پیشینه
گزارش شده که اوزندرمانی (ozone therapy) ممکن است در درمان زخم پا در افراد مبتلا به دیابت ملیتوس (diabetes mellitus) مفید باشد.
اهداف
بررسی اثر اوزندرمانی بر درمان زخم پا در افراد مبتلا به دیابت.
روش های جستجو
جستوجوی خود را در ماه مارچ سال 2015، در منابع زیر انجام دادیم: مرکز ثبت تخصصی گروه زخم در کاکرین (Cochrane Wounds Group Specialised Register)، پایگاه کارآزماییهای بالینی ثبت شده کاکرین (CENTRAL؛ Cochrane Central Register of Controlled Trials) (کتابخانه کاکرین (The Cochrane Library))؛ Ovid MEDLINE؛ Ovid MEDLINE (در In-Process & Other Non-Indexed Citations)؛ OVID EMBASE؛ EBSCO CINAHL؛ Science Citation Index؛ پایگاه اطلاعاتی منابع بیومیدکال چین (Chinese Biomedical Literature Database)؛ مرکز ثبت بالینی چین (Chinese Clinical Registry). هیچ محدودیتی بر زبان، تاریخ یا وضعیت مطالعات قرار داده نشد.
معیارهای انتخاب
صرفنظر از تاریخ یا زبان انتشار مطالعات، کارآزماییهای تصادفیسازی و کنترل شده (RCT) را انتخاب کردیم که به مقایسه اوزندرمانی با اوزندرمانی ساختگی یا هرگونه مداخله دیگر در درمان زخم پا در افراد مبتلا به دیابت پرداخته باشند.
گردآوری و تحلیل دادهها
دو داور در این مطالعه مروری بهطور جداگانه، تمام استنادهای بازیابی شده، استنادهای انتخاب شده مرتبط با نمایش و دادههای استخراج شده را غربالگری کردند. عدم توافق بین آنها با بحث با داور سوم حلوفصل شد. کیفیت روش مطالعات انتخاب شده و سطح شواهد پیامدها به ترتیب با استفاده از ابزار خطر سوگیری (bias) کاکرین و GRADE (درجهبندی توصیهها، ارزیابی، ارتقا و بررسی) بررسی شد. دادهها با استفاده از خطر نسبی (RR) برای پیامدهای دوحالتی و میانگین تفاونت (MD) برای پیامد پیوسته به همراه 95% فاصله اطمینان (CI) آنها بیان شد. نرمافزار RevMan) Review Manager) برای تحلیل دادهها استفاده شد.
نتایج اصلی
سه مطالعه (212 شرکتکننده) در این بررسی انتخاب شدند. خطر کلی سوگیری برای دو کارآزمایی بالا و برای یک کارآزمایی، نامشخص بود.
یک کارآزمایی (101 شرکتکننده) اوزندرمانی را با آنتی بیوتیکها برای زخم پا در افراد مبتلا به دیابت، مقایسه کرده بود. دوره پیگیری در این مطالعه 20 روز بود. این مطالعه نشان داد که درمان با استفاده از اوزن نسبت به درمان با آنتیبیوتیک، موجب کاهش بیشتری در منطقه زخم از شروع تا پایان مطالعه میشود (MD: 20.54- سانتیمتر مربع؛ %95 فاصله اطمینان (CI): 20.61- تا 20.47-) و مدت زمان بستری کوتاهتر بود (MD: 8.00-؛ %95 CI: 14.17- تا 1.83-). اما به نظر نمیرسد بر تعداد زخمهای شفا یافته در مدت 20 روز تاثیری داشته باشد (RR: 1.10؛ %95 CI: 0.87 تا 1.40). عوارض جانبی در هیچیک از دو گروه مشاهده نشد.
