پیشینه
روش درمانی افرادی که بعد از عمل جراحی دچار نشتی قابل توجه پانکراس (pancreatic leaks) از نظر بالینی میشوند، با روش درمان افرادی که بعد از عمل دچار این عارضه نمیشوند، متفاوت است. اطلاع از دقت تشخیصی آمیلاز موجود در مایع تخلیه شده (drain fluid amylase) به عنوان تست تریاژ (triage test) برای تعیین اهمیت بالینی نشتهای پانکراتیک مهم است، به گونهای که میتوان درباره ضرورت نیاز به بررسیها و درمان بیشتر در بیمارانی که مشکوک به نشتی پانکراس هستند، آگاهانه تصمیمگیری کرد. در حال حاضر هیچ مرور نظاممندی درباره دقت تست تشخیصی آمیلاز موجود در مایع تخلیه شده، برای تشخیص نشتی پانکراس مرتبط به لحاظ بالینی وجود ندارد.
اهداف
تعیین دقت تشخیصی آمیلاز موجود در مایع تخلیه شده در 48 ساعت اول بعد از جراحی یا بیشتر برای تشخیص نشتی پانکراس در افرادی که تحت عمل جراحی رزکسیون (resection) پانکراس قرار گرفته بودند.
روش های جستجو
ما تا 20 فوریه 2017 در MEDLINE ،Embase ،the Science Citation Index Expanded، وبسایت ارزیابی تکنولوژی سلامت موسسه ملی تحقیقات سلامت (NIHR HTA) جستوجو کردیم. ما برای شناسایی مطالعات بیشتر، فهرست منابع مقالات منتخب را جستوجو کردیم. ما جستوجوی مطالعات را به زبان یا وضعیت انتشار آنها یا روش گردآوری دادهها (گذشتهنگر یا آیندهنگر) محدود نکردیم. ما همچنین با استفاده از دو گزینه «جستوجوهای مرتبط» و «منابع استنادشده» در MEDLINE و Embase جستوجو کردیم.
معیارهای انتخاب
ما تمامی مطالعاتی را وارد مرور کردیم که به ارزیابی دقت تست تشخیصی آمیلاز موجود در مایع تخلیه شده در 48 ساعت اول بعد از عمل جراحی یا بیشتر برای تشخیص نشتی پانکراس در افرادی پرداخته بودند که تحت عمل جراحی رزکسیون (برش) پانکراس، به استثنای پانکراتکتومی کامل (total pancreatectomy)، قرار گرفته بودند،. ما برنامهریزی کرده بودیم که مطالعات «مورد- کنترل» را به دلیل قرار داشتن این نوع مطالعات در معرض سوگیری، از مرور خارج کنیم. اما هیچ مطالعهای از این نوع به دست نیاوردیم. حداقل دو نویسنده مرور برای شناسایی مطالعات مرتبط، بهصورت مستقل، به جستوجو و غربالگری منابع بهدست آمده از جستوجو پرداختند.
گردآوری و تحلیل دادهها
دو نویسنده مرور بهصورت مستقل به استخراج دادهها از مطالعات منتخب پرداختند. مطالعات منتخب آمیلاز موجود را در مایع تخلیه شده در روزهای متفاوتی بعد از عمل جراحی گزارش و در سطوح متفاوتی از کاتآف (cut-off levels) اندازهگیری کرده بودند. بنابراین امکان انجام متاآنالیز با استفاده از مدل دو متغیره (bivariate model) طبق برنامهریزی قبلی وجود نداشت. ما حساسیت (sensitivity)، اختصاصیت (specificity) و احتمال مثبت یا منفی شدن تست بعد از عمل جراحی را مبنی بر وجود آمیلاز در مایع تخلیه شده با 95% فواصل اطمینان (CI) را در رابطه با هر یک از روزهای متفاوت بعد از عمل جراحی گزارش و در سطوح مختلف کاتآف اندازهگیری کردیم.
