پیشینه
کتواسیدوز دیابتی (DKA) یک عارضه حاد و تهدید کننده حیات دیابتهای کنترل نشدهای است که اغلب در افراد مبتلا به دیابت اتوایمیون نوع یک رخ میدهد، اما در افراد مبتلا به دیابت نوع دو شایع نیست. درمان DKA به طور متداول با تزریق انفزیون داخل وریدی انسولین رگولار در بخش اورژانس شروع و در ICU ادامه پیدا میکند. اینکه آیا میشود این بیماران را با دیگر روشهای درمانی مثل آنالوگهای انسولین زوداثر زیرجلدی درمان کرد یا خیر، مشخص نیست.
اهداف
بررسی اثرات آنالوگهای انسولین زوداثر زیرجلدی برای درمان کتواسیدوز دیابتی.
روش های جستجو
کارآزماییهای مناسبی را با جستوجو در MEDLINE ،PubMed ،EMBASE ،LILACS ،CINAHL و کتابخانه کاکرین (Cochrane Library) شناسایی کردیم. مراکز ثبت کارآزماییهای پورتال پژوهشی WHO ICTRP و ClinicalTrials.gov را نیز بررسی کردیم. تاریخ آخرین جستوجو برای تمامی پایگاههای اطلاعاتی 27 اکتبر 2015 بود. همچنین فهرست مرجعهای کارآزماییهای تصادفیسازی و کنترل شده (RCT) و مطالعات مروری نظاممند را بررسی و با نویسندگان کارآزمایی ها تماس برقرار کردیم.
معیارهای انتخاب
کارآزماییهایی را گرد آوردیم که اولا RCT بودند و ثانیا آنالوگهای انسولین زوداثر زیرجلدی را با انفوزیون داخل وریدی استاندارد در افراد دیابتی نوع یک و نوع دو مبتلا به DKA با هر سن و جنسی و در خانمهای باردار مقایسه کرده بودند.
گردآوری و تحلیل دادهها
دو نویسنده مطالعه مروری نظاممند، مستقلا دادهها را استخراج، مطالعات را برای خطر سوگیری (bias) بررسی و کیفیت کلی مطالعه را با استفاده از GRADE ارزیابی کردند. ناهمگونی آماری مطالعات گردآوری شده را با مشاهده نمودارهای جنگلی (forest plot) و کمیسازی تنوع (diversity) با استفاده از آمار I2 بررسی کردیم. دادهها را با استفاده از متاآنالیز (meta-analysis) مدل اثر تصادفی یا تحلیل توصیفی به دست آوردیم.
نتایج اصلی
5 کارآزمایی، 201 شرکتکننده را به طور تصادفی انتخاب کردند (110 شرکتکننده برای آنالوگهای انسولین کوتاهاثر زیرجلدی و 91 شرکتکننده برای انسولین رگولار داخل وریدی). معیار تشخیص DKA مطابق معیار انجمن دیابت آمریکا برای DKA خفیف و متوسط و نیز علت زمینهای DKA، انطباق غالبا ضعیف با درمان دیابت بود. اکثر کارآزماییها نوع دیابت را گزارش نکردند. در این کارآزماییها، تعداد کمی شرکتکننده جوان و کودک حضور داشتند (تنها یک کارآزمایی). چهار کارآزمایی اثرات آنالوگ انسولین lispro و یک کارآزمایی اثرات آنالوگ انسولین aspart را بررسی کردند. مدت متوسط پیگیری که با مدت متوسط اقامت در بیمارستان حساب شد، بین 2 تا 7 روز بود. به طور کلی، خطر سوگیری کارآزماییها در بسیاری از زمینهها نامشخص و برای سوگیری عملکردی برای زمان اندازهگیری پیامد تا از بین رفتن DKA بالا بود.
در کارآزمایی های گردآوری شده، رخداد هیچ مورد مرگی گزارش نشد (186 شرکتکننده؛ 3 کارآزمایی؛ شواهد با کیفیت متوسط (انسولین lispro) و پایین (انسولین aspart)). شواهد با کیفیت بسیار پایینی در مورد ارزیابی اثرات انسولین زیرجلدی lispro در مقابل انسولین داخل وریدی رگولار برای زمان از بین رفتن DKA وجود داشت: (میانگین تفاوت (MD): 0.2 ساعت؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 1.7 - تا 2.1؛ 0.81 = P؛ دو کارآزمایی؛ 90 شرکتکننده).
