پیشینه
برآورد شده که مصرف دخانیات سالانه منجر به مرگ 7 میلیون نفر میشود. نیکوتین بسیار اعتیادآور است، اما نظرسنجیها نشان میدهد که تقریبا 70% افراد سیگاری آمریکایی و انگلیسی مایل به ترک سیگار هستند. اگرچه بسیاری از افراد سیگاری تلاش میکنند که خودشان سیگار را ترک کنند، توصیههای یک متخصص بهداشت شانس ترک را افزایش میدهد. از آنجایی که در سال 2016، 3.5 میلیارد کاربر اینترنت در سراسر جهان وجود داشت، اینترنت را به یک پلتفرم بالقوه برای کمک به افراد برای ترک سیگار تبدیل کرده است.
اهداف
تعیین اثربخشی مداخلات مبتنی بر اینترنت برای ترک سیگار، اینکه آیا اثربخشی مداخله توسط ویژگیهای تعاملی یا اختصاصیشده تغییر مییابد، و اینکه آیا در اثربخشی بین نوجوانان، جوانان، و بزرگسالان تفاوتی وجود دارد یا خیر.
روش های جستجو
ما ثبت تخصصی گروه اعتیاد به دخانیات در کاکرین، را که شامل جستوجوهای MEDLINE ،Embase و PsycINFO (through OVID) بود جستوجو کردیم. محدودیتی از نظر زبان، وضعیت انتشار یا تاریخ نشر اعمال نشد. جستوجوی اخیر در آگوست 2016 انجام شد.
معیارهای انتخاب
ما کارآزماییهای تصادفیسازی و کنترلشده (RCT) را انتخاب کردیم. شرکتکنندگان افرادی سیگاری بدون هیچگونه تبعیضی براساس سن، جنسیت، قومیت، زبان یا وضعیت سلامت بودند. هر نوع مداخله اینترنتی هدفمند بود. شرایط مقایسه میتوانست یک کنترل بدون مداخله، مداخله اینترنتی متفاوت، یا مداخله غیر اینترنتی باشد. برای اینکه مطالعهای انتخاب شود، باید میزان مصرف سیگار را در چهار هفته یا بیشتر اندازهگیری میکرد.
گردآوری و تحلیل دادهها
دو نویسنده مطالعه مروری بهطور مستقل به ارزیابی و استخراج دادهها پرداختند. ما دادهها را استخراج کردیم، و در صورت لزوم، پیامدهای ترک سیگار را در پیگیری شش ماهه یا بیشتر ترکیب کردیم، در جایی که پیامدهای طولانیمدت در دسترس نبود، ما پیامدهای کوتاهمدت را به صورت روایی گزارش کردیم. ما اثرات مطالعه را به صورت خطر نسبی (RR) با 95% فاصله اطمینان (CI) گزارش کردیم.
ما مطالعات را با توجه به موارد زیر گروهبندی کردیم: 1) مقایسه یک مداخله اینترنتی با یک بازوی کنترل غیر فعال (به عنوان مثال راهنماهای خود-یاری چاپ شده)، 2) مقایسه یک مداخله اینترنتی با یک بازوی کنترل فعال (به عنوان مثال مشاوره چهره به چهره)، 3) ارزیابی افزودن حمایت رفتاری به یک برنامه اینترنتی، یا 4) مقایسه یک مداخله اینترنتی با مداخله اینترنتی دیگر. در جایی که مناسب بود ما مطالعات را بر اساس سن گروهبندی کردیم.
نتایج اصلی
ما 67 RCT را شناسایی کردیم، که شامل دادههایی مربوط به بیش از 110000 شرکتکننده بود. ما دادههای به دست آمده را از 35969 شرکتکننده ترکیب کردیم.
فقط چهار RCT درباره بزرگسالان و جوانان انجام شد که برای متاآنالیز (meta-analysis) مناسب بودند.
نتایج کارآزماییهای بزرگسالان
هشت کارآزمایی، یک مداخله اینترنتی تعاملی و هدفمند را با کنترلکننده غیر فعال مقایسه کردند. نتایج ترکیبشده یک اثر به نفع مداخله نشان دادند (RR: 1.15؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 1.01 تا 1.30؛ 6786 = n). با این حال، ناهمگونی آماری بالا (58% = I2) و این اثر ناشناخته بود، و کیفیت کلی شواهد بر اساس GRADE (نظام درجهبندی کیفیت شواهد و قدرت توصیهها) پائین بود. پنج کارآزمایی مداخله اینترنتی را با یک کنترلکننده فعال مقایسه کردند.
برآورد اثر ترکیبی به نفع گروه کنترل بود، اما خط صفر را قطع کرد (RR: 0.92؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.78 تا 1.09؛ 3806 = n؛ 0% = I2)؛ درجهبندی کیفیت GRADE متوسط بود. پنج مطالعه یک برنامه اینترنتی را به همراه حمایت رفتاری در مقایسه با یک کنترل کننده غیرفعال ارزیابی کردند (2334 = n). ترکیب این مطالعات اثر مثبت مداخله را نشان داد (RR: 1.69؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 1.30 تا 2.18). با اینکه ناهمگونی آماری قابل توجه (60% = I2) و ناشناخته بود، درجه GRADE متوسط بود. چهار مطالعه، حمایت اینترنتی را به علاوه حمایت رفتاری در مقایسه با کنترل کننده فعال ارزیابی کردند.