نتایج اصلی
در مجموع 5 مطالعه شامل 868 مشارکتکننده با معیارهای ورود برای این مرور سازگار بودند. 5 مطالعه وارد شده به این مرور، ارزش آمیلاز موجود در مایع تخلیه شده را در آستانههای مختلف و روزهای متفاوت بعد از عمل جراحی گزارش کرده بودند. حساسیتها و اختصاصیتها متنوع بودند؛ حساسیتها از 0.72 تا 1.00 و اختصاصیتها از 0.73 تا 0.99 برای آستانههای مختلف در روزهای مختلف بعد از عمل جراحی متغیر بودند. در میانه شیوعِ (median prevalence) (احتمال پیشآزمون (pre-test probability)) 15.9%، احتمال پسآزمون برای نشتی پانکراس برای تست مثبت وجود آمیلاز در مایع تخلیه شده از 35.9% تا 95.4% و برای تست منفی وجود آمیلاز در مایع تخلیه شده از 0% تا 5.5% متغیر بود.
هیچیک از مطالعات از استاندارد مرجع «تایید به وسیله جراحی» یا ترکیبی از «جراحی و پیگیری بالینی» استفاده نکرده بودند، اما از درجه B و درجه C گروه مطالعاتی بینالمللی برای پانکراس فیستول (International Study Group on Pancreatic Fistula (ISGPF)) به عنوان استاندارد مرجع استفاده کرده بودند. کیفیت روششناختی کلی در تمامی مطالعات غیر شفاف یا بالا بود.
نتیجهگیریهای نویسندگان
به دلیل کم بودن دادهها و نواقص مربوط به روششناسی مطالعات، ما مطمئن نیستم که آیا آمیلاز موجود در مایع تخلیه شده بهتر است بهعنوان روشی برای تست نشتی پانکراس در جمعیت انتخاب نشده (unselected population) بعد از عمل جراحی رزکسیون (برش) پانکراس استفاده شود یا خیر؛ و ما به این جمعبندی رسیدیم که سطح کاتآف بهینه برای آمیلاز موجود در مایع تخلیه شده برای تشخیص نشت مجرای پانکراتیک شفاف نیست. برای تعیین مطمئن دقت تشخیصی آمیلاز موجود در مایع تخلیه شده در تشخیص نشت مجرای پانکراتیک، انجام مطالعات با طرح خوب روی دقت تست تشخیصی با تست ایندکس آستانه از پیش تعیین شده برای آمیلاز موجود در مایع تخلیهشده (تا 3 برابر بیشتر از 5 روز اول بعد از عمل جراحی یا یک آستانه از پیش تعیین شده مناسب دیگر)، پیگیری مناسب (برای حداقل 6 تا 8 هفته برای اطمینان از اینکه هیچ نشت مجرای پانکراتیکی وجود ندارد)، و استانداردهای مرجع با تعریف شفاف (مبنی بر تایید نشتی پانکراس بر پایه جراحی، بالینی و رادیولوژی) مهم هستند.
خلاصه به زبان ساده
آمیلاز موجود در مایع تخلیهشده برای تشخیص نشتی پانکراس پس از برداشت بخشی از پانکراس
پیشینه
پانکراس (pancreas) یکی از اندامهای داخل شکم است که شیره پانکراس (pancreatic juice) ترشح میکند. این شیره به هضم غذا کمک کرده و دربرگیرنده سلولهایی است که هورمونهای مهمی را از جمله انسولین تولید میکند. برداشت بخشی از پانکراس (pancreas) (رزکسیون پانکراس (pancreatic resection)) برای برداشت بخشهای در حال رشد سرطانی و غیر سرطانی در پانکراس به اجرا درمیآید. در طول این فرآیند، اتصالات جدیدی (آناستوموزها (anastomoses)) بین پانکراس و رودهها (intestines) و مجرای صفراوی (bile duct) (مجرایی که صفرا را از کبد به داخل رودهها منتقل میکند) ایجاد میشود. این اتصالات ممکن است جدا شده و منجر به نشت محتوای پانکراس به داخل شکم (abdomen) شود؛ این حالت میتواند منجر به بروز عفونتهای حاد در داخل فضای شکم و جریان خون شود که میواند حتی به مرگ بیمار هم منتهی شود.
