پیشینه
بتا تالاسمی (beta thalassaemia) یک اختلال خونی ارثی شایع است. نیاز به ترانسفیوژن (transfusions) مکرر خون در این شرایط یک مشکل دشوار برای سیستمهای مراقبت سلامت است. شایعترین علت موربیدیتی و مرگومیر، اختلال قلبی ناشی از اضافهبار آهن است. استفاده از درمان آهنزدایی (iron chelation therapy) منجر به کاهش سیستمیک شدت اضافهبار آهن شده؛ اما برای حذف آهن از میوکارد درمان غیرسمی مخصوصی مورد نیاز است.
اهداف
ارزیابی اثرات مسدودکنندههای کانال کلسیم همراه با درمان آهنزدایی استاندارد بر میزان آهن ذخیره/رسوب شده در میوکارد، پارامترهای عملکرد قلب، و بروز نارسایی قلبی شدید یا آریتمی و موربیدیتی و مرگومیر مرتبط در افراد مبتلا به بتا تالاسمی وابسته به ترانسفیوژن.
روش های جستجو
ما به جستوجوی پایگاه ثبت تخصصی کارآزماییهای هموگلوبینوپاتیها در کاکرین پرداختیم که از جستوجوهای پایگاههای اطلاعاتی و جستوجوی دستی مجلات و کتابچه خلاصه مقالات کنفرانسها گردآوری شدند. ما همچنین پایگاههای اطلاعاتی کارآزماییهای در حال انجام، و فهرست منابع مقالات مرتبط و مطالعات مروری را جستوجو کردیم.
تاریخ آخرین جستوجو: 24 فوریه 2018.
معیارهای انتخاب
ما کارآزماییهای تصادفیسازی و کنترلشده مربوط به مسدودکنندههای کانال کلسیم را همراه با درمان آهنزدایی استاندارد در مقایسه با درمان آهنزدایی استاندارد بهتنهایی یا همراه با دارونما در افراد مبتلا به بتا تالاسمی وابسته به ترانسفیوژن انتخاب کردیم.
گردآوری و تحلیل دادهها
دو نویسنده بهطور مستقل از هم معیارهای ورود را برای انتخاب کارآزماییها اعمال کردند. دو نویسنده به ارزیابی خطر سوگیری (bias) کارآزماییها و استخراج دادهها پرداختند و نویسنده سوم این ارزیابیها را تأیید کرد. نویسندگان از سیستم GRADE (نظام درجهبندی کیفیت شواهد و قدرت توصیهها) برای ارزیابی کیفیت شواهد استفاده کردند.
نتایج اصلی
دو کارآزمایی تصادفیسازی و کنترلشده (74 = n) در این مرور انتخاب شدند؛ 35 شرکتکننده در بازوهای آملودیپین (amlodipine) و 39 شرکتکننده در بازوهای کنترل حضور داشتند. میانگین سنی شرکتکنندگان 24.4 سال با انحراف معیار 8.5 سال بود. مشارکت یکسان از هر دو جنس وجود داشت. بهطور کلی، خطر سوگیری در کارآزماییهای انتخابشده پائین بود. کیفیت شواهد مربوط به پیامدها از پائین تا بالا متغیر بود؛ اما کیفیت شواهد مربوط به اکثر پیامدها پائین قضاوت شد.
ارزیابی آهن قلب، با معیار T2* قلب، در گروههای آملودیپین نسبت به گروههای کنترل در 6 یا 12 ماه بهطور معنیداری بهبود نیافت (شواهد با کیفیت پائین). با این حال، غلظت آهن میوکارد در گروههای آملودیپین در مقایسه با گروههای کنترل در 6 ماه، میانگین تفاوت (MD) 0.23 - میلیگرم بر گرم (95% فاصله اطمینان (CI): 0.39 - تا 0.07 - ) و 12 ماه؛ MD: 0.25 - میلیگرم بر گرم (95% فاصله اطمینان (CI): 0.44 - تا 0.05 - ) بهطور معنیداری کاهش یافت (شواهد با کیفیت پائین). تفاوت معنیداری بین گروههای درمان و کنترل از نظر فریتین سرم (شواهد با کیفیت پائین)، کبد T2* (شواهد با کیفیت پائین)، حجم آهن کبد (شواهد با کیفیت پائین) و کسر خروجی بطن چپ (left ventricular ejection fraction) (شواهد با کیفیت پائین) وجود نداشت. عوارض جانبی جدی گزارششده در هیچ کارآزمایی وجود نداشت. با این حال، یک کارآزمایی (59 = n) عوارض جانبی خفیف را بدون تفاوت آماری معنیدار بین گروهها گزارش کرد (شواهد با کیفیت پائین).
