پیشینه
برونشکتازی (Bronchiolitis) یک وضعیت حاد متداول مربوط به دستگاه تنفسی با شیوع بالا در سراسر جهان است. این سندرم تشخیصدادهشده به لحاظ بالینی با علائم تاکیپنه (تنفس تند (rapid breathing))، به همراه کراکلها (crackles) یا ویز (wheeze) در خردسالان (young children) خود را نشان میدهد. در مرحله حاد برونشکتازی (≤ 14 روز)، آنتیبیوتیکها (antibiotics) بهصورت روتین تجویز نمیشوند، مگرآنکه بیماری شدید بوده یا فرد بیمار مشکوک به ابتلا به عفونت باکتریایی ثانویه باشد. اگرچه برونشکتازی معمولا خود محدودشونده (self-limiting) است، برخی از خردسالان بعد از مرحله حاد بیماری علائم طولانیمدتی (protracted symptoms) (مانند سرفه و خسخس سینه) از خود نشان داده و اغلب به دریافت درمان ثانویه مجددا نیاز پیدا میکنند.
اهداف
مقایسه اثربخشی آنتیبیوتیکها در مقابل کنترلها (دارونما یا عدم درمان) برای کاهش یا درمان علائم تنفسی پایدار (persistent) بعد از ابتلا به برونشکتازی حاد در یک دوره 6 ماهه از بیماری حاد.
روش های جستجو
ما تا 26 آگوست 2016 در این بانکهای اطلاعاتی جستوجو کردیم: پایگاه ثبت کارآزماییهای گروه راههای هوایی در کاکرین، پایگاه ثبت مرکزی کارآزماییهای کنترلشده کاکرین (CENTRAL)، MEDLINE (Ovid) ،Embase (Ovid)، پورتال کارآزمایی سازمان جهانی بهداشت (WHO)، پایگاه ثبت کارآزماییهای بالینی استرالیا و نیوزلند، و وبسایت ClinicalTrials.gov.
معیارهای انتخاب
ما تمامی کارآزماییهای تصادفیسازی و کنترلشدهای (RCT) را وارد مرور کردیم که به مقایسه آنتیبیوتیکها در مقابل کنترلهای (دارونما یا عدم درمان) تجویزشده بعد از مرحله حاد برونشکتازی (> 14 روز) در کودکان کمتر از 2 سال با برونشکتازی تشخیصدادهشده پرداخته بودند.
گردآوری و تحلیل دادهها
دو نویسنده مرور بهصورت مستقل به ارزیابی مطالعات بر اساس معیارهای از پیش تعیینشده و انتخاب و استخراج دادهها و نیز ارزیابی دادهها برای ورود به مرور پرداختند. ما برای دستیابی به اطلاعات بیشتر با نویسندگان کارآزماییها تماس برقرار کردیم.
نتایج اصلی
در این نسخه بهروزشده از مرور، ما یک مطالعه یا 219 کودک را اضافه کردیم. در مجموع 2 RCT با 249 کودک (n = 240؛ کارآزمایی را کامل کرده بودند) برای ورود به این مرور حائز شرایط مورد نظر بودند. هر 2 مطالعه دادههای مربوط به پیامدهای اولیه و ثانویه ما را دربرداشتند؛ اما ما کیفیت شواهد مربوط به 3 پیامد اولیه را به دلیل کمبودن تعداد مطالعات و مشارکتکنندگان؛ و ریزش بالا در یکی از مطالعات در سطح پائین ارزیابی کردیم. دادهها هیچگونه اختلافات معنیداری را به لحاظ پیامدهای اولیه ما میان گروههای درمان نشان ندادند: نسبتی از کودکان (n = 249) که در دوره پیگیری دارای علائم پایدار بودند (نسبت شانس (OR): 0.69؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.37 تا 1.28؛ مدل اثر ثابت)؛ و تعدادی از کودکان (n = 240) که در طول 6 ماه به دلیل بیماری تنفسی مجددا در بیمارستان بستری شدند (OR: 0.54؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.05 تا 6.21؛ مدل اثرات تصادفی). ما نتوانستیم نرخ حمله را تحلیل کنیم، زیرا مطالعات از روشهای مختلفی برای گزارش این اطلاعات استفاده کرده بودند. دادهها اختلافات معنیداری را به لحاظ پیامد ثانویه ما بین گروههای درمان نشان ندادند: نسبتی از کودکان (n = 240) با خسخس سینه در طول 6 ماه (OR: 0.47؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.06 تا 3.95؛ مدل اثرات تصادفی). یک مطالعه مقاومت باکتریایی را فقط در 48 ساعت گزارش کرده بود (بنابراین کاربردپذیری این رویداد برای این مرور محدود بود). مطالعه دیگر بروز عوارض جانبیای را گزارش کرده بود که تمامی کودکان مبتلاه بهبود یافته و در مطالعه باقی مانده بودند.
