پیشینه
مونونوکلئوز عفونی، که تحت عنوان تب غدهای یا بیماری بوسیدن نیز شناخته شده، یک اختلال لنفوپرولیفراتیو خوشخیم است. این بیماری یک عفونت ویروسی است که عامل ایجاد کننده آن ویروس اپشتاینبار (EBV) است، یک هرپس ویروس که در همه جا و همه فرهنگها و جوامع انسانی یافت میشود. مطالعات اپیدمیولوژیکی نشان میدهند که بیش از 95 درصد بزرگسالان در سراسر جهان به EBV آلوده شدهاند. اغلب موارد مونونوکلئوز عفونی علامتدار بین سنین 15 و 24 سال رخ میدهد. این بیماری از طریق تماس نزدیک با ویروس اپشتاینبار پاره پاره کننده (shedder)، تماس با بزاق دهان آلوده یا در موراد نادرتر از طریق تماس جنسی، تزریق خون یا ظروف مشترک منتقل میشود. هرچند انتقال، کمتر از 10 درصد در هر زمان رخ می دهد. هشدارهایی به منظور جلوگیری از انتقال بیماری به دلیل درصد بالای EBV مثبت، مورد نیاز است. مونونکلوز عفونی خود محدود شونده است و معمولا دو تا 3 هفته به طول میانجامد. با این وجود، علائم میتواند برای هفتهها و گاهی اوقات ماهها طول بکشد.
علائم این بیماری شامل تب، لنفادنوپاتی، فارنژیت، بزرگی کبد و طحال و خستگی است. تسکین علائم و استراحت درمانهای معمولی توصیه شده هستند. استروئیدها برای اثرات ضدالتهابیشان استفاده شدهاند، اما هیچ معیار جهانی برای استفاده از آنها وجود دارد.
اهداف
اهداف این مطالعه مروری تعیین اثربخشی و ایمنی استروئیددرمانی در برابر دارونما، مراقبتهای معمولی یا درمانهای دارویی مختلف برای کنترل علائم در مونونوکلئوز عفونی بودند.
روش های جستجو
برای بهروزرسانی در سال 2015، پایگاه کارآزماییهای بالینی ثبت شده کاکرین (CENTRAL؛ Cochrane Central Register of Controlled Trials) (شماره 7، 2015) که شامل مرکز ثبت تخصصی گروه عفونتهای تنفسی حاد در کاکرین (Cochrane Acute Respiratory Infections Group's Specialised Register) میشد، MEDLINE (از ژانویه 1966 تا آگوست 2015) و EMBASE (از ژانویه 1974 تا آگوست 2015) را جستوجو کردیم. ما همچنین فهرست کارآزماییها را جستوجو کردیم، هرچند ما کارآزماییهای در حال انجام یا تکمیل شده جدید مرتبطی را برای ورود به مطالعه شناسایی نکردیم. جستوجوی MEDLINE را با استراتژی جستوجوی کاکرین برای شناسایی کارآزماییهای تصادفی و کنترل شده ترکیب کردیم. زمانی که EMBASE را جستوجو میکردیم، دادههای جستوجو را بهروز کردیم.
معیارهای انتخاب
کارآزماییهای تصادفی و کنترل شده که اثربخشی استروئیدها را با دارونما، مراقبتهای معمولی یا مداخلات دیگر که علائم را در افراد مبتلا به مونونوکلئوز عفونی ثابت شده کنترل میکنند، مقایسه میکنند.
گردآوری و تحلیل دادهها
از روشهای شناختی استاندارد مورد انتظار کاکرین استفاده کردیم.
نتایج اصلی
برای بهروزرسانی سال 2015، هیچ RCT جدیدی را برای گنجاندن در مطالعه شناسایی نکردیم. نسخه قبلی این مطالعه مروری، شامل 7 کارآزمایی با 362 شرکتکننده بود. 4 کارآزمایی اثربخشی استروئید را با دارونما برای کنترل علائم کوتاهمدت در تب غدهای مقایسه کردند، یک کارآزمایی آن را با آسپرین و دو کارآزمایی اثرات استروئید را در رابطه با یک ضدویروس بررسی کردند. عدم تجانس بین کارآزماییها از تحلیلهای ترکیبی جلوگیری کرد.
مطالعات کارآزمایی ویژگیهای طراحی روششناسی را کامل ارائه نکرده بودند. سه کارآزمایی به صورت کافی ایجاد توالی را برای تصادفی کردن (randomization) توضیح نداده بود. چهار کارآزمایی جزییات کافی را از پوشش تخصیص ارائه دادند. تمامی کارآزماییها دوسو کور بودند اما 4 مطالعه مشخص نکردند که کدام سو کور است. به عدم پیگیری (Loss to follow up) در گزارش چهار مطالعه کمتر بها داده شد که مانع از رد سوگیری فرسایشی (attrition bias) میشود. خطر گزارشدهی انتخابی در کارآزماییهای مورد بررسی، مشخص نبود.