نتیجهگیریهای نویسندگان
شواهد موجود به وضوح نشان نمیدهند که استفاده از مسدودکنندههای کانال کلسیم با کاهش آهن میوکارد در افراد مبتلا به بتا تالاسمی وابسته به ترانسفیوژن همراه است؛ هرچند کاهش بالقوهای مشاهده شد. برای بررسی اثربخشی و ایمنی مسدود کنندههای کانال کلسیم برای اضافهبار آهن قلب، بهویژه در بچههای کم سنتر، نیاز به مطالعات طولانیمدت و چندمرکزی بیشتری وجود دارد. کارآزماییهای آینده باید برای مقایسه داروهایی مورد استفاده برای شلات کننده آهن (iron chelation) با افزودن مسدودکنندههای کانال کلسیم برای بررسی اثر متقابل بالقوه این درمانها طراحی شوند. علاوه بر این، نقش حجم آهن میوکارد در خط پایه در تأثیر واکنش به مسدود کنندههای کانال کلسیم باید مورد بررسی قرار گیرد. تجزیهوتحلیل هزینه-اثربخشی این درمان نیز مورد نیاز است.
خلاصه به زبان ساده
مسدودکنندههای کانال کلسیم برای پیشگیری از اختلال عملکرد قلب مرتبط با اضافهبار آهن در بتا تالاسمی وابسته به ترانسفیوژن.
سوال مطالعه مروری
ما شواهد مربوط به این را بررسی کردیم که آیا این داروها میتوانند از اختلال عملکرد قلب ناشی از رسوب/ذخیره بیش ازحد آهن در قلب افراد مبتلا به بتا تالاسمی که ترانسفیوژن منظم خون دریافت میکنند؛ پیشگیری کنند.
پیشینه
بتا تالاسمی یک اختلال خونی ارثی است که منجر به آنمی (کمخونی) میشود. افراد مبتلا به این اختلال نیاز به ترانسفیوژن مکرر خون دارند که به دلیل رسوب بیش از حد آهن در قلب منجر به آسیب میشود. عوارض مربوط به قلب شایعترین علت مرگ و ناتوانی در این افراد است. سطوح بالای آهن در قلب نارسایی قلبی را بهصورت قوی پیشبینی میکند. یک روش معمول برای کاهش آهن در بدن تجویز داروها (به نام شلاتورها chelators) میباشد اما درمان خاصی برای کاهش آهن رسوب/ذخیره شده در قلب و محافظت از آن در برابر آسیب وجود ندارد. نشان داده شده که داروهایی که کانالهای کلسیم را در قلب مسدود میکنند؛ ورود آهن را به این ارگان کاهش میدهند. با این حال، چگونگی اثربخشی و ایمنی این داروها در افراد مبتلا به بتا تالاسمی کمتر شناخته شده است.
زمان انجام پژوهش
شواهد تا 24 فوریه 2018 موجود است.
ویژگیهای کارآزمایی
ما دو کارآزمایی (74 شرکتکننده) در این مرور انتخاب کردیم؛ یک مطالعه آزمایشی قبلی و مطالعه بزرگتر بعد از آن. شرکتکنندگان مبتلا به بتا تالاسمی بوده، اضافهبار آهن معنیداری داشتند، و درمان آهنزدایی استاندارد دریافت کردند؛ آنها دارای متوسط سن 24 سال بودند. آنها بهصورت تصادفی انتخاب شدند تا به مدت 12 ماه با آملودیپین (یک مسدودکننده کانال کلسیم) به همراه داروهای آهنزدایی یا داروهای آهنزدایی بهتنهایی (در کارآزمایی قبلی) یا با داروهای آهنزدایی همراه با دارونما (داروی ساختگی بدون داروی فعال) در کارآزمایی بعدی تحت درمان قرار بگیرند.
نتایج اصلی
اگرچه هنگام اندازهگیری با یک روش، کاهش معنیداری در میزان آهن قلب (پیامد اصلی) پس از 12 ماه درمان با آملودیپین وجود نداشت، بعد از 12 ماه درمان با استفاده از معیار/اندازهگیری دیگری کاهش معنیداری وجود داشت. در پیامدهایی مانند سطوح آهن در خون یا کبد یا در اندازهگیری بیشتر عملکرد قلب هیچ تفاوتی وجود نداشت. اگر چه عوارض جانبی جدی ذکر نشد، انجام کارآزماییهای بیشتر برای ارزیابی ایمنی این درمان ضروری است. انجام تحقیقات بیشتری با کارآزماییهای بزرگتر و طولانیمدت مورد نیاز است.
کیفیت شواهد
بهطور کلی، کارآزماییهای انتخابشده در این مرور ظاهرا به خوبی اجرا شدند. با این حال، پیامد اصلی در هر دو کارآزمایی بهصورت متفاوتی گزارش شد و جزئیات چندین پیامد دیگر از دست رفته بود. کیفیت شواهد برای همه پیامدها پائین بود.