هیچیک از مطالعات تفاوتی بین بازوهای کارآزمایی نشان ندادند (RR: 1.00؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.84 تا 1.18؛ 2769 = n؛ 0% = I2)؛ درجهبندی GRADE متوسط بود. هفت مطالعه یک مداخله تعاملی یا هدفمند اینترنتی، یا هر دو، را با مداخله اینترنتی که تعاملی/شخصی نبود، مقایسه کردند. نتایج ترکیبی به نفع برنامه تعاملی یا هدفمند بود، اما این برآورد نقطه صفر را قطع کرد (RR: 1.10؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.99 تا 1.22؛ 14623 = n؛ 0% = I2)؛ درجهبندی GRADE متوسط بود. سه مطالعه پیامهای مبتنی بر اینترنت اختصاصی شده و غیراختصاصی را با پیامهای غیر هدفمند مقایسه کرد. پیامهای هدفمند نرخهای ترک بالاتری را در مقایسه با کنترل کننده ارائه کرد، اما این برآورد دقیق نبود (RR: 1.17؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.97 تا 1.41؛ 4040 = n،) و شواهدی از وجود ناهمگونی آماری ناشناخته قابل توجهی وجود داشت (57% = I2)؛ درجهبندی GRADE پائین بود.
نتایج بهدست آمده باید با احتیاط تفسیر شوند؛ چرا که ما برخی از مطالعات انتخاب شده را در معرض خطر بالای سوگیری قضاوت کردیم.
نتیجهگیریهای نویسندگان
شواهد بهدست آمده از کارآزماییهای مربوط به بزرگسالان نشان میدهد که مداخلات مبتنی بر اینترنت تعاملی و هدفمند با یا بدون حمایت یا حمایت رفتاری اضافی، نسبت به کنترلکنندههای غیر فعال در شش ماه یا بیشتر بهطور متوسط موثرتر هستند؛ اما شواهدی وجود ندارد که نشان دهد این مداخلات بهتر از سایر درمانهای فعال ترک سیگار بودند. با این حال بعضی از مطالعات در معرض خطر بالای سوگیری قرار داشتند، و شواهدی از وجود ناهمگونی آماری قابل توجه وجود داشت. اثربخشی درمان در جوانان ناشناخته است.
خلاصه به زبان ساده
آیا مداخلات مبتنی بر اینترنت به ترک سیگار افراد کمک میکند؟
پیشینه
برآورد شده که مصرف دخانیات سالانه منجر به مرگ 7 میلیون نفر میشود. نیکوتین بسیار اعتیادآور است؛ اما نظرسنجیها نشان میدهد که تقریبا 70% از سیگاریهای آمریکایی و انگلیسی مایل به ترک سیگار هستند. اگرچه بسیاری از افراد سیگاری تلاش میکنند خودشان سیگار را ترک کنند، توصیههای یک متخصص بهداشت، شانس ترک را افزایش میدهد. تا سال 2016، 3.5 میلیارد کاربر اینترنتی در سراسر جهان وجود داشت. به دلیل هزینههای پائین اینترنت برای هر کاربر و اینکه بهطور بالقوه در دسترس افراد سیگاری قرار دارد و ممکن است به دلیل محدود بودن دسترسی به مراقبتهای بهداشتی یا استیگما از دسترسی به مراقبتهای بهداشتی محروم باشند، یک پلتفرم جذاب برای کمک به افراد برای ترک سیگار است. مداخلات مبتنی بر اینترنت میتواند افراد جوان سیگاری، یا افرادی که ممکن است به دنبال روشهای سنتی ترک مصرف سیگار نروند را نیز مورد هدف قرار دهد.
ویژگیهای مطالعه
تا آگوست 2016، این مطالعه مروری 67 کارآزمایی را شامل دادههای مربوط به بیش از 110000 شرکتکننده یافت. دادههای مربوط به ترک سیگار پس از شش ماه یا بیشتر برای 35969 شرکتکننده در دسترس بود. ما طیفی از مداخلات اینترنتی را با شدت زیاد، از یک مداخله با شدت پائین، بهعنوان مثال ارائه لیستی از وبسایتها برای ترک سیگار به شرکتکنندگان، تا مداخلات شدید متشکل از مولفههای اینترنت، ایمیل و تلفن همراه بررسی کردیم. ما مداخلات را بهصورت هدفمند یا تعاملی یا هر دو طبقهبندی کردیم. مداخلات اینترنتی هدفمند، متفاوت از مولفههای چندرسانهای با منابع پیام شخصی هستند. برخی از مداخلات شامل مشاوره یا حمایت اینترنتی از طریق پرستاران، مربیان همتراز یا متخصصان درمان دخانیات نیز بودند. کارآزماییهای اخیر شبکههای اجتماعی آنلاین، مانند فیسبوک، توییتر، و سایر انجمنهای آنلاین را نیز ادغام کردند.
نتایج اصلی
بر اساس نتایج ترکیبی، برنامههای اینترنتی که تعاملی و هدفمند با پاسخهای فردی بودند منجر به نرخهای ترک بالاتری نسبت به مراقبت معمول یا خود-یاری نوشته شده در شش ماه یا بیشتر شد.
کیفیت شواهد
کارآزماییهای زیادی وجود نداشت که درباره افراد جوان انجام شده باشد. کارآزماییهای بیشتری برای تعیین اثر روشهای مبتنی بر اینترنت با هدف کمک به ترک جوانان و بزرگسالان مورد نیاز هستند. نتایج به دست آمده باید با احتیاط تفسیر شوند؛ زیرا ما برخی از مطالعات انتخاب شده را در معرض خطر بالای سوگیری رتبهبندی کردیم، و برای بسیاری از پیامدها، کیفیت شواهد متوسط یا پائین بود.