پیشینه
سرطانهای مجرای صفراوی گروهی از تومورهای بدخیم ناهمگون نادر هستند. این تومورها عبارتند از کلانژیوکارسینومای داخل و خارج کبد (intrahepatic and extrahepatic cholangiocarcinomas)، کارسینومای کیسه صفرا (gallbladder carcinomas) و کارسینومای آمپولاری (ampullary carcinomas). جراحی یک روش درمانی مطلوب است که منجر به بقای طولانی مدت در افراد مبتلا به کارسینومای مجرای صفراوی قابل برداشت میشود. متأسفانه، اکثر افراد مبتلا به کارسینومای مجاری صفراوی، مبتلا به بیماری پیشرفته موضعی یا متاستاتیک غیرقابل جراحی هستند و فقط برای شیمیدرمانی تسکیندهنده یا مراقبت حمایتی مناسب هستند.
اهداف
ارزیابی منافع و آسیبهای تزریق داخل وریدی مونوتراپی جمسیتابین (gemcitabine monotherapy) یا شیمیدرمانی با پایه داروی جمسیتابین در مقابل دارونما یا عدم مداخله، یا سایر روشهای درمانی (به استثنای جمسیتابین) در بزرگسالان مبتلا به کارسینومای پیشرفته مجاری صفراوی.
روش های جستجو
ما جستوجوهای الکترونیکی را در پایگاه ثبت کارآزماییهای کنترل شده گروه هپاتوبیلیاری در کاکرین (Cochrane Hepato‐Biliary Group Controlled Trials Register)؛ CENTRAL؛ MEDLINE؛ Embase؛ LILACS؛ Science Citation Index Expanded و Conference Proceedings Citation Index – Science تا جون 2017 انجام دادیم. ما برای مقالات مرتبط بیشتر، فهرست منابع مطالعات اصلی اولیه را نیز کنترل کرده و مقالات را به صورت دستی مرور کردیم (منابع متقابل).
معیارهای انتخاب
مطالعات مناسب شامل کارآزماییهای بالینی تصادفیسازی شده، بدون در نظر گرفتن وضعیت زبان یا انتشار، که به مقایسه تجویز داخل وریدی مونوتراپی جمسیتابین یا ترکیبی با پایه جمسیتابین با دارونما، عدم مداخله یا درمانهایی غیراز جمسیتابین پرداختند.
گردآوری و تحلیل دادهها
ما از روشهای استاندارد روششناسی مورد انتظار کاکرین استفاده کردیم. ما خطرات سوگیری (bias) کارآزماییهای انتخاب شده را با استفاده از تعاریف دامنههای خطر از پیش تعریف شده ارزیابی کردیم و نتایج مرور را در ترکیب با کیفیت روششناسی کارآزماییها با استفاده از سیستم GRADE (نظام درجهبندی کیفیت شواهد و قدرت توصیهها) ارائه کردیم.
