پیشینه
افراد مبتلا به هموفیلی A یا B که در آنها مهارکنندهها بوجود آمدهاند، در معرض خطر عوارض خونریزی هستند. تزریق عوامل بایپسکننده، از قبیل FVII فعالشده نوترکیب (rFVIIa) و غلظت ترکیبی پروتروببین فعالشده مشتق از پلاسما، به عنوان درمانهای جایگزین برای فاکتورVIII (هموفیلی A) یا IX (هموفیلی B) برای افرادی که به دلیل ایجاد آنتیبادیهای مهارکننده دیگر به این درمانها پاسخ نمیدهند، پیشنهاد میشود. هدف نهایی درمان این است که مفاصل فرد را حفظ کند، در غیر این صورت با خونریزیهای مکرر مفصل تخریب خواهد شد.
اهداف
ارزیابی اثرات پروفیلاکسی عوامل بایپسکننده برای جلوگیری از خونریزی در افراد مبتلا به هموفیلی A یا B با مهارکنندهها.
روش های جستجو
ما در مرکز ثبت کارآزماییهای مربوط به اختلالات انعقادی (کوآگولوپاتیها) در گروه فیبروز کیستیک و اختلالات ژنتیکی در کاکرین به پژوهش پرداختیم، که مجموعهای است از جستوجوهای پایگاه دادههای الکترونیکی و جستوجوی دستی در مجلات و کتب خلاصهمقالات کنفرانسها. ما همچنین برای دستیابی به مقالات مناسب این مرور، در مرکز ثبت کارآزماییها (16 فوریه 2017) و منابع کتابشناختی مطالعات بدستآمده جستوجو کردیم.
تاریخ آخرین جستوجو در مرکز ثبت کارآزماییهای مربوط به اختلالات انعقادی در گروه فیبروز کیستیک و اختلالات ژنتیکی در کاکرین: 12 دسامبر 2016.
معیارهای انتخاب
ما مطالعات کنترلشده تصادفیسازی شده و نیمهتصادفیسازی شده (با طراحی متقاطع [cross-over] یا موازی) را در رابطه با ارزیابی تأثیر درمان پیشگیرانه با داروهای بایپسکننده در مقایسه با درمان براساس نیاز (on-demand treatment) یا مطالعات مربوط به بررسی تاثیر درمان پیشگیرانه با دوز بالا در مقایسه با دوز پایین در مردان با هر سن مبتلا به هموفیلی دارای مهارکنندهها انتخاب کردیم.
گردآوری و تحلیل دادهها
دو نویسنده بهطور مستقل مطالعات را انتخاب کرده و دادههای آنها را استخراج کردند و خطر سوگیری (bias) را با توجه به معیارهای استاندارد کاکرین ارزیابی کردند. آنها کیفیت شواهد را با استفاده از معیارهای GRADE (نظام درجهبندی کیفیت شواهد و قدرت توصیهها) ارزیابی کردند.
نتایج اصلی
ما چهار مطالعه تصادفیسازی شده (با طول مدت 7 تا 15 ماه) را شامل 116 مرد انتخاب کردیم. با توجه به طراحی مطالعه باز در دو مطالعه و سوگیری عدم دقت (attrition bias) در یک مطالعه، خطر سوگیری را در این مطالعات بالا برآورد کردیم.
دو مطالعه درمان برحسب نیاز به پیشگیری را با داروهای بایپسکننده مقایسه کرده بودند. در یک مطالعه (34 مرد) درمان پیشگیرانه، بهطور قابلتوجهی باعث کاهش میزان کل خونریزی؛ MD: 7.27- (95% فاصله اطمینان (CI): 9.92- تا 4.62-) (شواهد با کیفیت پایین)، متوسط تعداد موارد کلی خونریزی در هر ماه؛ MD: 1.10- (95% فاصله اطمینان (CI): 1.54- تا 0.66-)، متوسط تعداد همآرتروز؛ MD: 6.60- (95% فاصله اطمینان (CI): 9.32- تا 3.88-) (شواهد با کیفیت پایین) و میانگین تعداد مفاصلی که دچار همآرتروز شدند؛ MD: 0.90- (95% فاصله اطمینان (CI): 1.36- تا 0.44-)، شده بود. متاآنالیز که با استفاده از امتیاز Haem-A-QoL، امتیاز کل و امتیاز سودمندی EQ-5D؛ EQ-5D VAS و نمرات خلاصه ذهنی و جسمی SF-36 اندازهگیری شده بود، به طور قطعی اثربخشی قابل توجهی را در استفاده از درمان پیشگیرانه روی کیفیت زندگی مرتبط با سلامت نشان نداد (شواهد با کیفیت پایین برای کلیه تجزیهوتحلیلهای مربوط به کیفیت زندگی مرتبط با سلامت).