نتیجهگیریهای نویسندگان
شواهد کنونی برای تایید اینکه آیا آنتیبیوتیکها بهتر است برای درمان علائم تنفسی پایدار شایع در مرحله بعد از مرحله حاد برونشکتازی استفاده شوند یا خیر، کافی نیستند. RCTهای آتی برای ارزیابی سودمندی آنتیبیوتیکها برای کاهش علائم تنفسی پایدار موردنیاز هستند. این نوع ارزیابی بهویژه در جمعیتهایی با موربیدیتی بالا ناشی از برونشکتازی حاد (acute) و بعد از مرحله حاد (post-acute) (برای مثال جمعیتهای بومی ساکن استرالیا، نیوزلند و آمریکا) مهم است.
خلاصه به زبان ساده
آنتیبیوتیکها در درمان سرفه یا خسخس سینه پایدار بعد از ابتلا به برونشکتازی در کودکان
سوال مطالعه مروری
آنتیبیوتیکها (antibiotics) در مقایسه با دارونما (placebo) یا عدم درمان از نظر کاهش یا درمان علائم تنفسی پایدار در کودکان بعد از ابتلا به برونشکتازی حاد (acute bronchiolitis) چه عملکردی دارند؟
پیشینه
برونشکتازی یک وضعیت مربوط به ریه است که بهطور شایع کودکان را در سراسر جهان مبتلا میکند. خردسالان مبتلا به برونشکتازی بهطور نرمال سرفه کرده، به تندی و سختی نفس کشیده و تغذیه ضعیفی دارند. آنتیبیوتیکها معمولا تجویز نمیشوند؛ مگر آنکه بیماری شدید بوده، یا فرد بیمار مشکوک به ابتلا به عفونت باکتریایی ثانویه باشد. با وجود این، برخی کودکان بعد از بروز عفونت حاد (> 14 روز) علائم پایداری (مانند خسخس سینه، سرفه) را از خود نشان داده و خطر بار بیماری پایدار و هزینههای تحمیل شده را به نظام سلامت افزایش میدهند. این کودکان اغلب به دریافت خدمات پزشکی در داخل اجتماع خود (in the community) (پزشکان عمومی و ارائهدهندگان خدمات درمانی) یا در بیمارستان (بخش اورژانس) مجددا نیاز پیدا میکنند. آنتیبیوتیکهایی که برای درمان این علائم پایدار استفاده میشوند، ممکن است منجر به از بین رفتن باکتریهای موجود در ریهها شده و ممکن است پیامدهای بلندمدت را بهبود دهند.
ویژگیهای مطالعه
این نسخه بهروزشده از مرور (تا 26 آگوست 2016)، 2 کارآزمایی بالینی را که به مقایسه آنتیبیوتیکها با دارونما در کودکان در مرحله بعد از ابتلا به برونشکتازی حاد (> 14 روز) پرداخته بودند، دربرمیگیرد. اولین کارآزمایی از ترکیه گزارش شده و از 30 نوزاد (infants) 7 ماهه یا کمتر ثبتنام بهعمل آورده بود. دومین کارآزمایی از استرالیا و نیوزلند گزارش شده و از 249 نوزاد 24 ماهه یا کمتر ثبتنام به عمل آورده بود. هر 2 کارآزمایی درمان را در طول بستری در بیمارستان به دنبال ابتلا به برونشکتازی شروع کرده و دارای یک دوره پیگیری 6 ماهه بعد از بستری در بیمارستان بودند.
نتایج اصلی
این نسخه بهروزشده از مرور در مجموع شامل 2 کارآزمایی با 249 کودک (n: 240 کودک کارآزمایی را کامل کرده بودند) است. هر 2 کارآزمایی دادههای مربوط به پیامدهای اولیه و ثانویه را دارا بودند، اما کیفیت شواهد پائین بود. نویسندگان مرور هیچگونه اختلافات معنیداری را به لحاظ پیامدهای اولیه موردنظر ما میان گروههای درمان نیافتند: نسبتی از کودکان (n = 249) که در دوره پیگیری دارای علائم پایدار بودند، و تعدادی از کودکان (n = 240) که به دنبال بروز بیماری تنفسی در طول دوره 6 ماهه مجددا در بیمارستان بستری شده بودند؛ همچنین هیچ اختلاف معنیداری به لحاظ پیامد ثانویه موردنظر ما یافت نشد: نسبت کودکان (n = 240) مبتلا به خسخس سینه در 6 ماه. یک مطالعه مقاومت باکتریایی را فقط در 48 ساعت گزارش کرده بود. یک مطالعه بروز عوارض جانبی را گزارش کرده بود که تمامی کودکان بعد از ابتلا بهبود یافته و در مطالعه باقی مانده بودند.
کیفیت شواهد
در حال حاضر، شواهد کافی برای تعیین اینکه آیا آنتیبیوتیکها بهتر است برای درمان یا پیشگیری از بروز علائم تنفسی پایدار در مرحله بعد از برونشکتازی حاد استفاده شوند یا خیر، در دسترس نیستند. برای ارزیابی سودمندی آنتیبیوتیکها برای کاهش علائم تنفسی پایدار، بهویژه در کشورهایی که موربیدیتی ناشی از ابتلا به برونشکتازی بالا است (مانند جمعیتهای بومی)، به انجام کارآزماییهای بالینی نیاز است.