در میان کارآزماییها، هیچ منفعتی در 8/10 ارزیابیهای بهبود سلامت یافت نشد. دو کارآزمایی منفعتهای استروئید درمانی را در کاهش گلودرد به مدت 12 ساعت بیشتر از دارونما یافتند (نسبت شانس (OD) دوره 8 روزه: 21.00؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 1.94 تا 227.20؛ OD یک دوز: 4.20؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 1.08 تا 16.32)، اما این منفعت ادامه پیدا نکرد.
در ترکیب با یک داروی ضدویروسی، شرکتکنندگان در گروه استروئید درمانی در مقایسه با گروهی که دارونما دریافت کرده بودند، ناراحتی فارنژیال کمتری بین 2 تا 4 روز داشتند (OD: 0.31؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.09 تا 1.08). در میان کارآزماییها اثرات آن بر سایر علائم مشترک کمتر مشخص بود. دو کارآزمایی برای بررسی ایمنی شروع بکار کردند، اما هیچکدام از عوارض جانبی اصلی را ثبت نکردند. در دو کارآزمایی دیگر، عوارض جانبی شامل ناراحتیهای تنفسی و شروع حاد دیابت گزارش شدند، هرچند ارتباط این عوارض با استروئید نامشخص است.
نتیجهگیریهای نویسندگان
شواهد در رابطه با اثربخشی استروئید در کنترل علائم مونونوکلئوز عفونی ناکافی است. فقدان پژوهش در رابطه با عوارض جانبی و مشکلات بلندمدت وجود دارد.
خلاصه به زبان ساده
استروئیدها برای کنترل علائم کوتاهمدت مونونوکلئوز عفونی ( تب غدهای)
سوال مطالعه مروری
شواهدی را که در رابطه با اثر استروئیدها در کنترل علائم افراد مبتلا به تب غدهای (مونونوکلئوز عفونی) است، زمانی که با دارونما یا داروهای مختلف مقایسه میشدند، بررسی کردیم.
پیشینه
تب غدهای توسط یک ویروس ایجاد شده و در بزاق دهان از طریق بوسیدن، سرفه کردن و عطسه کردن گسترش مییابد. نشانههای بیماری از نظر اینکه چقدر شدید هستند و برای چه مدتی طول میکشند، تغییر میکنند. در حالی که افراد جوان معمولا از علائم شدید رنج میبرند، برخی دیگر از مردم ممکن است علائم خفیفتری را داشته یا اینکه هیچگونه علامتی نداشته باشند. علائم رایج عبارتند از: تب، گلودرد، تورم غدد لنفاوی و احساس خستگی. این علائم معمولا دو تا 3 هفته طول میکشد، اما میتواند برای ماهها نیز به طول بیانجامد. تسکین علائم و استراحت درمانهای رایج هستند. پزشکان معمولا از پردنیزون، یک نوع استروئید، برای کاهش علائم گلودرد یا بزرگ شدن لوزهها استفاده میکنند. با این حال، هیچ توافقی در مورد استفاده از آن به علت امکان مزایای کم و احتمال عوارض جانبی وجود ندارد.
ویژگیهای مطالعه
شواهد ما تا آگوست 2015 موجود است. ما کارآزمایی جدیدی را برای بهروزکردن این مطالعه مروری شناسایی نکردیم. چاپ قبلی این مطالعه مروری شامل 7 کارآزمایی با 362 شرکتکننده بود. 4 کارآزمایی اثرات استروئید را با دارونما مقایسه کردند، یک کارآزمایی آن را با آسپرین و دو کارآزمایی اثرات استروئید را در ارتباط با یک ضدویروس بررسی کردند.
طول درمان بین یک دوز واحد و یک دوره 12 روزه متغیر بود. همچنین مقادیر استفاده شده نیز متفاوت بود. طول پیگیری نیز از دوره کوتاهمدت (یعنی روزها یا هفتهها) تا دورههای طولانیتر (یعنی 6 ماه و 12 ماه) متفاوت بود.
نتایج اصلی
استروئیددرمانی گلودرد را در کوتاهمدت (در 12 ساعت) تسکین داد. محققان منافع آن را در 2 تا 4 روز از زمانی که استروئید در ترکیب با داروهای ضدویروسی استفاده میشد، بیان کردند. اما این یافتهها محدود بودند زیرا محققان آنها را تنها در یک یا دو کارآزمایی ارزیابی کردند. یافتهها در مورد اثرات استروئید، به تنهایی یا زمانی که با یک داروی ضدویروسی برای علائم دیگر استفاده میشد، چندان واضح نبود. ما درباره عوارض جانبی استفاده از استروئیدها مطمئن نیستیم. به جز دو کارآزمایی، اکثر مطالعات طرح قبلی را برای ارزیابی وقوع مجدد عوارض جانبی یا دیگر عوارض جانبی اجرا نکردند. هیچکدام از کارآزماییها عوارض جانبی بلندمدت (بیش از یکسال) را بررسی نکردند.
کیفیت شواهد
کیفیت کارآزماییها به طور کلی ضعیف بود. ما نمیتوانیم اثرات دقیق استفاده از استروئید را در تب غدهای شناسایی کنیم.