در یک کارآزمایی که شامل کودکان مبتلا به DKA میشد، زمان رسیدن به سطح گلوکز 250mg/dL، بین انسولین لیسپرو و انسولین رگولار داخل وریدی مشابه بود. شواهد با کیفیت بسیار پایینی در مورد اثرات انسولین زیرجلدی آسپارت در مقابل انسولین رگولار داخل وریدی بر زمان از بین رفتن DKA وجود داشت: (MD: 1 - ساعت؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 3.2 - تا 1.2؛ 0.36 = P؛یک کارآزمایی؛ 30 شرکتکننده). شواهد با کیفیت پایینی برای ارزیابی اثرات آنالوگهای انسولین زوداثر زیرجلدی در مقابل انسولین رگولار داخل وریدی در موارد هیپوگلایسمی وجود داشت: 6 مورد از 80 شرکتکننده درمان شده با لیسپرو در مقایسه با 9 مورد از 76 شرکتکننده درمان شده با انسولین رگولار، هیپوگلایسمیک شدند (خطر نسبی (RR): 0.59؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.23 تا 1.52؛ 0.28 = P؛ 4 کارآزمایی؛ 156 شرکتکننده). در مقایسه انسولین آسپارت با انسولین رگولار، RR برای موارد هیپوگلایسمی: 1.00 (95% فاصله اطمینان (CI): 0.07 تا 14.55) بود و نیز: 0.1 = P؛ 30 شرکتکننده؛ 1 کارآزمایی؛ شواهد با کیفیت پایین. اثرات اجتماعی اقتصادی برای انسولین لیسپرو در مقایسه با انسولین رگولار که به وسیله متوسط طول مدت اقامت در بیمارستان محاسبه شد، (MD: 0.4 - روز؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 1 - تا 0.2) داشت و نیز: 0.22 = P؛ 2 کارآزمایی؛ 90 شرکتکننده؛ شواهد با کیفیت پایین). همچنین برای انسولین آسپارت در مقایسه با انسولین رگولار، MD برابر 1.1 روز (95% فاصله اطمینان (CI): 3.3 - تا 1.1) بود و نیز: 0.32 = P؛ شواهد با کیفیت پایین. دادههای موربیدیتی محدود بود، اما هیچ موردی اختصاصی برای مقایسه انسولین لیسپارو و رگولار گزارش نشد. هیچ کارآزمایی عوارض جانبی به جز هیپرگلایسمی گزارش نکرد و نیز هیچ کارآزمایی رضایتمندی بیماران را بررسی نکرد.
نتیجهگیریهای نویسندگان
این مطالعه مروری، که بیشتر دادههایی در مورد بزرگسالان ارائه میدهد، براساس شواهد با کیفیت بسیار پایین و پایین نشان میدهد که وقتی اثرات آنالوگهای زوداثر زیرجلدی با انسولین رگولار داخل وریدی برای درمان DKA متوسط مقایسه میشود، نه فایدهای وجود خواهد داشت و نه ضرری.
خلاصه به زبان ساده
آنالوگهای انسولین زوداثر زیرجلدی برای درمان کتواسیدوز دیابتی
سوال مطالعه مروری
اثرات آنالوگهای انسولین زوداثر زیر جلدی در مقایسه با انفوزیون داخل وریدی انسولین رگولار برای درمان کتواسیدوز دیابتی چیست؟
پیشینه
آنالوگهای انسولین زوداثر (انسولین مصنوعی مثل lispro، aspart و glulisine) نسبت به انسولین رگولار انسانی سریعتر اثر میکنند. در بیماران مبتلا به یک نوع خاص کومای دیابتی تهدید کننده حیات به دلیل دیابت کنترل نشده، که به آن کتواسیدوز دیابتی گویند، تزریق سریع انسولین رگولار داخل وریدی، درمان استاندارد است. آنالوگهای انسولین زوداثر، اگر به صورت زیرجلدی تزریق شود، نسبت به تزریق زیرجلدی انسولین رگولار، سریعتر عمل میکنند. با این انسولین زوداثر، انفوزیون داخل وریدی مداوم، که نیازمند بستری شدن بیمار در ICU است، کنار گذاشته میشود. این بدین معنی است که میتوان از آنالوگهای انسولین به صورت زیرجلدی برای درمان کتواسیدوز دیابتی در بخش اورژانس و بخش عمومی استفاده کرد.
ویژگیهای مطالعه
5 کارآزمایی تصادفیسازی و کنترل شده (مطالعات بالینی که افراد به طور تصادفی در یکی از دو گروه درمانی قرار میگیرند) را با 201 شرکتکننده پیدا کردیم. اکثر کارآزماییها نوع دیابت را گزارش نکرده بودند. در این کارآزماییها تعداد شرکتکنندههای جوان و کودک محدود بود (تنها یک کارآزمایی). شرکتکنندهها در 4 کارآزمایی انسولین lispro دریافت کردند و یک کارآزمایی با 45 شرکت کننده، انسولین aspart را بررسی کرد. پیگیری متوسط که با متوسط مدت اقامت در بیمارستان محاسبه شد، بین 2 و 7 روز بود. نویسندگان مطالعه، کتواسیدوزهای دیابتی را خفیف یا متوسط ارزیابی کردند. این شواهد تا تاریخ اکتبر 2015 بهروز است.
نتایج اصلی
این نتایج بیشتر مربوط به کتواسیدوز دیابتی خفیف یا متوسط به دلیل درمان ناکافی دیابت است. هیچ مرگی رخ نداد. زمان از بین رفتن کتواسیدوز دیابتی از آغاز درمان بین دو گروه درمانی انسولین هیچ تفاوت چشمگیری نداشت (تقریبا 11 ساعت). موارد هیپوگلایسمی (قند خون پایین) قابل مقایسه بود: 118 شرکتکننده از 1000 شرکتکننده برای انسولین داخل وریدی، در مقایسه با 70 شرکتکننده از 1000 شرکتکننده برای انسولین زیرجلدی lispro (تفاوت بدون اهمیت از لحاظ آماری). همچنین مدت اقامت در بیمارستان هیچ تفاوت چشمگیری نداشت. هیچکدام از کارآزماییها عارضه جانبی به جز هیپوگلایسمی گزارش نکرده و رضایتمندی بیماران را بررسی نکرده بودند. هیچ حادثه جدی در درمان با انسولین lispro دیده نشد.
کیفیت شواهد
نتایج این مطالعه مروری، به دلیل تعداد کم کارآزماییها و شرکتکنندهها، اکثرا با شواهد با کیفیت پایین یا بسیار پایین، محدود شد. پژوهشهای بیشتر، احتمالا اثرات مهمی بر یافتههایمان خواهد گذاشت.