در پایان عمل جراحی، به 2 دلیل یک لوله تخلیه (drainage tube) در داخل شکم قرار داده میشود: یکی برای تشخیص مجموعه مایعات داخل شکم (مجموعه مایعات داخل شکمی (intra-abdominal collections))، که معمولاً از نشتیهای پانکراس نشات میگیرد؛ و دیگری به عنوان درمان مجموعه مایعات داخل شکمی، بهگونهای که مجموعه مایعات کاهش یافته یا حداقل در داخل فضای شکم بدتر نشود. این مایعات تخلیه شده میتواند برای تشخیص وجود آمیلاز (amylase) (یکی از آنزیمهای موجود در ترشحات پانکراس که در هضم کربوهیدراتها ایفای نقش میکند) برای پی بردن به اینکه آیا مایعات موجود در لوله تخلیه ناشی از نشت مجرای پانکراس است یا خیر، مورد آزمون قرار گیرد. در صورت مشکوکشدن به نشتی پانکراس، اسکنهای بیشتر برای تایید یا رد آن به اجرا در میآید. در صورت جدیبودن نشت و بد بودن حال بیمار، انجام جراحی مجدد ضروری ممکن است موردنیاز باشد. نشتهای متوسط میتواند منجر به عفونتهای داخل شکمی شود: بیماران ممکن است به آنتیبیوتیکها، داروهای کاهش دهنده ترشحات پانکراتیک، نصب یک لوله تخلیه جدید یا جابهجایی لوله تخلیه فعلی برای تخلیه تجمع عفونی و ارائه خدمات حمایتی برای بهبودی (recover) نیاز پیدا کنند. در حال حاضر، مشخص نیست که آیا اندازهگیری محتوای آمیلاز در مایع درون لوله تخلیه نصب شده بعد از رزکسیون (برش) پانکراس در شناسایی نشتیهای پانکراس مفید است یا خیر.
ویژگیهای مطالعه
ما برای دستیابی به مطالعاتی که دقت آمیلاز مایع درون لوله تخلیه را برای شناسایی نشتهای پانکراتیک گزارش کرده بودند، بهطور کامل و دقیق در منابع جستوجو کردیم. ما مطالعاتی را وارد مرور کردیم که تا 20 فوریه 2017 این موارد را گزارش کرده بودند. ما 5 مطالعه را شناسایی کردیم که اطلاعات مربوط به 868 بیماری را که برای رزکسیون تومورهای سرطانی یا غیر سرطانی پانکراتیک تحت عمل جراحی قرار گرفته بودند، ارائه داده بودند بیشتر مطالعات فقط افرادی را وارد مطالعه کرده بودند که قسمت فوقانی پانکراس (سمت راست پانکراس) در آنها برداشته شده بود.
نتایج اصلی
تنوع مطالعات در فواصل زمانی لحاظ شده برای اندازهگیری محتوای امیلاز در لولههای تخلیه و سطحی از آن که غیر نرمال تلقی شده بود، به این معنا بود که ما نتوانستیم دادهها را با هدف فراهم کردن نتایج کلی ترکیب کنیم. به دلایل زیر ما مطمئن نیستیم که آیا آمیلاز موجود در مایع داخل لوله تخلیه برای شناسایی نشتیهای پانکراس مفید است یا خیر:
1. روشی که نویسندگان مرور با استفاده از آن نشتی پانکراس را در یک مشارکتکننده تایید یا رد کرده بودند، بهخودیخود در معرض اشتباه قرار داشت (برای مثال هیچ استاندارد طلایی درستی (true 'gold standard') وجود نداشت).
2. مطالعات تعداد کمی از مشارکتکنندگان را دربرمیگرفتند. در نتیجه عدم اطمینان قابل توجهی در نتایج وجود داشت.
3. کیفیت روششناختی مطالعات پائین بود. بنابراین عدم اطمینان بیشتری در نتایج ایجاد شده بود.
کیفیت شواهد
تمامی مطالعات به لحاظ روششناسی دارای کیفیت پائین یا غیر شفاف بودند که ممکن بود منجر به نتیجهگیری اشتباه شود.