دو مطالعه باقی مانده به مقایسه دوزهای مختلف پرداخته بودند. نتایج حاصل از یک مطالعه (22 مرد) نتوانست به طور قطعی فواید و مضرات فاکتور VIIa فعال نوترکیب (rFVIIa) را با دوز کم در مقابل دوز بالای آن به عنوان یک درمان پیشگیرانه برای موارد کلی خونریزی MD: 0.82- (95% فاصله اطمینان (CI): 2.27- تا 0.63-) (شواهد با کیفیت متوسط)، میزان خونریزی مفاصل هدف MD: 3.20- (95% فاصله اطمینان (CI): 7.23- تا 0.83)(شواهد با کیفیت متوسط) و عوارض جانبی جدی RR: 9.00 (95% CI: 0.54 تا 149.50)، (شواهد با کیفیت متوسط) نشان دهد.
کیفیت کلی شواهد به دلیل اطلاعات محدود حاصل از مطالعاتی با حجم نمونه کوچک و ناقص بودن نتایج در یک مطالعه، متوسط تا پایین برآورد شد.
نتیجهگیریهای نویسندگان
شواهد نشان میدهد که پیشگیری با داروهای بایپسکننده میتواند در کاهش خونریزی در مردان مبتلا به هموفیلی با مهار کنندهها موثر باشد. بااینحال، شواهدی دال بر برتری یکی از این داروها بر دیگری یا برای رژیم دوز مناسب وجود ندارد. برای ارزیابی مزایا و مضرات درمان پیشگیرانه روی کیفیت زندگی مرتبط با سلامت و همچنین تاثیر دوز داروهای بایپس بر پیامدها، به مطالعات بیشتری نیاز است.
خلاصه به زبان ساده
استفاده از داروهای بایپسکننده برای جلوگیری از خونریزی در افراد مبتلا به هموفیلی با مهارکنندهها
پیشینه
تزریق داروهای بایپسکننده، مانند فاکتور هفت فعال نوترکیب (rFVIIa) و غلظت ترکیبی پروتروببین فعال مشتق از پلاسما (APCC) به عنوان درمانهای جایگزین برای فاکتور هشت (VIII) (هموفیلی A) یا فاکتور نه (IX) (هموفیلی B) برای افرادی که به دلیل بوجود آمدن آنتیبادی مهارکننده دیگر به این درمانها پاسخ نمیدهند، پیشنهاد میشوند. هدف نهایی درمان این است که مفاصل فرد را حفظ کند، در غیر این صورت با خونریزیهای مکرر از بین میروند. بنابراین، ما به بررسی اثربخشی و بیخطربودن استفاده از داروهای بایپسکننده برای پیشگیری از خونریزیها، در مقایسه با درمان خونریزیها، پرداختیم. ما همچنین به مقایسه مقادیر مختلف دوز دارو در مردان مبتلا به هموفیلی A یا B با مهارکنندهها به عنوان یک درمان پیشگیرانه پرداختیم.
تاریخ جستوجو
شواهد موجود تا تاریخ 12 دسامبر 2016 گردآوری شده است.
ویژگیهای مطالعه
ما پایگاههای اطلاعاتی علمی را برای دستیابی به مطالعات بالینی که به بررسی تاثیر استفاده از داروهای بایپسکننده در مردان مبتلا به هموفیلی A یا B با مهارکنندهها پرداخته باشند، مورد جستوجو قرار دادیم. ما چهار مطالعه (با طول مدت 7 تا 15 ماه) شامل 116 نفر انتخاب کردیم. دو مطالعه به مقایسه درمان پیشگیرانه با داروهای بایپسکننده با درمان براساس نیاز (یعنی درمان فقط پس از وقوع خونریزی انجام شود) پرداخته بودند و دو مطالعه دوز بالای درمانهای پیشگیرانه را با دوز پایین آن مقایسه کرده بودند.
نتایج اصلی
شواهد محدود نشان داد که استفاده پیشگیرانه از داروهای بایپس باعث کاهش موارد خونریزی، خونریزیهای مفصلی و تعداد مفاصل آسیب دیده میشود. در رابطه با بهبود کیفیت زندگی در افرادی که درمان پیشگیرانه دریافت کرده بودند نسبت به افرادی که برحسب نیاز تحت درمان قرار گرفته بودند، هیچ شواهدی وجود نداشت. در مورد وجود تفاوت در مزایا یا مضرات بین دوزهای بالا و پایین rFVIIa بهعنوان درمان پیشگیرانه، نیز شواهدی وجود نداشت.
کیفیت شواهد
کیفیت کلی شواهد این مطالعات از متوسط تا پایین برآورد شد، زیرا مطالعات انتخابی کوچک بوده و اطلاعات محدودی فراهم آورده بودند. همچنین، در یکی از این مطالعات، تا 24 درصد از مردان شرکتکننده در تجزیهوتحلیل نتایج گنجانده نشدند که احتمال وجود بیدقتی را در نتایج افزایش میدهد.