در دو کارآزمایی دیگر (111 شرکتکننده) درمان با اوزن به همراه مراقبت معمول با درمان معمول برای زخم پا در افراد مبتلا به دیابت مقایسه شد. نتایج فراتحلیل شواهدی را مبنی بر تفاوت بین گروهها از نظر پیامدهای کاهش مساحت زخم (MD: 2.11- سانتیمتر مربع؛ %95 CI: 5.29- تا 1.07-)، تعداد زخم شفا یافته (RR: 1.69؛ %95 CI: 0.90 تا 3.17)، عوارض جانبی (RR: 2.27؛ %95 CI: 0.48 تا 10.79)، یا میزان قطع عضو (RR: 2.73؛ %95 CI: 0.12 تا 64.42) نشان نمیدهد.
نتیجهگیریهای نویسندگان
شواهد موجود شامل سه RCT در مقیاس کوچک با روش نامشخص بود. بنابراین ما قادر به نتیجهگیری قطعی در رابطه با اثر بخشی اوزندرمانی در زخم پا در افراد مبتلا به دیابت نیستیم.
خلاصه به زبان ساده
اوزنتراپی به عنوان درمانی برای زخم پا در افراد مبتلا به دیابت
دیابت و زخم پا چیست؟
دیابت ملیتوس (DM) یک بیماری شایع است که منجر به غلظت بالای قند در خون میشود. افرادی که برای یک مدت طولانی مبتلا به دیابت بودهاند، اغلب از زخمهای پای رنج میبرند. نزدیک به %35 از تمام موارد بستری در بیمارستانها از کلینیکهای دیابت به دلیل این زخمهاست، نزدیک به %80 از تمام موارد قطع عضو در ناحیه پا که ناشی از ضربه نیستند.
اوزنتراپی چیست؟
اوزن یک نوع گاز است و میتواند به عنوان یک درمان برای زخم در افراد مبتلا به دیابت به کار رود و با استفاده از روغنهای اوزن (به عنوان مثال روغن آفتابگردان یا زیتون اوزنه شده)، یا ترکیبی از اکسیژن و ازن، به طور مستقیم برای زخم استفاده شود، یا از طریق دمیدن به درون رکتوم (به بخش نهایی روده از طریق مقعد دمیده میشود) به کار برده شود.
هدف از انجام این مطالعه مروری
این مطالعه، سعی در پی بردن به این موضوع دارد که آیا برای درمان زخم پا در افراد مبتلا به دیابت، استفاده از اوزنتراپی به تنهایی موثر است یا وقتی به عنوان بخشی از یک بسته مراقبت به کار برده میشود.
یافتههای این مطالعه مروری
نویسندگان این مطالعه، منابع علمی پزشکی را تا 3 مارچ 2015 جستوجو و سه مطالعه بالینی مرتبط (212 شرکتکننده) را شناسایی کردند که اوزنتراپی را برای درمان زخم پا در افراد مبتلا به دیابت ارزیابی کرده بودند. شواهد موجود دارای کیفیت پایین بود.
یک کارآزمایی، با 101 شرکتکننده، درمان اوزن را با آنتیبیوتیکها مقایسه و به مدت 20 روز افراد را پیگیری کرده بود. نتایج حاصل از این مطالعه نشان داد که در گروه تحت درمان با اوزن، کاهش بیشتری در اندازه زخم وجود داشت و طول مدت بستری نیز کوتاهتر بود، اما هیچ سود آشکاری از نظر تعداد زخم پای شفا یافته وجود نداشت. پیامدهای منفی (عوارض جانبی یا مضرات) در هیچ گروه درمانی مشاهده نشد.
دو کارآزمایی دیگر (با 111 شرکتکننده) درمان با استفاده از اوزن را به همراه مراقبت معمول با تنها مراقبت معمول مقایسه کرده بودند. نتایج این دو مطالعه نشان داد که تفاوت آشکاری بین دو گروه در کاهش اندازه زخم، تعداد زخم پای شفا یافته، یا رخداد عوارض جانبی و میزان قطع عضو، مشاهده نشد.
کیفیت زندگی بیماران در هیچیک از کارآزماییها گزارش نشده بود.
نتیجهگیری
با توجه به دادههای محدود و با کیفیت ضعیف، نویسندگان این مطالعه قادر به نتیجهگیری درباره اثربخشی اوزندرمانی بر درمان زخمهای پا در افراد مبتلا به دیابت ملیتوس نبودند.