نتایج اصلی
ما 7 کارآزمایی بالینی تصادفیسازی شده را با 600 شرکتکننده انتخاب کردیم که منتشر شده بودند. همه کارآزماییهای انتخاب شده در معرض خطر بالای سوگیری قرار داشتند، و ما شواهد را با کیفیت بسیار پایین طبقهبندی کردیم. مداخلات همزمان در سه کارآزمایی به یک اندازه بودند (جمسیتابین به همراه S-1 (ترکیبی از تگافور (tegafur)، جیمراسیل (gimeracil)، و اوتراسیل (oteracil)) در مقابل مونوتراپی S-1؛ جمسیتابین به همراه S-1 در مقابل مونوتراپی جمسیتابین در مقابل مونوتراپی S-1؛ و جمسیتابین به همراه واندتانیب (vandetanib) در مقابل جمسیتابین به همراه دارونما در مقابل مونوتراپی واندتانیب)، در حالی که چهار کارآزمایی به مقایسه جمسیتابین به همراه سیسپلاتین (cisplatin) در مقابل S-1 به همراه سیسپلاتین؛ جمسیتابین به همراه میتومایسین C (mitomycin C) در مقابل کاپسیتابین (capecitabine) به همراه میتومایسین C؛ جمسیتابین به همراه اوکسالیپلاتین (oxaliplatin) در مقابل شیمیدرمانی پرتودرمانی (chemoradiotherapy)؛ و جمسیتابین به همراه اوکسالیپلاتین در مقابل فلوئورواوراسیل-5 (5‐fluorouracil) به همراه فولینیک اسید (folinic acid) در مقابل بهترین مراقبت حمایتی پرداختند. هفت کارآزمایی در هند، ژاپن، فرانسه، چین، اتریش، کره جنوبی و ایتالیا انجام شد. میانه سن شرکتکنندگان در این هفت کارآزمایی بین 50 تا 60 سال بود، و نسبت مرد / زن در اکثر مطالعات قابل مقایسه بود. بر اساس این هفت کارآزمایی، ما هشت مقایسه انجام دادیم. ما نتوانستیم تمام تجزیهوتحلیلهای برنامهریزی شده را در تمام مقایسهها انجام دهیم زیرا دادهها کافی نبودند.
یک کارآزمایی با سه بازو به مقایسه جمسیتابین در مقابل واندتانیب در مقابل ترکیب هر دو دارو با هم پرداخت. این کارآزمایی هیچ دادهای را برای مرگومیر، کیفیت زندگی مرتبط با سلامت، یا پیامدهای پیشرفت تومور گزارش نکرد. ما خطر بالای عوارض جانبی جدی، کمخونی، و نرخ پاسخ کلی را به صورت شواهد با قطعیت بسیار پایین رتبهبندی کردیم.
جمسیتابین به همراه سیسپلاتین در مقابل S-1 به همراه سیسپلاتین
ما از یک کارآزمایی با 96 شرکتکننده، شواهد با قطعیت بسیار پایین یافتیم که نشان میدهند جمسیتابین میتواند خطر مرگومیر را در یک سال در زمان استفاده به همراه سیسپلاتین در مقابل S-1 به همراه سیسپلاتین کاهش دهد (خطر نسبی (RR): 0.76؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.58 تا 0.98؛ 0.04 = P؛ 96 شرکتکننده). این کارآزمایی دادههای مربوط به عوارض جانبی جدی، کیفیت زندگی یا پیامدهای پاسخ تومور را گزارش نکرد. شواهد با قطعیت بسیار پایین وجود دارد که نشان میدهد ترکیب جمسیتابین به همراه سیسپلاتین منجر به افزایش خطر ترومبوسیتوپنی درجه بالا در مقایسه با ترکیب S-1 به همراه سیسپلاتین میشود (RR: 5.28؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 1.23 تا 22.55؛ 0.02 = P؛ 96 شرکتکننده).
جمسیتابین به همراه S-1 در مقابل S-1
با توجه به دو کارآزمایی که 151 شرکتکننده را وارد کردند، ما هیچ تفاوتی را بین دو گروه از لحاظ خطر مرگومیر در یک سال یا خطر عوارض جانبی جدی نیافتیم. ترکیب جمسیتابین به همراه S-1 با نرخ پاسخ کلی بالاتری نسبت به S-1 به تنهایی همراه بود (RR: 2.46؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 1.27 تا 4.75؛ 0.007 = P؛ 140 شرکتکننده؛ 2 کارآزمایی؛ 0% = I2؛ شواهد با قطعیت بسیار پایین). هیچکدام از این کارآزماییها دادهای را در مورد کیفیت زندگی مرتبط با سلامت یا زمان پیشرفت تومور گزارش نکردند.
