریوی و مقاومت به ریفامپیسین مورد بررسی قرار گرفتند. فقط یک مطالعه جدیدترین نسخه تست، Xpert Ultra (Ultra)، را برای مننژیتهای سلی ارزیابی کرد.
در ادرار و مایع یا بافت استخوان یا مفصل، Xpert حساس بود (بیش از 80%)، یعنی، در افرادی که بهطور قطع TB دارند، مثبت ثبت شد. Xpert در مایع مغزی نخاعی، مایع پلورال، ادرار، و مایع پریتونئال بسار مشخص بود (98% یا بیشتر)، یعنی، در افرادی که در واقع منفی بودند، مثبت ثبت نشد.
برای یک جمعیت 1000 نفری:
• در جایی که بر اساس کشت، 100 نفر مبتلا به مننژیتهای TB هستند، 89 نفر Xpert مثبت خواهند داشت: از این تعداد، 18 (20%) مورد TB ندارند؛ و 911 مورد Xpert منفی خواهند داشت: از این تعداد، 29 (3%) مورد TB دارند.
• در جایی که بر اساس کشت، 150 نفر مبتلا به TB پلورال هستند، 83 نفر Xpert مثبت خواهند داشت: از این تعداد، 7 مورد (8%) TB ندارند؛ و 917 مورد Xpert منفی خواهند داشت: از این تعداد، 74 مورد (8%) TB دارند.
• در جایی که بر اساس کشت، 70 نفر مبتلا به TB مجاری ادراری تناسلی هستند، 70 نفر Xpert مثبت خواهند داشت: از این تعداد، 12 مورد (17%) TB ندارند؛ و 930 مورد Xpert منفی خواهند داشت: از این تعداد، 12 مورد (1%) TB دارند.
• در جایی که 120 نفر TB مقاوم به ریفامپسین دارند، 125 نفر TB مقاوم به ریفامپسین خواهند داشت: از این تعداد، 11 مورد (9%) در برابر ریفامپسین مقاوم نیستند؛ و 875 مورد TB مقاوم به ریفامپسین منفی خواهند داشت: از این تعداد، 6 مورد (1%) در برابر ریفامپسین مقاوم خواهند بود.
ما چگونه به نتایج این مرور اطمینان داشته باشیم؟
تشخیص TB خارج ریوی با ارزیابی بیماران بر اساس کشت انجام میشود، که عموما به عنوان بهترین منبع استاندارد شناخته میشود. بااینحال، به نظر میرسد که کشت میکروبی به عنوان یک تست مرجع برای TB گره لنفاوی به خوبی عمل نمیکند.
نتایج این مطالعه مروری برای چه کسانی کاربرد دارد؟
تصور بر این بود که افراد مبتلا به TB خارج ریوی هستند. اکثر مطالعات فقط شامل بیماران بستری در مراکز مراقبتهای عالی بودند یا شرایط بالینی را گزارش نکردند. بنابراین، ما نمیتوانیم بگوییم که این تست در مراقبتهای اولیه چگونه عمل میکند.
پیامدهای این مطالعه مروری چه هستند؟
Xpert ممکن است در تشخیص TB خارج ریوی مفید باشد. اگر نمونههای مختلف مورد استفاده متغیر باشند توانایی Xpert برای تشخیص TB متفاوت است، در حالی که Xpert به ندرت نتایج مثبتی را برای افراد بدون TB ارائه میدهد (بر اساس کشت تعریف شد). Xpert در تشخیص مقاومت به ریفامپیسین دقیق است. در بیماران مبتلا به مننژیتهای TB، که به عنوان یک فوریت پزشکی در نظر گرفته میشود، اگر نتایج کشت منفی باشد، ارائهدهندگان باید از قضاوت بالینی استفاده کنند و نباید فقط بر اساس نتایج Xpert تصمیم به قطع درمان بگیرند، این کار در موارد کشت منفی یک عمل شایع است.
این مطالعه مروری تا چه تاریخی بهروز شده است؟
نویسندگان مرور مطالعات منتشر شده را تا 7 آگوست 2017 جستوجو کردند.