جمسیتابین به همراه اوکزالیپلاتین در مقابل فلوروراسیل – 5 به همراه فولینیک اسید در مقابل بهترین مراقبت حمایتی
یک کارآزمایی با سه بازو به مقایسه جمسیتابین به همراه اوکسالیپلاتین در مقابل فلوروراسیل – 5 به همراه فولینیک اسید در مقابل بهترین مراقبت حمایتی پرداخت. این کارآزمایی هیچ دادهای را برای عوارض جانبی جدی، کیفیت زندگی مرتبط با سلامت، یا پیشرفت تومور گزارش نکرد. ما قطعیت شواهد مربوط به مورتالیتی و نرخ پاسخ کلی را بسیار پایین ارزیابی کردیم.
جمسیتابین به همراه اوکزالیپلاتین در مقابل فلوروراسیل – 5 به همراه سیسپلاتین به همراه پرتودرمانی
یک کارآزمایی با 34 شرکتکننده، جمسیتابین را به همراه اوکزالیپلاتین در مقابل فلوروراسیل – 5 به همراه سیسپلاتین به همراه پرتودرمانی مقایسه کرد. این کارآزمایی هیچ دادهای را برای پیامدهای کیفیت زندگی، نرخ پاسخ کلی، یا پیشرفت تومور گزارش نکرد. ما قطعیت شواهد مربوط به مورتالیتی و عوارض جانبی جدی را بسیار پایین ارزیابی کردیم.
جمسیتابین به همراه میتومایسین C در مقابل کاپسیتابین به همراه میتومایسین C
یک کارآزمایی با 51 شرکتکننده، جمسیتابین را به همراه میتومایسین C در مقابل کاپسیتابین به همراه میتومایسین C مقایسه کرد. این کارآزمایی هیچ دادهای را برای عوارض جانبی جدی، کیفیت زندگی، یا پیشرفت تومور گزارش نکرد. ما قطعیت شواهد مربوط به مرگومیر و نرخ پاسخ کلی و ترومبوسیتوپنی را بسیار پایین ارزیابی کردیم.
ما همچنین سه کارآزمایی در حال انجام یافتیم که به ارزیابی پیامدهای مطلوب مرور ما پرداخت، ما میتوانیم در بهروزرسانیهای آینده از آن استفاده کنیم.
سوگیری برای سودآوری (For‐profit bias): در دو کارآزمایی (به علت دریافت حمایت از صنعت) خطر بالای سوگیری برای سودآوری وجود داشت، در حالیکه در سه کارآزمایی دیگر خطر پایین سوگیری برای سودآوری وجود داشت؛ و این خطر در دو کارآزمایی نامشخص بود.
نتیجهگیریهای نویسندگان
در بزرگسالان مبتلا به کارسینومای پیشرفته مجاری صفراوی، اثرات جمسیتابین یا شیمیدرمانی بر پایه داروی جمسیتابین بر مرگومیر و پاسخ کلی در مقایسه با طیفی از کنترلکنندههای غیرفعال یا فعال نامشخص هستند. قطعیت بسیار پایین شواهد به دلیل خطر سوگیری، کمبود اطلاعات در تجزیهوتحلیل و در نتیجه عدم دقت بالا و احتمال سوگیری انتشار است. فواصل اطمینان، مزایای معنیدار یا عدم تاثیر جمسیتابین را در تمام مقایسهها رد نکرد، بجز یک مورد مرگومیر در جایی که جمسیتابین به همراه سیسپلاتین با S-1 به همراه سیسپلاتین مقایسه میشود. رژیمهای مبتنی بر جمسیتابین افزایش عوارض جانبی غیرجدی (به ویژه سمیتهای هماتولوژیک) را نشان دادند. کارآزماییهای بالینی تصادفیسازی شده بیشتر برای بررسی بیشتر گزینههای درمانی برای بزرگسالان مبتلا به کارسینومای پیشرفته مجاری صفراوی ضروری هستند.
خلاصه به زبان ساده
شیمیدرمانی حاوی جمسیتابین برای افراد مبتلا به سرطان پیشرفته مجرای صفراوی
سوال مطالعه مروری
منافع و آسیبهای شیمیدرمانی بر پایه داروی جمسیتابین در مقابل دارونما یا عدم مداخله یا شیمیدرمانی بر پایه داروی جمسیتابین در مقابل شیمیدرمانی بدون جمسیتابین در افراد مبتلا به سرطان پیشرفته مجرای صفراوی چه هستند؟
پیشینه
سرطان مجرای صفراوی (شروع از مجرای صفراوی) یک تومور بدخیم غیرمعمول است. در اکثر افراد، سرطان مجرای صفراوی در مرحله پیشرفته تشخیص داده میشود. برای این دسته از افراد، گزینههای درمان شامل داروها (شیمیدرمانی) است. جمسیتابین داروی مورد استفاده برای درمان انواع خاصی از تومورهای سرطانی، از جمله سرطان پیشرفته مجرای صفراوی است. جمسیتابین یک داروی فعال شیمیدرمانی است، و در ترکیب با سیسپلاتین، به عنوان یک درمان استاندارد پذیرفته شده برای این بیماری بوده است.
ویژگیهای مطالعه
نویسندگان مرور، مقالات پزشکی منتشر شده را برای روشن ساختن نقش جمسیتابین (تجویز به صورت تزریق داخل وریدی) در مقایسه با دارونما (یک ماده یا شکل دارویی غیرفعال که به عنوان مداخله کنترلکننده در آزمایش استفاده میشود)، یا عدم مداخله، یا با ترکیب شیمیدرمانی بدون جمسیتابین در درمان افراد مبتلا به سرطان پیشرفته مجرای صفراوی جستوجو کردند. نویسندگان مرور به بررسی کارآزماییهای بالینی تصادفیسازی شدهای پرداختند که در آنها افراد بهطور تصادفی به یکی از دو یا چند گروه درمان اختصاص داده شدند، تا تجزیهوتحلیلهای آماری را برای نتیجهگیریهای مربوط به مداخله انجام دهند. شواهد تا جون 2017 موجود است.
نتایج اصلی
نویسندگان مرور هفت کارآزمایی بالینی تصادفیسازیشده را یافتند و همه آنها را در معرض خطر بالای سوگیری قضاوت کردند. این کارآزماییها 600 فرد مبتلا به سرطان پیشرفته مجرای صفراوی را تصادفیسازی کردند. اکثر این کارآزماییها نشان دادند که از لحاظ منافع و آسیبها بین رژیمهای ترکیب شیمیدرمانی حاوی جمسیتابین در مقایسه با شیمیدرمانی بدون جمسیتابین تفاوتهای قابلتوجهی وجود ندارد. فقط یک کارآزمایی که به مقایسه جمسیتابین به همراه سیسپلاتین در مقابل S-1 به همراه سیسپلاتین پرداخت، نشان داد که رژیمهای حاوی جمسیتابین ممکن است مرگ را کاهش دهند. نویسندگان مرور، سه کارآزمایی بالینی تصادفیسازیشده در حال انجام را شناسایی کردند.
تا جایی که اطلاعات مربوط به بودجه فراهم شد، دو مورد از هفت کارآزمایی توسط صنعت داروسازی حمایت شدند، سه کارآزمایی از طرف صنعت حمایت نشدند و دو کارآزمایی دیگر اطلاعات مربوط به بودجه را ارائه ندادند.
کیفیت شواهد و نتیجهگیریها
شواهد به دست آمده از هفت کارآزمایی تصادفیسازیشده با کیفیت پایین برای نشان دادن اینکه آیا ترکیبات حاوی جمسیتابین برای افراد مبتلا به سرطان پیشرفته مجرای صفراوی، بهتر از ترکیبات بدون جمسیتابین هستند، ناکافی بود. علاوهبراین، ترکیبات مبتنی بر جمسیتابین، افزایش عوارض جانبی غیرجدی را، به ویژه سمیتهای هماتولوژیکی (آسیب به خون و بافتهای بدن) نشان دادند. کارآزمایی بالینی تصادفیسازیشده بیشتری مورد نیاز هستند.